Tất Đạt
Theo các nhóm môi trường, Trung Quốc là quốc gia mua lượng gỗ bất hợp pháp lớn trên thế giới, đặc biệt là từ các quốc gia Thái Bình Dương.
Khai thác gỗ trái phép
Một cái cây bị khai thác trái phép, bị đốn hạ trong những khu rừng ngày càng thưa cây của Papua New Guinea, có thể trở thành ván lót sàn trong phòng khách ở Sydney hoặc tủ sách trong một ngôi nhà ở Seattle.
Theo Interpol, hoạt động khai thác gỗ bất hợp pháp chiếm từ 15% đến 30% tổng thương mại gỗ toàn cầu. Theo các nhóm môi trường, Trung Quốc là quốc gia mua lượng gỗ bất hợp pháp lớn trên thế giới, đặc biệt là từ các quốc gia Thái Bình Dương như Papua New Guinea (PNG) và Quần đảo Solomon.
Cách số gỗ này được vận chuyển – từ các khu rừng Thái Bình Dương đến các ngôi nhà phương Tây thông qua tàu chở hàng và các nhà máy Trung Quốc – là điều ít ai nắm rõ. Nhưng theo dữ liệu vận tải và hải quan, con đường vận chuyển sẽ như dưới đây:
Khi các khúc gỗ bị đốn hạ – ví dụ ở huyện Pomio của tỉnh East New Britain (PNG) – chúng sẽ được đưa lên một con tàu chở hàng cỡ lớn, đăng ký quốc tịch Panama. Từ đây, chúng sẽ lênh đênh trên biển khoảng 14 ngày trước khi đến Trung Quốc. Hơn 90% lượng gỗ xuất khẩu từ PNG, Quần đảo Solomon, Tonga và Vanuatu cuối cùng đều đến Trung Quốc.
Gỗ đi thêm vài trăm km nữa lên sông Dương Tử, qua trung tâm tài chính Thượng Hải, và con tàu ghé vào nơi con sông mở rộng và bắt đầu uốn lượn tại Trương Gia Cảng – khu nhập khẩu thương mại lớn và là nơi nhận hơn 75% lượng gỗ nhập khẩu của Trung Quốc.
Rất khó tìm thấy thông tin công khai về người sở hữu số gỗ trên các con tàu. Cuộc điều tra năm 2016 của Global Witness cho thấy 15 công ty chịu trách nhiệm khoảng 85% nhập khẩu gỗ từ PNG, nhưng trong đó một số lại làm đại lý cho các công ty khác.
Phần lớn gỗ xuất khẩu của PNG – trị giá hơn 620 triệu đô la Mỹ vào năm 2019 – đến từ các hợp đồng thuê kinh doanh nông nghiệp đặc biệt. Hợp đồng thuê đất gây tranh cãi đã bị tuyên bố là bất hợp pháp vào năm 2016 nhưng hầu hết vẫn tiếp tục hoạt động bất chấp.
Lỗ hổng pháp lý
Nhiều công ty Trung Quốc mua gỗ từ một công ty thuộc sở hữu của Malaysia ở PNG và vận chuyển gỗ trực tiếp đến nhà máy chế biến hoặc nhà phân phối của họ. Những lô gỗ khác có thể mua thông qua các đại lý thu mua tại cảng.
Theo như một số người mua Trung Quốc, việc gỗ có thể rời khỏi PNG đã là bằng chứng cho thấy hoạt động buôn bán gỗ là hợp pháp.
Zhuo Weiyong, quản lý của một công ty gỗ lớn của Trung Quốc, nói với Guardian: “Họ phải được cấp chứng chỉ để có thể chặt gỗ ở những quốc gia đó”.
“Những gì chúng tôi nhập khẩu đều hợp pháp, chúng tôi thường mua gỗ từ người Malaysia ở PNG và Quần đảo Solomon. Về tình hình khai thác bất hợp pháp. Tôi không biết nhiều lắm.”
Cho đến thời điểm nhập khẩu, nguồn gỗ vẫn có thể xác định được. Loại gỗ hoặc số ID của khu vực khai thác được sơn phun hoặc trên thẻ mã vạch gắn ở cuối các khúc gỗ.
Nhưng khi chúng được gửi đến một nhà máy chế biến – có thể là tại trung tâm sản xuất ván sàn gỗ rắn lớn nhất Trung Quốc ở Nanxun – thông tin về gỗ bắt đầu khó xác định.
Khi được cẩu lên khỏi sà lan và lên xe tải bằng phẳng, các khúc gỗ được chuyển đến một nhà máy, nơi các đầu thô được cắt ra và các loại gỗ được trộn với nhau để được lát thành các tấm ván không thể phân biệt được cho các nhà sản xuất ván sàn hoặc các nhà sản xuất ván ép hoặc ván mỏng.
Một số sau đó được xuất khẩu sang các quốc gia khác, bao gồm Mỹ hoặc Úc (đã nhập khẩu hơn 460 triệu đô la từ gỗ từ Trung Quốc vào năm 2019). Hầu hết các lô hàng khác được bán trong nước để sản xuất hoặc cho các công trình xây dựng, bao gồm cả các địa điểm du lịch.
Năm 2019, Trung Quốc đã thông qua các sửa đổi đối với luật lâm nghiệp, quy định: “không tổ chức hoặc cá nhân nào được mua, chế biến và vận chuyển gỗ với nhận thức đầy đủ về nguồn gốc bất hợp pháp của chúng như chặt hạ trái phép hoặc phá rừng bừa bãi”. Tuy nhiên, luật không nêu rõ rằng điều đó có áp dụng cho hàng nhập khẩu hay không.
“Theo quan điểm của chúng tôi, sẽ rất khó nếu không muốn nói là không thể khi sử dụng luật sửa đổi để xử phạt hàng nhập khẩu bất hợp pháp, đặc biệt là do cần tới yêu cầu chứng minh rằng các công ty đang cố ý thực hiện việc gian lận này” - một chuyên gia cho hay.
T.Đ.
Nguồn: Soha
Đọc thêm:
Mỹ “bóng gió” cảnh báo về hành vi cưỡng ép kinh tế của Trung Quốc ở Thái Bình Dương
Kiều Anh | 02/06/2021
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Ảnh: Getty
Ngoại trưởng Mỹ dường như đã nhằm vào Trung Quốc khi đưa ra cảnh báo về những “hành vi cưỡng ép kinh tế” ở khu vực Thái Bình Dương.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cảnh báo các nhà lãnh đạo các nước Thái Bình Dương về “những mối đe dọa với trật tự thế giới dựa trên các quy tắc” và các hành vi “cưỡng ép kinh tế” – những nhận định dường như ám chỉ Trung Quốc giữa bối cảnh ảnh hưởng của nước này ngày càng tăng trong khu vực.
Trong bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo từ 11 quốc gia và vùng lãnh thổ ở Thái Bình Dương ngày 2/6, Ngoại trưởng Blinken nhắc lại sự ủng hộ của Mỹ với các đảo quốc Thái Bình Dương bởi các bên “đều cùng phải đương đầu với những thách thức chung”, trong đó có Covid-19 và cuộc khủng hoảng khí hậu.
Tuy nhiên, trọng tâm bài phát biểu của ông Blinken tập trung vào tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
“Hành vi cưỡng ép kinh tế trong khu vực này đang gia tăng. Mỹ ủng hộ việc đầu tư và phát triển vào các đảo quốc ở đây nhưng các khoản đầu tư đó phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, phát triển xã hội bền vững và được tiến hành một cách minh bạch với sự tham vấn công chúng. Mỗi quốc gia, dù lớn hay nhỏ, đều có thể đưa ra sự lựa chọn mà không lo ngại bị đáp trả hay trừng phạt”, ông Blinken nhận định.
Jonathan Pryke, Giám đốc Chương trình các Đảo quốc Thái Bình Dương thuộc Viện Lowy ở Australia nhận định, “rõ ràng”, ông Blinken có mục đích trong bài phát biểu này.
“Quốc gia duy nhất tham gia vào khu vực Thái Bình Dương trên quy mô lớn trong những thập kỷ qua chính là Trung Quốc. Rõ ràng đây chính là đối tượng mà ông Blinken nhắm đến khi nói về hành vi cưỡng ép kinh tế”, chuyên gia này cho hay.
Trung Quốc đã tăng cường quan hệ với các chính phủ ở Thái Bình Dương trong những thập kỷ qua, giữa bối cảnh quyền lực mềm mà nước này thúc đẩy ở Australia ngày càng suy giảm./.
K.A.
Nguồn: hsoha.vn