Résolution sur les situations de crise, de sortie de crise et de consolidation de la paix dans l’espace francophone
Publié le 7 octobre 2024
Điện Élysée
Tường An chuyển ngữ
7-10-2024
1. Chúng tôi, những người đứng đầu nhà nước và chính phủ các nước dùng chung tiếng Pháp, đã họp mặt vào ngày 4 và 5 tháng 10 năm 2024, nhân Hội nghị thượng đỉnh Pháp ngữ lần thứ 19 tại Cộng hòa Pháp với chủ đề “Sáng tạo, đổi mới và dùng chung tiếng Pháp”;
2. Khẳng định lại sự gắn bó của chúng ta với các giá trị hòa bình và đoàn kết, các quyền và tự do cơ bản cũng như các nguyên tắc phổ quát của luật pháp quốc tế và đặc biệt là các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp quốc;
3. Nhắc lại sự cần thiết phải tôn trọng Hiến chương của Cộng Đồng Pháp Ngữ, Tuyên bố Bamako (2000) và Tuyên bố Saint Boniface (2006), làm nền tảng cho hoạt động của Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (OIF) trong các lĩnh vực hòa bình và an ninh , củng cố và tăng cường dân chủ, ngăn ngừa, quản lý và giải quyết khủng hoảng và xung đột, cũng như nhân quyền;
4. Lên án mạnh mẽ chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan bạo lực, đồng thời bày tỏ lòng thương cảm và đoàn kết sâu sắc với tất cả các nạn nhân; hoan nghênh các hành động phòng ngừa do Cộng đồng Pháp ngữ thực hiện, đặc biệt thông qua mạng lưới FrancoPrev;
5. Khẳng định lại quyết tâm ngăn chặn các tình huống khủng hoảng và xung đột, đồng thời góp phần giải quyết chúng một cách hòa bình, nhằm duy trì hòa bình, dân chủ và tôn trọng nhân quyền, thúc đẩy sự phát triển bền vững của các quốc gia và bảo đảm lợi ích của các quốc gia chúng ta. quần thể;
6. Nhấn mạnh tầm quan trọng của tính liêm chính của các quy trình bầu cử nhằm tổ chức các cuộc bầu cử tự do, đáng tin cậy và minh bạch cũng như đời sống chính trị hòa bình, đồng thời hỗ trợ các hành động kèm theo các quy trình do OIF thực hiện;
7. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo quyền truy cập của người dân vào thông tin miễn phí, đáng tin cậy, độc lập và đa nguyên, không bị thao túng và ngôn từ kích động thù địch, kể cả trong không gian kỹ thuật số thông qua luật pháp phù hợp; báo động trước sự lây lan của tình trạng rối loạn thông tin và tác động của nó đối với hòa bình và ổn định trong Cộng đồng Khối Pháp Ngữ Thế Giới, kêu gọi OIF tăng cường nỗ lực giúp ngăn chặn và đấu tranh với hiện tượng này;
8. Ghi nhận tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ số và trí tuệ nhân tạo vì hòa bình và an ninh; hoan nghênh sự đóng góp của OIF cho Hiệp ước Kỹ thuật số Toàn cầu và kêu gọi thực hiện nó;
9. Cam kết tiếp tục nỗ lực xây dựng và phát triển việc thực hiện các kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Nghị quyết 1325 “Phụ nữ, Hòa bình và An ninh” của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc, phù hợp với Chiến lược của Khối Pháp Ngữ nhằm thúc đẩy bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới, quyền và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em được Hội nghị thượng đỉnh Yerevan thông qua năm 2018;
10. Xem xét sự đóng góp cho hòa bình và ổn định quốc tế của các Hoạt động Hòa bình được hưởng lợi từ sự ủy nhiệm của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc, cũng như những thách thức an ninh của đội ngũ và nhân sự trong đó; lên án mọi lời nói căm thù, thông tin sai lệch và tuyên truyền chống lại họ; hoan nghênh và khuyến khích sự đóng góp của Cộng đồng Pháp ngữ cho các Hoạt động Hòa bình;
11. Khẳng định lại nhu cầu cấp thiết phải áp dụng luật pháp quốc tế, các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc, các phán quyết của Tòa án Công lý Quốc tế và, khi thích hợp, theo dõi các ý kiến tư vấn của mình, liên quan đến các tình huống khủng hoảng và xung đột ảnh hưởng đến khu vực nói tiếng Pháp;
12. Nhắc lại nghĩa vụ tôn trọng nghiêm ngặt các nguyên tắc liên quan đến việc tiến hành chiến sự và kêu gọi những kẻ phạm tội theo luật pháp quốc tế phải bị trừng phạt;
13. Đồng thời lên án, về vấn đề này, tất cả các tội ác chiến tranh và các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế khác được thực hiện trong bối cảnh xung đột ở Gaza, các cuộc tấn công chết người nhằm vào dân thường và bất kỳ hành vi kích động bạo lực nào; Đồng thời lên án mạnh mẽ việc mở rộng, phá hủy và trục xuất khu định cư; khu bảo tồn của Albania, Bulgaria, Hy Lạp, Moldova và Romania.
14. Yêu cầu bảo vệ dân thường và nhân viên nhân đạo, cũng như tôn trọng luật nhân đạo quốc tế; bày tỏ mối quan ngại sâu sắc của chúng tôi trước tình hình nhân đạo thảm khốc đang diễn ra ở Gaza, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải đạt được lệnh ngừng bắn ngay lập tức và lâu dài cũng như thả ngay lập tức tất cả các con tin, tăng cường viện trợ nhân đạo và bảo đảm việc vận chuyển và phân phối trên khắp Dải Gaza, loại bỏ tất cả các chướng ngại vật tại các điểm giao nhau khôn ngoan, phù hợp với luật nhân đạo quốc tế cũng như các nghị quyết 2712, 2720, 2728 và 2735 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc, đánh giá cao về vấn đề này những nỗ lực hòa giải liên tục của Ai Cập và Qatar, các thành viên của Tổ chức chúng tôi;
15. Kêu gọi chấm dứt các nguyên nhân gây ra tình trạng nhân đạo ngày càng đáng báo động ảnh hưởng đến dân thường ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của người Palestine và nhắc nhở Israel với tư cách là Thế lực chiếm đóng về nghĩa vụ của mình phải thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ người dân Palestine và cho phép tiếp cận hàng cứu trợ và tự do đi lại; bảo đảm việc giam giữ hành chính tuân thủ các nghĩa vụ được quy định bởi các công ước quốc tế, đặc biệt là Công ước Geneva ngày 12 tháng 8 năm 1949; và về vấn đề này, hãy kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho tất cả những người Palestine bị giam giữ một cách tùy tiện; khu bảo tồn Albania;
16. Lấy làm tiếc về những hậu quả tai hại của cuộc xung đột này đối với nhiều Quốc gia thành viên và chính phủ trong Tổ chức của chúng ta;
17. Nhắc lại sự ủng hộ của chúng tôi đối với các nỗ lực quốc tế nhằm thiết lập nền hòa bình công bằng, lâu dài và toàn diện ở Trung Đông, chấm dứt sự chiếm đóng và công nhận các quyền tự quyết hợp pháp của người dân Palestine, tạo điều kiện cho việc thực hiện giải pháp hai nhà nước và thành lập của một nhà nước Palestine độc lập, có chủ quyền, tồn tại và tiếp giáp trên cơ sở đường biên giới ngày 4 tháng 6 năm 1967 cũng như trên cơ sở các nghị quyết 242, 338, 1397, 1515, 2334 và 2735 của Hội đồng Bảo an. 1991 và Sáng kiến Hòa bình được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh Ả Rập ở Beirut năm 2002; khu bảo tồn Tunisia;
18. Kêu gọi cộng đồng quốc tế duy trì, cho đến khi tìm được giải pháp công bằng và đồng thuận cho vấn đề người tị nạn, sự hỗ trợ công bằng dành cho Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên Hiệp quốc dành cho Người tị nạn Palestine ở Trung Đông (UNRWA), góp phần vào sự ổn định của khu vực bằng cách thực hiện sứ mệnh của mình đối với người tị nạn Palestine tại năm trung tâm hoạt động khu vực;
19. Khẳng định quan ngại của chúng tôi về thảm họa nhân đạo đang diễn ra ở Sudan do xung đột giữa lực lượng vũ trang Sudan và Lực lượng Hỗ trợ Khẩn cấp, dẫn đến tình hình an ninh, kinh tế và nhân đạo ngày càng xấu đi, buộc hàng triệu người phải di dời trong nước và hướng tới các nước láng giềng, trong đó có các nước thành viên Cộng đồng Pháp ngữ; và khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện lệnh ngừng bắn ngay lập tức và đảm bảo khả năng tiếp cận viện trợ nhân đạo không bị cản trở;
20. Kêu gọi các quốc gia và tổ chức tài trợ tăng cường hỗ trợ cho kế hoạch ứng phó nhân đạo cho Sudan tiếp tục các cam kết đã đưa ra tại các hội nghị Geneva vào tháng 6 năm 2023 và tại Paris vào tháng 4 năm 2024; hoan nghênh việc tổ chức Hội nghị các lực lượng chính trị và dân sự Sudan vào tháng 7 năm 2024 tại Cairo cũng như cam kết của Ai Cập và Djibouti trong việc tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế; kêu gọi tăng cường sự tham gia của dân thường vào tiến trình hòa bình hướng tới một quá trình chuyển đổi dân chủ và phối hợp các sáng kiến khác nhau;
21. Lên án một cách cương quyết nhất những rạn nứt trong trật tự hiến pháp và dân chủ đã xảy ra, đặc biệt là hậu quả của các cuộc đảo chính quân sự;
22. Hoan nghênh việc thông qua phiên họp thứ 127 của Hội đồng Thường trực Cộng đồng Pháp ngữ (CPF) tổ chức vào ngày 19 tháng 6 năm 2024 về “Cơ chế giám sát và đánh giá tình hình của các Quốc gia và chính phủ phải chịu các biện pháp của chính quyền Cộng đồng Pháp ngữ”, thể hiện mong muốn của OIF ủng hộ cách tiếp cận đối thoại với các quốc gia đã trải qua sự rạn nứt của nền dân chủ, thay vì đình chỉ có hệ thống, đồng thời liên tục bảo đảm lợi ích của người dân;
ARMENIA
23. Chúng ta hãy ủng hộ sự tiến bộ mà Armenia và Azerbaijan đạt được trong quá trình bình thường hóa quan hệ giữa họ và đạt được hòa bình lâu dài và công bằng trong khu vực, đồng thời tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của hai nước và trên cơ sở Tuyên bố Alma Ata năm 1991; hoan nghênh tiến bộ đạt được trong quá trình phân định và khôi phục tuyến đường biên giới giữa các quốc gia trên cơ sở các nguyên tắc được tái khẳng định trong Nghị định thư ngày 19 tháng 4 năm 2024; khuyến khích tiếp tục quá trình này và mở lại các tuyến liên lạc khu vực, đồng thời tôn trọng chủ quyền, quyền tài phán quốc gia và các nguyên tắc bình đẳng và có đi có lại;
24. Về mặt này, chúng tôi hoan nghênh vai trò và mục tiêu của Phái bộ Dân sự Liên minh Châu Âu tại Armenia (EUMA) và sự đóng góp của cơ quan này vào sự ổn định ở các khu vực biên giới nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho các nỗ lực bình thường hóa giữa Armenia và Armenia, Azerbaijan;
25. Nhấn mạnh việc không thể chấp nhận việc sử dụng vũ lực và kêu gọi kiềm chế mọi lời lẽ hiếu chiến và lời nói căm thù gây bất lợi cho tiến trình hòa bình;
26. Chúng ta hãy nhắc lại lời kêu gọi giải quyết các vấn đề nhân đạo, bao gồm số phận của các tù nhân chiến tranh và những người vẫn bị giam giữ, cũng như những người mất tích; vẫn lo ngại về việc phá hủy tài sản văn hóa ở Nagorno-Karabakh, kêu gọi tuân thủ đầy đủ Công ước La Hay 1954 về Bảo vệ Tài sản Văn hóa trong Trường hợp Xung đột Vũ trang và tái khẳng định của chúng tôi về việc thực hiện sứ mệnh của UNESCO trong và chung quanh Haut -Karabakh; khu bảo tồn Albania;
27. Chúng tôi hoan nghênh những nỗ lực của Armenia, với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhằm đáp ứng những nhu cầu thiết yếu về nhân đạo của 115.000 người tị nạn bị buộc phải di dời khỏi Nagorno-Karabakh; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục hỗ trợ nhân đạo và bảo vệ các quyền cơ bản của họ; khu bảo tồn Albania
28. Chúng ta hãy thể hiện tình đoàn kết với Cộng hòa Armenia; tái khẳng định cam kết của chúng tôi cùng với người dân Armenia trong việc tiếp tục động lực do Tổng thư ký thúc đẩy trong chuyến thăm của bà tới Yerevan vào tháng 10 năm 2023;
FASO BURKINA
29. Chúng tôi lấy làm tiếc về tình hình an ninh ngày càng xấu đi ở Faso Burkina; chúng tôi lên án các cuộc tấn công khủng bố được thực hiện trong nước và các hành vi lạm dụng đối với dân thường; kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế;
30. Chúng tôi ghi nhận sự thiếu tiến bộ rõ rệt trong quá trình quay trở lại trật tự hiến pháp và dân chủ, đồng thời lấy làm tiếc về việc kéo dài thời gian chuyển đổi thêm 5 năm;
31. Chúng ta hãy kêu gọi các chính quyền chuyển tiếp làm mọi thứ có thể để tạo điều kiện cho sự trở lại trật tự hiến pháp và dân chủ nhanh chóng hơn, đồng thời kêu gọi các chính quyền này tôn trọng các quyền tự do công cộng; chúng ta hãy nhắc lại rằng Tổ chức của chúng ta sẵn sàng đối thoại nhằm hỗ trợ Faso Burkina trên con đường này;
SÍP
32. Chúng tôi hỗ trợ nối lại các cuộc đàm phán dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp quốc nhằm tìm ra giải pháp phù hợp với các nghị quyết của Liên Hiệp quốc, lâu dài, toàn diện và công bằng đối với vấn đề Síp và thống nhất Síp, người dân và các thể chế của Síp; kêu gọi áp dụng các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc và đặc biệt là Nghị quyết 1251 (29 tháng 6 năm 1999), nhằm đạt được một Nhà nước Síp có chủ quyền, tư cách quốc tế và quyền công dân độc nhất, được đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ và độc lập , bao gồm hai cộng đồng bình đẳng về mặt chính trị, như được mô tả trong các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an, trong một liên bang hai cộng đồng và hai khu vực, không bao gồm bất kỳ hình thức phân chia hoặc liên minh nào với một quốc gia khác theo một quy định tương thích với Cộng đồng được chấp nhận của Liên minh Châu Âu mà Síp là thành viên một Quốc gia Thành viên;
CỘNG HÒA DÂN CHỦ CONGO
33. Chúng tôi kiên quyết lên án các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Cộng hòa Dân chủ Congo, bạo lực chống lại dân thường, các thể chế quốc gia, Phái đoàn của Tổ chức Liên Hiệp quốc vì sự ổn định ở DRC (MONUSCO) , Phái đoàn Cộng đồng Phát triển Nam Phi tại DRC (SAMIRDC) của các nhóm vũ trang, coi thường mọi nỗ lực hòa bình được thực hiện trong tiểu vùng;
34. Chúng tôi vô cùng quan ngại trước tình hình an ninh và nhân đạo tiếp tục xấu đi ở phía đông Cộng hòa Dân chủ Congo (RDC); chúng tôi lên án tất cả các vụ thảm sát dân cư và đánh bom các trại của người di tản, được thực hiện trên lãnh thổ RDC, khuếch đại sự di dời hàng loạt của dân số lên tới hàng triệu người và kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng luật nhân đạo quốc tế;
35. Lên án tất cả các nhóm vũ trang hoạt động tại Cộng hòa Dân chủ Congo và bất kỳ sự hỗ trợ từ bên ngoài nào dành cho các nhóm này, đặc biệt là bất kỳ sự hỗ trợ quân sự nào từ bên ngoài; Chúng tôi cũng lên án bất kỳ sự can thiệp quân sự trái phép nào của nước ngoài và yêu cầu rút ngay lập tức các lực lượng quân sự trái phép của chính phủ Cộng hòa Dân chủ Congo trên lãnh thổ của mình; không được Rwanda xác nhận;
36. Chúng ta hãy khuyến khích những nỗ lực nhằm đạt được hòa bình lâu dài trong tiểu vùng thông qua các cuộc đàm phán được thực hiện trong khuôn khổ tiến trình Luanda và Nairobi, với sự trung gian hòa giải do Liên minh châu Phi lựa chọn;
37. Chúng ta hãy tái khẳng định cam kết tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và tính phi vật thể của biên giới Cộng hòa Dân chủ Congo;
38. Chúng ta hãy bày tỏ tình liên đới với những người dân Congo đang bị ảnh hưởng nặng nề và phải đối mặt với hoàn cảnh khó khăn.
Sửa đổi việc sử dụng có hệ thống các mạng lưới tội phạm và các nhóm vũ trang hiếp dâm, làm vũ khí chiến tranh, trong đó phụ nữ và trẻ em là nạn nhân đầu tiên, việc tuyển dụng và sử dụng binh lính trẻ em, phá hủy các khu vực được bảo vệ ở Lưu vực Congo, một thế giới được UNESCO công nhận khu di sản, cũng như việc khai thác và xuất khẩu trái phép tài nguyên thiên nhiên sang các nước láng giềng và các điểm đến khác; khu bảo tồn Rwanda
39. Chúng ta hãy ủng hộ những nỗ lực của OIF trong khuôn khổ nhiệm vụ và chương trình của tổ chức này, phù hợp với sự hỗ trợ dành cho các sáng kiến hòa giải khu vực đang diễn ra nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng ở phía Đông RDC; chúng tôi hoan nghênh bà Tổng thư ký về một phái đoàn thông tin đáp lại lời kêu gọi đoàn kết với Cộng đồng Pháp ngữ của RDC;
GABON
40. Chúng tôi lấy làm tiếc về sự phá vỡ trật tự hiến pháp xảy ra ở Gabon vào ngày 30 tháng 8 năm 2023; Chúng ta hãy khuyến khích việc tiếp tục quá trình chuyển đổi do Ủy ban Chuyển tiếp và Phục hồi Thể chế (CTRI) khởi xướng, tuân thủ lịch trình dự kiến do chính quyền đưa ra vào ngày 4 tháng 9 năm 2023;
41. Khuyến khích các cơ quan chuyển tiếp của Gabon bảo đảm rằng tất cả những người bị bắt liên quan đến những sự kiện này đều được xét xử một cách công bằng, minh bạch và phù hợp với các tiêu chuẩn pháp lý quốc gia và quốc tế;
42. Chúng ta hãy lưu ý đến các biện pháp mà các cơ quan chuyển tiếp thực hiện ngay lập tức để đảm bảo tính liên tục của dịch vụ công và hoạt động của các thể chế quốc gia;
43. Chúng tôi hoan nghênh việc tổ chức đối thoại quốc gia toàn diện vào tháng 4 năm 2024 tại Libreville và ủng hộ những nỗ lực hướng tới việc quay trở lại trật tự hiến pháp;
44. Khuyến khích các cơ quan có thẩm quyền của Chuyển đổi tổ chức, trong thời hạn quy định, các cuộc bầu cử kết thúc quá trình chuyển đổi phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế; lưu ý chú ý đến sự tham gia hiệu quả của phụ nữ và thanh niên;
45. Đề nghị Tổng thư ký Cộng đồng Pháp ngữ tiếp tục hỗ trợ quá trình chuyển đổi;
GUINEA
46. Chúng tôi chúc mừng sự trở lại/tái hòa nhập hoàn toàn của Guinea vào Cộng đồng Pháp ngữ;
47. Chúng tôi hoan nghênh các hành động được thực hiện bởi các cơ quan chuyển tiếp ở Cộng hòa Guinea, đặc biệt là việc công bố dự thảo hiến pháp và các cam kết của họ nhằm mục đích đưa quá trình chuyển đổi đi đến hồi kết; và kêu gọi chính quyền Guinea đảm bảo tổ chức các cuộc bầu cử rút lui khỏi quá trình chuyển đổi trong thời hạn quy định;
48. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tôn trọng các quyền tự do công cộng và nhân quyền cũng như việc tiến hành toàn diện và đồng thuận trong quá trình bầu cử;
49. Yêu cầu OIF chú ý theo dõi việc khôi phục trật tự hiến pháp và dân chủ ở Cộng hòa Guinea, trên cơ sở các nghị quyết của Hội đồng thường trực Cộng đồng Pháp ngữ ngày 26 tháng 6 và ngày 24 tháng 9 năm 2024, bao gồm cả việc thông qua các biện pháp hạn chế. ban cố vấn đặc biệt và tiếp tục hỗ trợ cho quá trình này;
HAITI
50. Tiếp tục quan ngại, đặc biệt trước sự kéo dài của cuộc khủng hoảng đa chiều ở Haiti; đặc biệt là bạo lực và vi phạm nhân quyền do các băng nhóm vũ trang gây ra cho phụ nữ và trẻ em;
51.Chúng tôi kiên quyết lên án hành vi bạo lực chống lại người dân của các băng nhóm vũ trang đang làm tê liệt thủ đô và một số khu vực khác trên lãnh thổ quốc gia, khiến hàng trăm nghìn công dân Haiti phải di dời;
52. Chúng tôi hoan nghênh những nỗ lực của các bên liên quan trong nước và chúng tôi chúc mừng những tiến bộ đạt được trong khuôn khổ đối thoại giữa Haiti nhằm tạo điều kiện cho một quá trình chuyển đổi dân chủ, đặc biệt là việc thành lập Hội đồng Chuyển tiếp Tổng thống, bổ nhiệm Thủ tướng chuyển tiếp, thành lập của một chính phủ chuyển tiếp; về mặt này, hoan nghênh việc thành lập Hội đồng bầu cử lâm thời và vai trò quan trọng của Cộng đồng Caribe (CARICOM) trong việc tạo điều kiện cho đối thoại giữa người dân Haiti;
53. Chúng tôi hoan nghênh những nỗ lực của Cảnh sát Quốc gia Haiti (PNH) và hỗ trợ Phái bộ Hỗ trợ An ninh Đa quốc gia ở Haiti (MMAS) do Kenya dẫn đầu nhằm khôi phục an ninh ở Haiti và tạo điều kiện an ninh có lợi cho việc tổ chức các cuộc bầu cử tự do và công bằng; kêu gọi tất cả các quốc gia và chính phủ thành viên của La Francophonie và cộng đồng quốc tế đóng góp vào hành động của họ thông qua hỗ trợ tài chính, hậu cần, kỹ thuật và nguồn lực hoạt động;
54. Kêu gọi sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế cho những nỗ lực của chính phủ và Hội đồng chuyển tiếp của Tổng thống, đặc biệt bằng cách tăng cường năng lực hoạt động của PNH để tổ chức các cuộc bầu cử minh bạch và đáng tin cậy vào tháng 2 năm 2026;
55. Chúng ta hãy ủng hộ các sáng kiến của Tổng Bí thư giúp huy động cộng đồng quốc tế hỗ trợ Haiti, với sự hỗ trợ của các quốc gia thành viên và chính phủ và về vấn đề này, chúng tôi hoan nghênh kết quả của ủy ban cố vấn đặc biệt hạn chế về Haiti, cuộc họp vào ngày 18 tháng 1 năm 2024 tại Paris, trong đó các đại diện của chính phủ Haiti, các đối tác khu vực và quốc tế; chúng tôi cũng hỗ trợ các khóa huấn luyện của OIF cho người Créole Haiti, người Pháp và nền đa văn hoá nhằm ủng hộ các quốc gia thành viên MMAS;
LEBANON
56. Chúng ta hãy ủng hộ nền độc lập và chủ quyền của Lebanon; chúng ta hãy mạnh mẽ kêu gọi chấm dứt các cuộc tấn công vào chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Lebanon; Kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và lâu dài cũng như thực hiện đầy đủ Nghị quyết 1701 đồng thời tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Lebanon phù hợp với các biên giới được quốc tế công nhận; chúng ta hãy kêu gọi bảo vệ dân thường; khu bảo tồn Romania;
57. Chúng ta hãy bày tỏ tình liên đới với người dân Lebanon đang phải gánh chịu cuộc khủng hoảng chính trị, kinh tế, tài chính và xã hội trầm trọng hơn do cuộc khủng hoảng ở Trung Đông và các hoạt động quân sự ảnh hưởng đến đất nước này; nhắc lại cam kết của chúng tôi trong việc hỗ trợ các nỗ lực phục hồi thể chế cần thiết để có một hệ thống quản trị hiệu quả;
58. Bày tỏ sự đánh giá cao của chúng tôi đối với mô hình chung sống và đa dạng của Liban được thúc đẩy bởi văn hóa đối thoại và cởi mở như một nguồn hòa bình và ổn định;
59. Chúng ta hãy nhớ lại sự cấp bách của việc tìm ra một giải pháp công bằng và lâu dài cho sự hiện diện của những người tị nạn Syria và Palestine trên lãnh thổ Lebanon; coi rằng giải pháp lâu dài duy nhất là sự trở lại đất nước của họ trong sự an toàn và phẩm giá hoàn toàn và nhắc lại sự cần thiết phải tạo điều kiện cho sự trở lại này, đồng thời tôn trọng chủ quyền và Hiến pháp của Lebanon; trong bối cảnh này, chúng ta một lần nữa chào mừng lòng quảng đại và cống hiến của các cộng đồng sở tại và nhấn mạnh sự cần thiết phải hỗ trợ họ trong những điều kiện giống như các cộng đồng di cư; khu bảo tồn Canada;
60. Cảm ơn Tổng thư ký của Cộng Đồng Khối Pháp Ngữ đã tiếp tục cam kết sát cánh cùng Lebanon và hoan nghênh sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, đặc biệt là các Bang và chính phủ của La Francophonie, cho sự phục hồi của đất nước;
MALI
61. Chúng tôi lấy làm tiếc về tình hình an ninh ngày càng xấu đi ở Mali; lên án các cuộc tấn công khủng bố được thực hiện trong nước và các hành vi lạm dụng đối với dân thường; kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế;
62. Chúng tôi lấy làm tiếc về sự chậm trễ được ghi nhận trong quá trình quay trở lại trật tự hiến pháp và dân chủ cũng như việc hoãn cuộc tổng tuyển cử để kết thúc quá trình chuyển đổi; kêu gọi chính quyền Mali làm mọi cách có thể để tạo điều kiện nhanh chóng trở lại trật tự hiến pháp và dân chủ; nhắc lại sự sẵn sàng của OIF để đối thoại nhằm hỗ trợ Mali trong các giai đoạn tiếp theo của quá trình này;
BIỂN NAM TRUNG HOA (Biển Đông: ND)
63. Ghi nhận những quan ngại của một số quốc gia về những diễn biến gần đây ở Biển Đông và thông cáo chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 57 vào tháng 7 năm 2024 tại Viêng Chăn; một lần nữa chúng tôi kêu gọi các bên liên quan giữ gìn sự tin cậy lẫn nhau, kiềm chế mọi hành động có thể làm phức tạp tình hình, làm trầm trọng thêm căng thẳng và đi ngược lại các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực; kêu gọi giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982); tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định và tự do hàng hải, hàng không trên vùng biển này, đồng thời hoan nghênh những nỗ lực thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và thiết lập Bộ quy tắc ứng xử hiệu quả và thực chất. (COC), phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982;
MOLDOVA
64. Khẳng định lại sự ủng hộ của chúng tôi đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Cộng hòa Moldova trong phạm vi biên giới được quốc tế công nhận; Chúng ta hãy nhắc lại rằng việc đóng quân của lực lượng quân sự Nga trên lãnh thổ Cộng hòa Moldova mà không có sự đồng ý của nước này sẽ cấu thành sự vi phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và tính trung lập được ghi trong Hiến pháp của nước này; do đó yêu cầu rút quân hoàn toàn và vô điều kiện các lực lượng quân sự vũ trang và thiết bị của Liên bang Nga đóng quân trái phép trong khu vực xuyên quốc gia của Cộng hòa Moldova;
65. Chúng ta hãy ủng hộ những cải cách dân chủ đang diễn ra ở Cộng hòa Moldova, đặc biệt là ở trong cuộc chiến chống tham nhũng, kể cả trong bối cảnh tiến trình gia nhập Liên minh Châu Âu;
NIGER
66. Chúng tôi lấy làm tiếc về tình hình an ninh ngày càng xấu đi ở Niger; lên án các cuộc tấn công khủng bố được thực hiện trong nước và các hành vi lạm dụng đối với dân thường; kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế;
67. Chúng tôi rất tiếc vì không có mốc thời gian chuyển tiếp thoát ra sau cuộc đảo chính quân sự ngày 26 tháng 7 năm 2023; kêu gọi các cơ quan chuyển tiếp thiết lập lịch bầu cử nhằm tổ chức, trong ngắn hạn, các cuộc bầu cử tự do, đáng tin cậy và minh bạch nhằm đảm bảo quay trở lại trật tự hiến pháp và dân chủ; chúng ta hãy nhắc lại rằng OIF sẵn sàng cho cuộc đối thoại nhằm hỗ trợ Niger về vấn này;
68. Chúng ta hãy nhắc lại lời kêu gọi tôn trọng các quyền và tự do cơ bản ở Niger;
69. Chúng tôi kết hợp với thông cáo của cuộc họp lần thứ 1212 của Hội đồng Hòa bình và An ninh Liên minh Châu Phi để bày tỏ mối quan ngại sâu sắc của chúng tôi về việc Tổng thống Mohamed Bazoum tiếp tục bị giam giữ và yêu cầu trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông cũng như những người bị giam giữ khác;
TÂN CALEDONIA
70. Chúng ta hãy ghi nhận bạo lực xảy ra vào tháng 5 năm 2024 ở New Caledonia kể từ khi Quốc hội và Thượng viện thông qua một dự luật hiến pháp liên quan đến khu vực bầu cử New Caledonia; hoan nghênh các biện pháp xoa dịu được chính quyền quốc gia và địa phương thực hiện; Chúng ta hãy kêu gọi đối thoại giữa các bên khác nhau theo tinh thần của Hiệp định Matignon (1988) và Nouméa (1998), vì một vận mệnh chung;
ẤN ĐỘ DƯƠNG
71. Bày tỏ mối quan ngại của chúng tôi về sự gia tăng tình trạng mất an ninh hàng hải ở Hồng Hải và Tây Ấn Độ Dương, đồng thời hoan nghênh vai trò và những nỗ lực liên tục của Ủy ban Ấn Độ Dương, một tổ chức khu vực nói tiếng Pháp và đặc biệt là vai trò của tổ chức này về vấn đề này. hai trung tâm khu vực ở Madagascar và Seychelles;
CHAD
72. Chúng ta hãy ghi nhận việc thông qua hiến pháp mới vào tháng 12 năm 2023 tại Tchad, sau đó là việc tổ chức cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 6 tháng 5 và hoan nghênh quyết định tổ chức các cuộc bầu cử lập pháp, cấp tỉnh và thành phố vào ngày 29 tháng 12 năm 2024, như giai đoạn cuối cùng của quá trình chuyển đổi;
73. Chúng tôi hoan nghênh hành động của Tổng thư ký trong việc hỗ trợ quá trình chuyển đổi ở Chad; và nhắc lại sự sẵn sàng của OIF để tiếp tục hỗ trợ cho việc củng cố hòa bình và dân chủ ở Bang này;
UKRAINE
74. Khẳng định lại cam kết của chúng tôi đối với sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, chủ quyền và độc lập của Ukraine trong các biên giới được quốc tế công nhận;
75. Lên án mạnh mẽ những hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, nhân quyền và luật nhân đạo do Liên bang Nga gây ra bằng hành động xâm lược quân sự vào Ukraine; và lên án các cuộc tấn công nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự gây ảnh hưởng tới an ninh năng lượng trong khu vực và an ninh lương thực trên thế giới; chúng tôi cũng lên án các cuộc tấn công vào tài sản văn hóa;
76. Kêu gọi Liên bang Nga rút hoàn toàn và vô điều kiện các lực lượng quân sự của mình khỏi Ukraina, trong các biên giới được quốc tế công nhận, và vì một nền hòa bình công bằng và lâu dài phù hợp với luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp quốc;
77. Chúng tôi hoan nghênh tình đoàn kết của nhiều quốc gia và chính phủ thành viên OIF và quan sát viên đối với người dân Ukraina, đặc biệt là dân thường phải di dời và người tị nạn;
78. Chúng ta hãy khuyến khích Tổng thư ký Khối Pháp ngữ tiếp tục theo dõi tình hình khủng hoảng trong những quốc gia sử dụng Pháp ngữ và nỗ lực ngăn chặn hoặc giải quyết một cách hòa bình, và chúng tôi cương quyết sẽ tiếp tục cố gắng.
Nguồn bản dịch: baotiengdan.com
Ảnh: Tiếng Dân
Nguyên văn:
1. Nous, chefs d’État et de gouvernement des pays ayant le français en partage, réunis les 4 et 5 octobre 2024, à l’occasion du XIXe Sommet de la Francophonie en République française ayant pour thème « Créer, innover et entreprendre en français » ;
2. Réaffirmant notre attachement aux valeurs de paix et de solidarité, aux droits et libertés fondamentaux ainsi qu’aux principes universels du droit international et en particulier ceux de la Charte des Nations unies ;
3. Rappelant l’impérieuse nécessité du respect de la Charte de la Francophonie, la Déclaration de Bamako (2000) et la Déclaration de Saint-Boniface (2006), qui fondent l’action de l’Organisation internationale de la Francophonie (OIF) dans les domaines de la paix et de la sécurité, de la consolidation et du renforcement de la démocratie, de la prévention, de la gestion et du règlement des crises et des conflits, ainsi que des droits de l’Homme ;
4. Condamnant fermement le terrorisme et l’extrémisme violent et exprimant notre profonde compassion et notre solidarité à l’égard de toutes les victimes ; saluant à cet égard les actions de prévention mises en œuvre par la Francophonie, en particulier à travers le réseau FrancoPrev ;
5. Réaffirmant notre détermination à prévenir les situations de crises et de conflits et à contribuer à leur règlement pacifique, afin de préserver la paix, la démocratie et le respect des droits humains, de favoriser le développement durable de nos pays et de garantir le bien-être de nos populations ;
6. Soulignant l’importance de l’intégrité des processus électoraux pour la tenue d’élections libres, fiables et transparentes et une vie politique apaisée, et soutenant les actions d’accompagnement de ces processus menées par l’OIF ;
7. Soulignant l’importance de garantir l’accès des populations à une information libre, fiable, indépendante et pluraliste, exempte de manipulations et de discours de haine, y compris dans l’espace numérique par des législations appropriées ; alarmés par la propagation des désordres de l’information et son impact sur la paix et la stabilité dans l’espace francophone ; appelant l’OIF à renforcer les efforts en vue de contribuer à prévenir et à lutter contre ce phénomène ;
8. Relevant l’importance de renforcer la coopération internationale dans les domaines des technologies numériques et de l’intelligence artificielle au bénéfice de la paix et de la sécurité ; saluant la contribution de l’OIF au Pacte numérique mondial et appelant à sa mise en œuvre ;
9. Nous engageant à poursuivre nos efforts en vue de l’élaboration et de la mise en œuvre des plans d’action nationaux pour l’application de la résolution 1325 « Femmes, Paix et Sécurité » du Conseil de sécurité des Nations unies, conformément à la Stratégie de la Francophonie pour la promotion de l’égalité entre les femmes et les hommes, des droits et de l’autonomisation des femmes et des filles adoptée par le Sommet d’Erevan en 2018 ;
10. Considérant la contribution à la paix et la stabilité internationale apportée par les Opérations de paix bénéficiant d’un mandat du Conseil de sécurité de l’ONU, ainsi que les enjeux de sécurité des contingents et des personnels les composant ; condamnant à cet égard tout discours de haine, fausses informations et propagande à leur encontre ; saluant et encourageant la contribution de la Francophonie aux Opérations de paix ;
11. Réaffirmant l’impérieuse nécessité d’appliquer le Droit international, les résolutions du Conseil de sécurité des Nations unies, les arrêts de la Cour Internationale de Justice et, le cas échéant, de donner suite à ses avis consultatifs, relatifs aux situations de crises et de conflits touchant l’espace francophone ;
12. Rappelant l’obligation du strict respect des principes relatifs à la conduite des hostilités et appelant à ce que les auteurs de crime de droit international ne restent pas impunis ;
13. Condamnant également, à cet égard, tous les crimes de guerre et autres violations du droit international commis dans le cadre du conflit à Gaza, les attaques meurtrières contre les civils et toute incitation à la violence ; Condamnant également fermement l’expansion de colonies de peuplement, les démolitions et les évictions ; réserves de l’Albanie, la Bulgarie, la Grèce, la Moldavie et la Roumanie.
14. Exigeant la protection des civils et des travailleurs humanitaires et le respect du droit international humanitaire ; exprimant notre profonde préoccupation face à la situation humanitaire catastrophique qui prévaut à Gaza, soulignant l’urgente nécessité de parvenir à un cessez-le-feu immédiat et durable et à la libération immédiate de tous les otages, d’accroître l’aide humanitaire et d’en assurer l’acheminement et la distribution dans toute la bande de Gaza, de lever toutes les entraves sur les points de passage, conformément au droit international humanitaire ainsi qu’aux résolutions 2712, 2720, 2728 et 2735 du Conseil de sécurité de l’ONU, appréciant hautement à cet égard les efforts continus de médiation de l’Égypte et du Qatar, membres de notre Organisation ;
15. Appelant à mettre fin aux causes de la situation humanitaire de plus en plus alarmante la population civile des territoires palestiniens occupés et rappelant à Israël en tant que la puissance occupante ses obligations de prendre les mesures qui s’imposent pour protéger la population palestinienne et permettre l’accès aux secours et la liberté de mouvement ; de garantir la conformité de la détention administrative aux obligations prévues par les conventions internationales, en particulier les conventions de Genève du 12 août 1949 ; et à cet égard appelons à la libération immédiate de tous les palestiniens arbitrairement détenus ; réserve de l’Albanie
16. Déplorant les désastreuses répercussions de ce conflit sur de nombreux États et gouvernements membres de notre Organisation ;
17. Réitérant notre soutien aux efforts internationaux visant l’établissement d’une paix juste, durable et globale au Moyen-Orient mettant fin à l’occupation et reconnaissant les droits légitimes du peuple palestinien à l’autodétermination permettant la mise en œuvre d’une solution à deux États et la création d’un État palestinien indépendant, souverain, viable et contigu sur la base des frontières du 4 juin 1967 ainsi que sur la base des résolutions 242, 338, 1397, 1515, 2334 et 2735 du Conseil de sécurité, de la Conférence de Madrid de 1991 et de l’Initiative de paix adoptée au Sommet Arabe de Beyrouth de 2002 ; réserve de la Tunisie
18. Exhortant la Communauté internationale à maintenir, jusqu’à ce qu’une solution juste et agréée à la question des réfugiés soit trouvée, un soutien équitable à l’Office de secours et de travaux des Nations unies pour les réfugiés de Palestine dans le Proche-Orient (UNRWA) qui contribue à la stabilité de la région par l’accomplissement de sa mission à l’égard des réfugiés palestiniens dans les cinq centres d’opération régionaux ;
19. Affirmant notre préoccupation face à la catastrophe humanitaire en cours au Soudan provoquée par le conflit opposant les forces armées soudanaises aux Forces de soutien rapide, qui a entrainé la détérioration massive de la situation sécuritaire, économique et humanitaire forçant des millions de personnes au déplacement interne et vers les pays voisins, parmi lesquels des États membres de la Francophonie ; et affirmant l’importance de la mise en œuvre d’un cessez-le-feu immédiat et de garantir un accès sans entrave à l’aide humanitaire ;
20. Appelant les pays et les organisations donateurs à accélérer leur soutien au plan d’intervention humanitaire pour le Soudan dans la continuité des engagements pris lors des conférences de Genève en juin 2023 et celle de Paris en avril 2024 ; saluant la tenue au Caire en juillet 2024 de la Conférence des forces politiques et civiles soudanaises ainsi que l’engagement de l’Egypte et de Djibouti afin de renforcer la coopération régionale et internationale ; appelant à renforcer l’inclusion des civils dans le processus de paix vers une transition démocratique, et la coordination des différentes initiatives ;
21. Condamnant avec la plus grande fermeté les ruptures de l’ordre constitutionnel et démocratique intervenus, notamment du fait de coups de force militaires ;
22. Saluant l’adoption par la 127e session du Conseil permanent de la Francophonie (CPF) tenue le 19 juin 2024, du « Mécanisme de suivi et d’évaluation de la situation des États et gouvernements faisant l’objet de mesures des instances de la Francophonie », illustrant la volonté de l’OIF de privilégier une approche de dialogue avec les pays ayant connu des ruptures de la démocratie, plutôt que de celle de suspensions systématiques, tout en veillant constamment à la prise en compte de l’intérêt des populations ;
ARMÉNIE
23. Soutenons les progrès réalisés par l’Arménie et l’Azerbaïdjan dans le processus de normalisation de leurs relations et pour parvenir à une paix durable et équitable dans la région, dans le respect de l’intégrité territoriale des deux pays et sur la base de la Déclaration d’Alma Ata de 1991 ; saluons les avancées enregistrées dans le cadre du processus de démarcation et de restauration du tracé de la frontière inter-étatique sur la base des principes réaffirmés dans le Protocole du 19 avril 2024 ; encourageons la poursuite du processus et la réouverture des voies de communication régionales, dans le respect de la souveraineté, de la juridiction nationale et des principes d’égalité et de réciprocité ;
24. Saluons à cet égard, le rôle et les objectifs de la mission civile de l’Union européenne en Arménie (EUMA) et sa contribution à la stabilité dans les zones frontalières pour la création d’un environnement propice aux efforts de normalisation entre l’Arménie et l’Azerbaïdjan ;
25. Soulignons l’inadmissibilité du recours à la force et appelons à s’abstenir de toute rhétorique belliqueuse et de tout discours de haine préjudiciables au processus de paix ;
26. Réitérons notre appel à la résolution des problèmes humanitaires, dont le sort des prisonniers de guerre et des personnes encore détenues, ainsi que des personnes disparues ; demeurons préoccupés face à la destruction de biens culturels dans le Haut-Karabagh, appelons au plein respect de la convention de La Haye de 1954 pour la protection des biens culturels en cas de conflit armé et réaffirmons à cet égard notre soutien à la mise en œuvre de la mission de l’UNESCO dans et autour du Haut-Karabagh ; réserve de l’Albanie
27. Saluons les efforts déployés par l’Arménie, avec le soutien de la communauté internationale, afin de subvenir aux principaux besoins humanitaires des 115 000 réfugiés déplacés de force du Haut-Karabagh ; soulignons l’importance de leur assurer un soutien humanitaire continu et de protéger leurs droits fondamentaux ; réserve de l’Albanie
28. Témoignons de notre solidarité à l’égard de la République d’Arménie ; réaffirmons notre engagement aux côtés du peuple arménien dans la continuité de l’élan impulsé par la Secrétaire générale lors de sa visite à Erevan, en octobre 2023 ;
BURKINA FASO
29. Déplorons la dégradation de la situation sécuritaire au Burkina Faso ; condamnons les attaques terroristes perpétrées dans le pays et les exactions commises à l’encontre des populations civiles ; appelons toutes les parties prenantes au respect des droits humains et du droit international humanitaire ;
30. Constatons l’absence de progrès tangibles dans le processus de retour à l’ordre constitutionnel et démocratique et regrettons la prorogation de la durée de la transition pour une période de 5 ans ;
31. Exhortons les autorités de transition à tout mettre en œuvre pour créer les conditions d’un retour plus rapide à l’ordre constitutionnel et démocratique, et appelons ces autorités à respecter les libertés publiques ; réitérons la disponibilité de notre Organisation au dialogue en vue d’accompagner le Burkina Faso sur cette voie ;
CHYPRE
32. Soutenons la reprise des négociations sous l’égide des Nations unies pour trouver une solution conforme aux résolutions des Nations unies, durable, globale et juste au problème chypriote et réunifier Chypre, son peuple et ses institutions ; demandons l’application des résolutions pertinentes du Conseil de sécurité des Nations unies et notamment la résolution 1251 (29 juin 1999), afin d’aboutir à un État de Chypre doté d’une souveraineté, d’une personnalité internationale et d’une citoyenneté uniques, à l’intégrité territoriale et à l’indépendance garanties, composé de deux communautés politiquement égales, telles qu’elles sont décrites dans les résolutions pertinentes du Conseil de sécurité, au sein d’une fédération bicommunautaire et bizonale, excluant toute forme de partition ou d’union avec un autre pays par un règlement compatible avec l’acquis communautaire de l’Union européenne dont Chypre est un État membre ;
CONGO (RÉPUBLIQUE DÉMOCRATIQUE DU CONGO)
33. Condamnons fermement les violations du droit international, de l’intégrité territoriale et de la souveraineté de la République Démocratique du Congo, les violences commises à l’endroit des populations civiles, des institutions nationales, de la Mission de l’Organisation des Nations unies pour la stabilisation RDC (MONUSCO), de la Mission de la Communauté de Développement d’Afrique australe en RDC (SAMIRDC) par les groupes armés, bafouant tous les efforts de paix entrepris dans la sous-région ;
34. Demeurons extrêmement préoccupés par la dégradation continue de la situation humanitaire et sécuritaire dans l’Est de la République Démocratique du Congo (RDC) ; condamnons tous les massacres des populations et les bombardements des camps de déplacés, commis sur le territoire de la RDC, amplifiant les déplacements massifs des populations comptées en millions et appelons toutes les parties prenantes à respecter le droit international humanitaire ;
35. Condamnons tous les groupes armés opérant en RDC et tout soutien extérieur apporté à ces groupes, notamment, tout appui militaire extérieur ; Condamnons également toute intervention militaire étrangère non autorisée et demandons le retrait immédiat des forces militaires non autorisées par le gouvernement de la RDC sur son territoire ; non validé par le Rwanda
36. Encourageons les efforts engagés en faveur d’une paix durable dans la sous-région à travers les négociations conduites dans le cadre des processus de Luanda et de Nairobi, médiation choisie par l’Union africaine ;
37. Réaffirmons notre attachement au respect de la souveraineté de l’intégrité territoriale, et de l’intangibilité des frontières de la République Démocratique du Congo ;
38. Exprimons notre solidarité au peuple congolais durement éprouvé et condamnons le recours systématique par des réseaux criminels et des groupes armés au viol, comme arme de guerre, dont les femmes et les enfants sont les premières victimes, le recrutement et l’emploi des enfants-soldats, la destruction des aires protégées dans le Bassin du Congo, patrimoine mondial de l’UNESCO, ainsi que l’exploitation et l’exportation illégales des ressources naturelles vers les pays voisins et autres destinations ; réserve du Rwanda
39. Soutenons les efforts de l’OIF dans le cadre de son mandat et de sa programmation, s’inscrivant dans l’appui exprimé aux initiatives régionales de médiation en cours pour résoudre la crise à l’Est de la RDC ; saluons à cet égard l’annonce, par la Secrétaire générale d’une mission d’information répondant à l’appel de la RDC à la solidarité de la Francophonie ;
GABON
40. Déplorons la rupture de l’ordre constitutionnel survenue au Gabon le 30 août 2023 ; Encourageons la poursuite du processus de transition engagé par le Comité pour la transition et la restauration des institutions (CTRI), dans le respect du chronogramme indicatif présenté par les autorités le 4 septembre 2023 ;
41. Encourageons les autorités de transition gabonaises à garantir que toutes les personnes arrêtées dans le cadre de ces événements soient jugées de manière impartiale, transparente et conforme aux normes juridiques nationales et internationales ;
42. Prenons acte des mesures immédiatement prises par les autorités de transition pour garantir la continuité du service public et le fonctionnement des institutions nationales ;
43. Saluons la tenue du dialogue national inclusif en avril 2024 à Libreville et appuyons les efforts en vue du retour à l’ordre constitutionnel ;
44. Encourageons les autorités de Transition à tenir, dans les délais impartis, des élections de sortie de transition conformes aux standards internationaux ; relevons l’attention portée à la participation effective des femmes et des jeunes ;
45. Demandons à la Secrétaire générale de la Francophonie de poursuivre l’accompagnement du processus de transition ;
GUINÉE
46. Nous félicitons du retour/de la pleine réintégration de la Guinée au sein de la Francophonie ;
47. Saluons les actions menées par les autorités de transition en République de Guinée, notamment la publication d’un projet de constitution, et leurs engagements dans le but de mener le processus de transition à son terme ; et appelons les autorités guinéennes à garantir la tenue des élections de sortie de transition dans les délais indiqués ;
48. Soulignons l’importance de garantir le respect des libertés publiques et des droits de l’Homme ainsi qu’une conduite inclusive et consensuelle du processus électoral ;
49. Demandons à l’OIF de suivre avec une attention soutenue le retour à l’ordre constitutionnel et démocratique en République de Guinée, sur la base des résolutions du Conseil permanent de la Francophonie du 26 juin et du 24 septembre 2024, y compris à travers le Comité ad hoc consultatif restreint et de poursuivre son appui à ce processus ;
HAÏTI
50. Demeurons extrêmement préoccupés par la persistance de la crise multidimensionnelle en Haïti ; caractérisée en particulier par des violences et des violations des droits humains commises par des gangs armés, qui touchent en particulier les femmes et les enfants ;
51. Condamnons fermement ces violences contre la population par des gangs armés lesquels paralysent la capitale et plusieurs autres parties du territoire national causant le déplacement forcé de plusieurs centaines de milliers de citoyens haïtiens ;
52. Saluons les efforts des parties prenantes nationales et nous félicitons des avancées opérées dans le cadre du dialogue inter haïtien afin de permettre une transition démocratique, notamment l’installation d’un Conseil présidentiel de transition, la nomination d’un Premier ministre de transition, la formation d’un gouvernement de transition ; saluons, à cet égard, la création du Conseil électoral provisoire et le rôle crucial que joue la Communauté des Caraïbes (CARICOM) dans la facilitation du dialogue inter haïtien ;
53. Saluons les efforts de la Police nationale d’Haïti (PNH) et soutenons la Mission Multinationale d’appui à la Sécurité en Haïti (MMAS) sous la conduite du Kenya pour rétablir la sécurité en Haïti et créer les conditions de sécurité propices à la tenue d’élections libres et régulières ; appelons l’ensemble des États et gouvernements membres de la Francophonie et la communauté internationale à contribuer à leurs actions par des appuis financiers, logistiques, techniques et en moyens opérationnels ;
54. Appelons au soutien de la communauté internationale envers les efforts du gouvernement et du Conseil Présidentiel de Transition, notamment en renforçant les capacités opérationnelles de la PNH pour l’organisation d’élections crédibles et transparentes d’ici février 2026 ;
55. Soutenons les initiatives de la Secrétaire générale pour contribuer à mobiliser la communauté internationale en soutien à Haïti, avec le concours des États et gouvernements membres et saluons à cet égard les résultats du Comité ad hoc consultatif restreint sur Haïti, réuni le 18 janvier 2024 à Paris, auquel participaient les représentants du gouvernement haïtien, des partenaires régionaux et internationaux ; soutenons également les actions de formation au créole haïtien, au français et à l’interculturalité menées par l’OIF en faveur d’États contributeurs de la MMAS ;
LIBAN
56. Soutenons l’indépendance et la souveraineté du Liban ; Appelons avec force à mettre fin aux atteintes à la souveraineté et à l’intégrité territoriale du Liban ; Appelons à un cessez-le- feu immédiat et durable et à l’application entière de la résolution 1701 dans le respect de l’intégrité territoriale du Liban en conformité avec ses frontières internationalement reconnues ; Appelons à la protection de la population civile ; réserve de la Roumanie
57. Exprimons notre solidarité au peuple du Liban frappé par une crise politique, économique, financière et sociale exacerbée par la crise au Moyen-Orient et les opérations militaires affectant ce pays ; réitérons notre engagement à soutenir les efforts de redressement institutionnel nécessaire à un système de gouvernance efficace ;
58. Exprimons notre appréciation du modèle libanais de coexistence et de diversité animé par la culture du dialogue et de l’ouverture comme source de paix et de stabilité ;
59. Rappelons l’urgence de trouver une solution juste et durable à la présence de déplacés syriens et de réfugiés palestiniens sur le territoire libanais ; considérons que la seule solution durable est leur retour en toute sécurité et dignité dans leur pays et rappelons la nécessité de créer les conditions de ce retour, dans le respect de la souveraineté et de la Constitution du Liban ; dans ce contexte, saluons à nouveau la générosité et le dévouement dont font preuve les communautés hôtes et soulignons la nécessité de les soutenir dans les mêmes conditions que les communautés migrantes ; réserve du Canada
60. Remercions la Secrétaire générale de la Francophonie pour son engagement continu aux côtés du Liban et saluons le soutien apporté par les partenaires internationaux, en particulier les États et gouvernements de la Francophonie, au redressement du pays ;
MALI
61. Déplorons la dégradation de la situation sécuritaire au Mali ; condamnons les attaques terroristes perpétrées dans le pays et les exactions commises à l’encontre des populations civiles ; appelons toutes les parties prenantes au respect des droits humains et du droit international humanitaire ;
62. Regrettons le retard enregistré dans le processus de retour à l’ordre constitutionnel et démocratique et le report des élections générales de sortie de transition ; exhortons les autorités maliennes à tout mettre en œuvre pour créer les conditions et d’un retour rapide à l’ordre constitutionnel et démocratique ; réitérons la disponibilité de l’OIF au dialogue en vue d’accompagner le Mali pour les prochaines étapes de ce processus ;
MER DE CHINE
63. Prenons acte des préoccupations exprimées par certains Etats sur les évolutions récentes en Mer de Chine méridionale et du communiqué conjoint de la 57e réunion des ministres des Affaires étrangères de l’ASEAN en juillet 2024 à Vientiane ; invitons à nouveau les parties concernées à préserver la confiance mutuelle, à s’abstenir de toute action susceptible de compliquer la situation, d’exacerber les tensions et de contrevenir aux efforts de maintien de la paix, de la sécurité et de la stabilité régionales ; appelons à résoudre les litiges par des moyens pacifiques dans le respect du droit international, y compris la Convention des Nations unies de 1982 sur le droit de la mer (CNUDM de 1982) ; réaffirmons l’importance d’assurer la paix, la sécurité, la stabilité, et la liberté de navigation et de survol sur cette mer et saluons les efforts pour mettre pleinement en œuvre la Déclaration sur la conduite des parties en Mer de Chine méridionale (DOC) et établir un Code de Conduite (COC) effectif et substantiel, conforme au droit international, y compris la CNUDM de 1982 ;
MOLDAVIE
64. Réaffirmons notre soutien à la souveraineté et l’intégrité territoriale de la République de Moldavie à l’intérieur de ses frontières internationalement reconnues ; Réitérons que le stationnement de forces militaires russes sur le territoire de la République de Moldavie sans son consentement constitue une violation de sa souveraineté, de son intégrité territoriale et de la neutralité consacrée dans sa Constitution ; demandons ainsi le retrait complet et inconditionnel des forces et équipements militaires armés de la Fédération de Russie illégalement maintenus stationnées dans la région transnistrienne de la République de Moldavie ;
65. Soutenons les réformes démocratiques en cours en République de Moldavie, notamment en matière de lutte contre la corruption, y compris dans le cadre du processus d’adhésion à l’Union européenne ;
NIGER
66. Déplorons la dégradation de la situation sécuritaire au Niger ; condamnons les attaques terroristes perpétrées dans le pays et les exactions commises à l’encontre des populations civiles ; appelons toutes les parties prenantes au respect des droits humains et du droit international humanitaire ;
67. Regrettons l’absence de chronogramme de sortie de transition après le coup d’État militaire du 26 juillet 2023 ; exhortons les autorités de transition à établir un calendrier électoral qui vise à organiser, à brève échéance, des élections libres, fiables et transparentes afin d’assurer le retour à l’ordre constitutionnel et démocratique ; réitérons la disponibilité de l’OIF au dialogue en vue d’accompagner le Niger sur cette voie ;
68. Réitérons l’appel au respect des droits et libertés fondamentales au Niger ;
69. Nous associons au communiqué de la 1212e réunion du Conseil Paix et Sécurité de l’Union africaine pour exprimer notre profonde inquiétude quant au maintien en détention du Président Mohamed Bazoum et exigeons sa libération immédiate et inconditionnelle ainsi que celle des autres détenus ;
NOUVELLE CALÉDONIE
70. Constatons les violences survenues en mai 2024 en Nouvelle-Calédonie depuis l’adoption d’un projet de loi constitutionnelle par l’Assemblée nationale et le Sénat relatif au corps électoral calédonien ; saluons les mesures d’apaisement menées par les autorités nationale et locales ; Appelons au dialogue entre les différentes parties dans l’esprit des Accords de Matignon (1988) et de Nouméa (1998), pour un destin commun ;
OCÉAN INDIEN
71. Exprimons nos inquiétudes face à la recrudescence de l’insécurité maritime en Mer rouge et dans l’océan Indien occidental, et saluons à cet égard le rôle et les efforts continus de la Commission de l’océan Indien, organisation régionale francophone et en particulier le rôle de ses deux centres régionaux, à Madagascar et aux Seychelles ;
TCHAD
72. Prenons note de l’adoption d’une nouvelle constitution en décembre 2023 au Tchad, suivie de la tenue de l’élection présidentielle du 6 mai et saluons la décision de tenir les élections législatives, provinciales et communales le 29 décembre 2024, comme dernière étape du processus de transition ;
73. Saluons l’action de la Secrétaire générale dans l’accompagnement du processus de transition au Tchad ; et réitérons la disponibilité de l’OIF à poursuivre son appui en faveur de la consolidation de la paix et de la démocratie dans cet État ;
UKRAINE
74. Réaffirmons notre attachement à l’unité et l’intégrité territoriale de l’Ukraine, à sa souveraineté et à son indépendance à l’intérieur de ses frontières internationalement reconnues ;
75. Condamnons fermement les violations du droit international, des droits de l’Homme et du droit humanitaire résultant de l’agression militaire de l’Ukraine par la Fédération de Russie ; et condamnons à cet égard les attaques contre les infrastructures civiles qui ont des répercussions sur la sécurité énergétique de la région et la sécurité alimentaire dans le monde ; condamnons également les attaques contre les biens culturels ;
76. Appelons au retrait complet et sans conditions par la Fédération de Russie de ses forces militaires d’Ukraine, dans ses frontières internationalement reconnues, et à une paix juste et durable conformément au droit international et à la Charte des Nations unies ;
77. Saluons la solidarité manifestée par de nombreux États et gouvernements membres et observateurs de l’OIF à l’endroit du peuple ukrainien, en particulier les populations civiles déplacées et les réfugiés ;
78. Encourageons la Secrétaire générale de la Francophonie à continuer à suivre ces situations de crise dans l’espace francophone et à œuvrer pour leur prévention ou leur règlement pacifique, et décidons de rester saisis.