Các công ty Trung Quốc thắng thầu trong dự án điện Vũng Áng.
Tối hôm qua, lúc chuẩn bị ăm cơm tối cùng gia đình, tôi nhận được điện thoại của một người chưa quen biết ở Washington DC, hỏi tôi về quan điểm của tôi trước thông tin các công ty Trung quốc thắng thầu rất nhiều công trình đầu tư xây dựng tại Việt Nam.
Tôi rất hay nhận được các cuộc phỏng vấn qua điện thoại như thế này, nhưng phần đông là từ Paris, trong số họ có người tôi đã gặp mặt ở Paris, có người gặp ở Hà Nội, nhưng người này thì mới lần đầu.
Giọng người phỏng vấn lịch sự nhưng tỏ ra rất bức xúc, anh ta đưa ra 6 câu hỏi liên tiếp yêu cầu tôi suy nghĩ và trả lời ngay. Vì bất ngờ, tôi không kịp ghi chép từng câu để trả lời từng câu cho thật mạch lạc khúc chiết, nhưng tôi nắm bắt nội dung rất nhanh, các câu hỏi đó đều xoay quanh một chủ đề, nên không muốn bắt người hỏi phải nhắc lại từng câu một, vì tôi cho rằng không nhất thiết phải trả lời từng câu theo người hỏi. Sau khi khái quát được nội dung các câu hỏi xoay quanh vấn đề là “BÀ NGHĨ THẾ NÀO VỀ VIỆC TRUNG QUỐC THẮNG THẦU NHIỀU CÔNG TRÌNH Ở VN NHƯ THẾ? THEO BÀ CÓ PHẢI VÌ GIÁ ĐẤU THẦU QUÁ RẺ KHÔNG? TRUNG QUỐC THỰC HIỆN NHIỀU CÔNG TRÌNH NHƯ VẬY THÌ BÀ CÓ TIN CÁC CÔNG TRÌNH ĐÓ SẼ CÓ CHẤT LƯỢNG CAO KHÔNG? LIỆU KHI THẮNG THẦU RỒI HỌ SẼ ĐƯA CÔNG NHÂN TRUNG QUỐC SANG VIỆT NAM LÀM VIỆC, SẼ KHIẾN CHO CÔNG NHÂN VIỆT NAM BỊ THẤT NGHIỆP KHÔNG ? BÀ CÓ LO NGẠI HẬU QUẢ GÌ SẼ ĐỂ LẠI SAU NÀY CHO VIỆT NAM KHÔNG?”
Nghe xong các câu hỏi đó, tôi đã trả lời gộp lại rằng:
“Từ 10 năm nay tôi không trực tiếp quản lý công ty do tôi sáng lập nên không trực tiếp tham gia bỏ thầu bất cứ một công trình nào nữa, nhưng với sự hiểu biết của tôi về Trung Quốc, việc họ thắng thầu nhiều công trình là một kết quả xấu cho phía Việt Nam. Tại sao thì tôi không biết thật tỉ mỉ, nhưng ham rẻ và ngu dốt bị họ mua chuộc là điều chắc chắn. Riêng tôi, càng ngày tôi càng thấy rõ người Trung Quốc, các công ty Trung Quốc làm ăn điêu toa và gian dối. Họ gian dối và vô trách nhiệm với các công trình trên đất nước họ thì làm sao họ làm tốt trên đất nước ta được? Mặt khác, tôi không rõ ở các địa phương, các chủ đầu tư đã gọi thầu và đã chọn thầu theo tiêu chí nào, nhưng lấy giá thành hạ để lựa chọn nhà thầu là cách làm việc của những kẻ rất kém cỏi.
Từ 15 năm trước, khi còn quản lý Công ty OIKOS Co. Ltd, tôi đã từng dẫn đầu và thắng thầu nhiều công trình trọng điểm vì đã lựa chọn giải pháp công nghệ tối ưu, chọn thiết bị và tiêu chuẩn chất lượng đáng tin cậy, trên cơ sở đó, chúng tôi đưa ra cách tổ chức thi công hợp lý để hạ giá thành, chứ không chạy theo giá thành thấp nhất để bỏ qua chất lượng.
Việc Trung Quốc sẽ đưa công nhân lao động đơn giản của họ sang để tranh công cướp việc của công nhân Việt Nam là khó tránh khỏi. Trên đất nước họ hiện nay có tình trạng nhân công thì rẻ mạt, nạn thất nghiệp tràn lan, nên các nhà thầu Trung Quốc tìm mọi mánh khóe đưa người sang để đỡ chi phí và thực hiện những mưu đồ khác nữa là dễ hiểu. Có điều là phía Việt Nam có đủ trình độ hiểu biết để đối phó lại hay không lại là vấn đề khác.
Trả lời câu hỏi cuối cùng là hậu quả: Có thể chắc chắn rằng một việc làm mở đầu bằng động cơ xấu, diễn biến xấu thì khó có kết quả tốt được. Song chưa có thất bại, chưa có trả giá thì các quan chức ngu dốt chưa thể sáng mắt ra. Công trình hư hại, tốn kém tiền của, quả là rất xót xa. Nhưng có lẽ đó là luật đời, tuy nhiên, mất của là mất ít nhất, nếu chỉ mất của, địa phương nào cũng có công trình do Trung Quốc để lại gây nhức nhối như một thây ma, thì rồi những kẻ ngu dốt sẽ sáng mắt ra và sẽ thấy ghê sợ anh bạn vàng Phương Bắc và sẽ đến lúc không cần chỉ vẽ, họ sẽ đồng loạt tẩy chay. Tôi có thể khẳng định Trung Quốc không bao giờ thực hiện được âm mưu của họ”.
Cuối buổi nói chuyện, người phỏng vấn hỏi lại tôi một câu: “Bà khẳng định hiện tượng vừa nêu trên không phương hại gì cho đất nước VN sao?”
Trả lời “Có phương hại. Một dân tộc nhỏ bé ở cạnh một nước lớn tham lam, bá quyền, lúc nào cũng muốn ăn sống nuốt tươi người khác thì khó lòng tránh khỏi thua thiệt. Nhưng nếu thua về tiền bạc để được bài học nhớ đời thì cũng đành thua. Chỉ sợ không chịu nhớ đời mới là điều kinh khủng”.
TTV
HC Mạng Bauxite Việt Nam biên tập