Huy Đức
Tham khảo thêm ý kiến Nguyễn Quang A và Nguyễn Viện
Nhiều người muốn hợp nhất để ông Trọng chiếm luôn ghế CTN. Họ bảo như thế sẽ "tiết kiệm" được một ít chi phí.
KHÔNG, KHÔNG! Nếu để tập trung quyền lực vào tay một người sẽ có thể TỐN gấp trăm gấp ngàn số tiền "tiết kiệm" được vì rất có thể dẫn đến những quyết định gây tai hoạ cho nền kinh tế và đất nước.
Hãy để các vị ấy "cạnh tranh nội bộ" một chút và sự gầm ghè này có thể kiềm chế bớt những quyết định sai lầm chết người.
Không có chính sách gì, hay một chính sách ất ưởng có thể còn hay hơn một chính sách sai lầm gây tai hoạ cho nền kinh tế và đất nước. Và càng tập trung thì xác suất chính sách tồi sẽ càng cao.
Hãy để họ gầm ghè nhau nên còn ít thời gian để đè dân chúng và như thế để yên cho dân chúng làm ăn.
Trương Huy San hé lộ một tin "chiều nay" vừa có tín hiệu gì đó trên chính trường, nhân nói về chuyện nhất thể hóa chức tổng bí thư và chức chủ tịch nước. Sáng nay, cafe với bạn, chúng tôi cũng chém gió về chuyện thời sự này. Đây là thời điểm vàng, nếu ông Trọng ko chiếm lĩnh được chức chủ tịch nước, thì có nghĩa phe ông Trọng ko thật sự đủ mạnh như người ta nghĩ.
Tôi không thích ông Trọng, nhưng tôi nghĩ đã đến lúc cần một chức danh duy nhất cho 2 cương vị khác nhau vốn đã không những làm suy yếu sức mạnh lãnh đạo mà còn tạo ra lỗ hổng trách nhiệm đối với đất nước của chức danh tổng bí thư.
Một tam đầu chế với sự phân công cụ thể sẽ phân minh hơn với công tội của từng người, phù hợp hơn với xu thế của thời đại.
Ít ra, cái hình ảnh về một đảng đứng ngoài, đứng trên luật pháp cũng bớt phần thô bỉ.
Tôi không bình luận nhân sự cụ thể. Nhưng nếu quyết định để Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước lần này trở thành tiền lệ thì cũng rất có ý nghĩa. Ít nhất "biên chế" sẽ chỉ còn là Bộ Tam thay vì Bộ Tứ.
Nhất thể hoá tạo tính chính danh cho người đang thực sự nắm quyền lực tối cao ở Việt Nam. Từ thay đổi tưởng chỉ “cấu thành hình thức” này, trong quá trình vận hành, chắc chắn sẽ làm xuất hiện nhiều tình huống, gợi ý cho Việt Nam cải cách. Cho dù vẫn một đảng, về mặt lý thuyết, VN sẽ tiến gần hơn tới một nền cộng hoà bán tổng thống.
Chủ tịch – nên là chức danh duy nhất được coi là nguyên thủ – thống lĩnh lực lượng vũ trang và đại diện Nhà nước trong các hoạt động đối ngoại. Đây là cái ghế mà chỉ ai thực sự là một chính trị gia hàng đầu mới nên ngồi vào.
Trong khi đó, Thủ tướng chỉ nên là một nhà kỹ trị. Vai trò của Thủ tướng là thiết lập được một nền hành chính công chuyên nghiệp và đưa ra được các công cụ hành pháp kịp thời để phát triển kinh tế – xã hội. Không nên làm Thủ tướng mất thời gian vào các cuộc họp bàn chuyện bắt bớ hay các buổi tiếp tân hình thức.
Tuy nhiên, nếu các chính sách của ông và nội các kinh tế có dấu hiệu phục vụ cho lợi ích nhóm thì ông và các thành viên mà ông chọn có thể phải đối diện với các cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hay thậm chí bị bắt bớ. Vì, cơ quan điều tra có một vị trí độc lập hơn với “nội các".
Tháng 9-1997, khi chuẩn bị rời nhiệm sở, ông Võ Văn Kiệt nói về người kế nhiệm, “Thủ tướng Phan Văn Khải là một nhà kinh tế hàng đầu của đất nước”. Trong khi ông Phan Văn Khải thừa nhận, “Về bản lĩnh chính trị tôi không thể nào so sách với đồng chí Võ Văn Kiệt”.
Cho dù bị trì hãm trong cái kiềng “Tam Nhân”, ông Kiệt đã hành động như một nguyên thủ và ông Khải thực sự là người đứng đầu “nội các kinh tế”. Ông Khải là một nhà kỹ trị. Chính phủ của ông rất khác với Chính phủ Võ Văn Kiệt và càng rất khác với Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng. Và, cho dù dưới thời một Tổng bí thư như Tướng Lê Khả Phiêu hay như Nông Đức Mạnh, ông Khải vẫn điều hành “nội các kinh tế” (phần mà ông có thực quyền) một cách mực thước và để lại các di sản rất là quan trọng.
Đừng sợ tập trung quyền lực vào một người. Nếu tôn trọng các nhánh quyền lực nhà nước theo thẩm quyền được ghi trong Hiến pháp thì không ai có thể lạm quyền dù họ là nguyên thủ. Nước cũng chỉ nên có một “vua”. Ai cũng muốn đứng đầu. Ai cũng làm chính trị mà thiếu một người kỹ trị thì chính trường rất dễ thành đất “quần ngư tranh thực”; thị trường chỉ là chợ đen; hành chính rối ren và xã hội không thể nào ổn định.
Con đường để một quốc gia đi đến thịnh vượng còn rất dài. Nhưng với những gì vừa diễn ra chiều nay, nếu không phải để tập trung quyền lực mà nhằm mở ra một hướng đi thì thời gian không lúc nào là quá trễ để bàn một lộ trình đáng hy vọng hơn cho đất nước.
H.Đ.
Nguồn: FB Truong Huy San