<Cù Tuấn dịch từ The Economist
24-11-2022
Tóm tắt: Các nhà hàng, cửa hàng và hộp đêm ở Kyiv vẫn tiếp tục hoạt động bất chấp các đợt tấn công của Nga.
Tối thứ Bảy ở Kiev, đường phố tối và đầy tuyết. Sau nhiều đợt tấn công bằng tên lửa vào cơ sở hạ tầng điện của Ukraine trong tháng qua, điện bị cắt giảm và toàn bộ khu nhà bị mất điện. Trong một khu công nghiệp trước đây vốn sành điệu với nhiều nhà hàng và quán bar, những người thích tiệc tùng tụ tập ở lối vào một câu lạc bộ dưới lòng đất. Họ chờ những người bảo vệ đến kiểm tra. Xu hướng trang phục đang thịnh hành là “Mặc đồ gây ấn tượng”.
Bây giờ là 6:30 tối. Các hộp đêm bắt đầu sớm trong thời chiến; giờ giới nghiêm là 11 giờ đêm. Các cô gái đi bốt hồng cao đến đùi và mặc váy ngắn màu bạc được giấu dưới lớp áo khoác chống lạnh. Ở tầng dưới trong một tầng hầm có mái vòm, đám đông đang lắc lư theo nhạc, với khói bay lượn lờ và trong ánh sáng mờ của đèn nhấp nháy màu xanh lam và đỏ tươi.
Vlad Putistin, DJ của buổi tối, cho biết: “Lúc đầu, tôi hơi lo lắng về chuyện tiệc tùng ăn chơi nhảy múa. Ăn chơi lúc này có phải là điều đúng đắn không? Nhưng đó là công việc của tôi. Tôi cần kiếm tiền; Tôi cần phải tiếp tục sống.” Cách đây không lâu, một người dự tiệc đã cảm ơn Putistin vì một buổi tối tuyệt vời. Hóa ra đó là một người lính từ mặt trận được nghỉ phép, bày tỏ lòng biết ơn vì đã có một khoảng thời gian giải trí vui vẻ. “Tôi không biết phải nói gì,” Vlad nói. “Tôi đã nói với anh ấy rằng: cảm ơn bạn”.
Mọi người dân đều biết thời gian tới sẽ là một mùa đông khó khăn. Việc cắt điện được lên kế hoạch ở mọi vùng của đất nước này; nhiệt độ có thể giảm xuống -20°C (-4°F). Sự thách thức của Ukraine có cả ý nghĩa đạo đức (tiếp tục sống như bình thường đồng nghĩa với việc trả thù Vladimir Putin) và kinh tế (một quốc gia đang bị bao vây cần phải tiếp tục làm việc để tiếp tục có cái ăn).
Trong mùa hè, ở các thành phố cách xa tiền tuyến, cuộc sống đã bắt đầu trở lại bình thường. Văn phòng thị trưởng của Kyiv đã ước tính từ lưu lượng truy cập điện thoại di động rằng dân số đã giảm từ 3,7 triệu trước chiến tranh xuống còn 3 triệu, trong đó khoảng 400.000 người đã phải di dời tới các khu vực khác. Hlib Vyshlinsky, người đứng đầu Trung tâm Chiến lược Kinh tế cho biết: “Nhìn chung, vào tháng 9, chúng tôi đã có một bức tranh toàn cảnh khá tích cực”. Ông nói, một số nhà bán lẻ quần áo tại các trung tâm thương mại của Kyiv thậm chí còn báo cáo doanh số bán hàng cao hơn so với tháng 9 năm ngoái, có thể là do nhu cầu bị dồn nén trong những tuần đầu của cuộc chiến khi hầu hết các cửa hàng đều phải đóng cửa.
Nhưng thời điểm bây giờ là khó khăn. Theo số liệu công bố vào cuối tháng 10, nền kinh tế Ukraine được dự đoán sẽ giảm gần 32% trong năm nay. Lạm phát sẽ tăng lên 30%, phần lớn là do chiến tranh đã cản trở hoạt động hậu cần và tiền tệ hryvnia đã bị mất giá vào mùa hè. Ông Vyshlinsky cho biết tỷ lệ thất nghiệp có thể nằm trong khoảng từ 20% đến 30%, mặc dù ngày nay việc thu thập dữ liệu của chính phủ Ukraine ít kỹ lưỡng hơn nhiều và các chỉ số kinh tế có thể mang tính “triết học”.
Sau cuộc tấn công tên lửa lớn đầu tiên nhắm vào cơ sở hạ tầng điện vào ngày 10 tháng 10, các doanh nghiệp bắt đầu thích nghi nhanh chóng. Các đường phố bây giờ khá ồn ào với tiếng gầm gừ của các máy phát điện tư nhân. Ievgen Klopotenko, đầu bếp của một thương hiệu nhà hàng Ukraine hiện đại được đánh giá cao ở Kyiv và Lviv, cho biết: Mọi người kinh doanh ở Ukraine đã quen với ý tưởng rằng mỗi ngày đều là một ngày mới khác biệt với hôm qua. Nhà hàng của Klopotenko ở Kyiv đã có sẵn máy phát điện và phòng toilet sinh học trước khi bị cắt điện. Giờ đây, nhà hàng này dự trữ nước trong các thùng nhựa và một lượng lớn nến thắp. Trong nhà hàng của Klopotenko ở Lviv, không có chỗ cho máy phát điện, vì vậy khi mất điện, nhà hàng sẽ thay đổi thực đơn, cung cấp cho khách các món ăn nguội, bánh mì hoặc salad, và súp borscht được giữ ấm trong bình thủy.
Các nha sĩ sẽ phải thay đổi lịch khám của bệnh nhân theo thời gian cấp điện, vốn luôn thay đổi. Các quán cà phê không thể sử dụng máy pha cà phê điện chuyển sang cà phê phin, được pha bằng nước sôi đun bằng bếp gas. Các chủ doanh nghiệp cho biết họ đang dự trữ vật tư trong văn phòng: túi ngủ, máy bơm để duy trì hoạt động của hệ thống xử lý chất thải, thực phẩm và xăng dầu. Trong thời kỳ đại dịch, mọi người đã quen với việc có một “ngôi nhà văn phòng”. Ông Vyshlinsky nói đùa rằng bây giờ khi các nhân viên đến văn phòng để có thể được làm việc ở một nơi ấm áp và có điện, họ gọi đó là “ngôi nhà văn phòng”.
Ông cho rằng giá điện lấy từ máy phát điện tại Trung tâm Chiến lược Kinh tế đắt hơn khoảng ba lần so với điện lưới. Chỉ một số doanh nghiệp có thể đủ khả năng chi trả. Một số doanh nghiệp chém gió về chất lượng máy phát điện của họ để thu hút khách hàng. Một bệnh viện tư nhân ở Kiev đang quảng cáo khả năng tiếp tục hoạt động với “nguồn cung cấp điện hoàn toàn độc lập”. Nhiều nhân viên CNTT đang sử dụng không gian làm việc chung mà có máy phát điện và chào mời người dùng chung không gian này trên quảng cáo tại các bến xe buýt.
Một số doanh nghiệp nói rằng họ đang làm ăn tốt hơn so với trước chiến tranh. Ông Klopotenko, đầu bếp, cho biết doanh thu của nhà hàng của ông tăng lên, một phần là do mọi người “đang tìm cách khám phá nguồn gốc Ukraine của họ. Đó là một kiểu xây dựng lại xã hội, và nhà hàng của tôi là nơi bạn có thể tiếp cận với cội nguồn của ẩm thực Ukraine.” Có các tin đồn gợi ý rằng các thương hiệu siêu thị và chuỗi trạm xăng mở cửa trong suốt cuộc chiến giành giật Kyiv, mà vẫn tiếp tục cung cấp dịch vụ ngay cả khi việc này là rủi ro và không sinh lời, đã giành được sự tôn trọng và bây giờ họ có được những khách hàng trung thành. Mặt khác người dân Ukraine có xu hướng xa lánh các thương hiệu mà chủ sở hữu của chúng đã trốn ra nước ngoài hoặc đã đóng cửa trong chiến tranh, hoặc trục lợi bằng cách nâng giá bán.
Các cuộc tấn công tuần trước đã phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng điện và khí đốt hơn nữa. Vào ngày 23 tháng 11, một đợt tấn công tên lửa nữa đã làm hầu hết Kiev và một số thành phố khác mất điện. Nước cũng bị cắt ở ngay thủ đô Kyiv. Việc cắt điện sẽ kéo dài hơn. Chắc chắn là khó phục hồi hơn sau mỗi đợt tấn công hủy diệt của tên lửa Nga. Ông Klopotenko nói, khách hàng vẫn tỏ ra hiểu chuyện. Trong nhà hàng của ông gần đây, khi còi báo động không kích vang lên, mọi người vẫn ngồi lại bàn của họ thay vì tìm đến nơi trú ẩn. “Mọi người muốn được ngồi và ăn các món ăn,” ông nói. “Trước đây, quán cà phê và nhà hàng là những nơi giải trí đơn thuần. Bây giờ, chúng là ký ức của một cuộc sống tươi đẹp đã trôi qua.”
Nguồn: FB Cù Tuấn