Category Archives: Dân chủ

Việc thành lập một đảng chính trị mới đang nói tới ở đây là một đảng giả định, mang tên “Đảng Dân chủ Xã hội ” do Lê Hiếu Đằng đề xuất. Anh Đằng là một cán bộ đã 45 tuổi Đảng, hoạt động ở các đô thị miền Nam trong thời kỳ chiến tranh “chống Mỹ”, sau 1975 từng đảm nhận vai trò lãnh đạo trong Mặt trận Tổ quốc Thành phố Hồ Chí Minh suốt một thời gian dài. Đề xuất của anh đã làm dấy lên trong dư luận trong và ngoài nước một không khí tranh cãi sôi nổi, hào hứng, quyết liệt ít thấy. Là chỗ quen biết anh Đằng, sau khi theo dõi những cuộc tranh luận nói trên, tôi xin được góp thêm với công luận mấy ý kiến sau đây: Continue reading →

Bạn đọc cầm trên tay cuốn thứ hai mươi lăm* của tủ sách SOS, cuốn Thương lượng những thay đổi cơ bản: Hiểu và mở rộng các bài học của các cuộc đàm phán Tròn Ba Lan. Đây là cuốn tài liệu hướng dẫn giảng dạy mà những người tổ chức cuộc hội thảo về Bàn Tròn Ba Lan từ ngày 7 đến 10 tháng 4 năm 1999 tại Đại học Michigan, đã tiếp tục bằng cách cung cấp bản dịch của kỷ yếu hội thảo (cuốn thứ 24) cho các học giả, yêu cầu họ đọc kỹ, như tài liệu nguồn, và cùng các tư liệu phỏng vấn và tài liệu tham khảo khác để mỗi người viết một tiểu luận. Và cuốn sách này là tập hợp của các tiểu luận đó. Bạn đọc sẽ có thể có hiểu biết sâu hơn và các quá trình dân chủ hóa xảy ra hàng loạt vào cuối thế kỷ trước trên khắp thế giới. Mỗi tác giả nhìn nhận vấn đề từ khía cạnh chuyên môn của mình, cũng như xem xét về mặt lý thuyết. Continue reading →

Chúng ta đã nghe nói nhiều về giá trị của dân chủ, nhân quyền, tự do. Nhưng, đánh giá như thế nào là dân chủ, “chấm điểm” một nền dân chủ, thì lại đòi hỏi phải có những tiêu chí nhất định, trong đó có một tiêu chí quan trọng là bầu cử tự do tới mức nào. Và đánh giá, “chấm điểm” một cuộc bầu cử, lại cũng đòi hỏi các tiêu chí cụ thể.
Dưới đây là bài thứ 11 trong loạt bài “Nói với mình và các bạn: Vẻ đẹp của chính trị”. Mục đích mà loạt bài hướng tới là góp phần giúp độc giả, nhất là các bạn trẻ, hiểu hơn về chính trị. Bài này sẽ bàn về một vấn đề hết sức cụ thể, căn bản của chính trị, nhưng lại là điều mà hầu như không người dân Việt Nam nào hiểu rõ (kể cả người viết bài này) vì chưa từng được trải nghiệm: Thế nào là bầu cử tự do? Continue reading →

Chế độ nghị viện sơ khai xuất hiện ở Anh, từ thế kỷ XIII, thể chế này hoàn thiện vào thế kỷ XVIII, bỏ phiếu bất tín nhiệm đã được tiến hành đối với Chính phủ của Lord North. Do thất bại quân sự của Anh tại 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ, Nghị viện Anh gây sức ép buộc Chính phủ phải giải tán. Chế độ chính trị Anh trở thành nguồn cảm hứng cho các nhà lập hiến Mỹ và Châu Âu (A). Hai thể chế chính trị được xây dựng và củng cố suốt hơn hai thế kỷ và trở thành mô hình đảm bảo khá tốt quyền con người và các giá trị dân chủ trong giai đoạn hiện nay (B). Continue reading →

Trong những ngày qua tôi đã dành nhiều thời gian để đối thoại với nhiều người, đặc biệt những người không đồng tình với giả định Việt Nam cần có những cải cách thể chế cơ bản. Dù hơi mệt, đến bây giờ tôi chưa nghĩ việc ra sức như thế là mất công hay lãng phí. Vẫn coi nó là một cách đầu tư trong tương lai của Việt Nam. Một cách để kích thích những thảo luận cần có nếu Viêt Nam muốn thoát khỏi tình trạng đối phó hiện nay.
Xin cho các bạn biết, hôm nay tôi đã dự định cho đăng một đối thoại rất dài giữa tôi và một bạn đọc. Trong đối thoại có rất nhiều từ xấu. “Chúng tôi chằng cần một kẻ nước ngoài…” v.v. Thậm chí có người bảo là sẽ gặp tôi “trên chiến trường.” (Muốn đọc mời bạn xêm những bình luận ở đây). Continue reading →

Yêu nước vào thời buổi này thật khổ
Như ngọn đèn cầy giữa đêm đen, như ánh nến cuối đường hầm
Bọn ngồi mát ăn bát vàng, bọn lợi ích độc quyền tha hồ phỉ nhổ
Dồn người yêu nước đến chân tường của chính – sách – xa – dân

Nhưng yêu nước vào thời buổi này luôn luôn cần thiết
Một cựu tử tù như Anh không thể tử hai lần
Vượt qua tuổi “thất thập cổ lai hy” giữa tự do và chết
Anh đã trở thành máu thịt của nhân dân ! Continue reading →

Trên thế giới hiện nay có ba thể chế chính trị phổ biến, chế độ nghị viện ở Châu Âu, chế độ tổng thống ở Châu Mỹ và chế độ độc đoán ở các nước thiếu dân chủ. Chế độ nghị viện và chế độ tổng thống được xây dựng dựa trên nguyên tắc tam quyền phân lập, đa đảng, có nền tư pháp độc lập và tôn trọng quyền con người. Chế độ độc đoán hay độc tài hoạt động theo nguyên tắc quyền lực tập trung trong tay một người duy nhất hay một nhóm người. Chế độ chính trị thiếu dân chủ không chấp nhận tam quyền phân lập, các quyền cơ bản của con người có thể bị vi phạm trong bất cứ hoàn cảnh nào, nếu nhà lãnh đạo nhận thấy các quyền đó ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh trật tự do mình thiết lập ra, hoặc có hại đến sự sống còn của hệ thống chính trị. Các nước theo học thuyết Mác-Lênin và các nước chọn đạo Hồi là giáo lí chính thống đều phủ nhận thể chế chính trị phương Tây. Continue reading →

Trên thế giới ai cũng biết: một nền dân chủ pháp trị đích thực, với một Nhà nước pháp quyền đích thực, là một nền dân chủ đặt luật pháp lên trên hết, trên mọi người và trên mọi quyền bính, tất nhiên và trước hết là trên người lãnh đạo cầm quyền, vì phải làm gương. Trừ Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, vì Đảng Cộng sản cầm quyền lãnh đạo ở đây tự vẽ ra Hiến pháp, cầm điều 4 HP làm bùa chủ đạo, để ngồi xổm trên luật pháp. Continue reading →

Tôi thấy các ông/bà cần làm điều này vì nếu phê phán bài viết của một người mà người đọc không biết bài viết nói gì, ngược lại, các ông/bà chỉ cắt xén vài đoạn rồi hô hoán, lên án thế này thế kia, thì hoá ra các ông/bà chơi trò “bỏ bóng đá người” mà tôi đã cảnh báo trong bài viết của mình. Và nếu các ông/bà không cho đăng (tôi biết chắc như vậy), thì hoá ra các ông/bà sợ sự thật: khi so sánh bài viết của tôi với các bài phê phán, nhân dân sẽ biết các ông/bà đã dối trá, ăn nói hàm hồ, quy chụp, chỉ là những tên bồi bút. Tôi thách các ông/bà đấy, các ông/bà có dám làm không, hỡi những tổng biên tập đầy quyền uy hiện nay! Continue reading →

Từ hôm ông Lê Hiếu Đằng và ông Hồ Ngọc Nhuận đưa ra vấn đề đa đảng, mấy tờ báo chính thống, đặc biệt là tờ Quân đội nhân dân, ra đòn phản bác liên tiếp. Trong bài này, tôi chưa bàn về sự đúng sai của những bài viết ấy. Trước hết, tôi cảm nhận trong đó một tâm lý sợ hãi, tức tối và lớn tiếng doạ dẫm của các tác giả đối với những người đối lập. Từ bao giờ đã hình thành ở nước ta, rằng chỉ có chính thống mới là đúng, còn thì tất cả đều là sai, đều là “phản động”? Ấy thế mà nhiều khi trong lúc cùng, để cứu nguy, thì chính những lãnh tụ của chính thống lại chấp nhận, thậm chí cổ suý cho những điều mà họ từng bài bác, kết tội. Ví dụ gần đây nhất là việc chấp nhận kinh tế thị trường, chấp nhận mở cửa với tư bản nước ngoài, điều chưa hề có trong lý luận Mác-xít và suốt một thời gian dài là chuyện tuyệt đối cấm kỵ. Continue reading →