Trịnh Hữu Long
Tôi thừa nhận ý kiến của Trịnh Hữu Long là rất hay, tuy vậy cũng phải nhìn thấy đằng sau những hiện tượng trái khoáy mà tác giả vạch ra có ẩn chứa một tâm lý hơi đặc biệt, đó là lòng căm ghét cực độ đối với Tàu Cộng, ông láng giềng đại bất hảo mà dân Việt biết rõ vừa là kẻ thù nguy hiểm bậc nhất đang nuốt dần lãnh thổ lãnh hải của mình, nhưng cũng vừa là kẻ đang hà hơi thổi ngạt cho cái thể chế hiện tồn, khiến cho mọi cuộc vận động dân chủ bao nhiêu năm nay trước sau vẫn cứ dẫm chân tại chỗ, đến nỗi chính trường đã diễn ra vô khối tấn tuồng dở khóc dở cười mà hậu quả người dân đều gánh chịu, và cứ phải chấp nhận "cái hiện hữu" như số phận của mình.
Bây giờ từ Hoa Kỳ lại nẩy ra một nhân vật chống Tàu Cộng là Trump. Chưa biết Trump có chống được hay không nhưng rõ ràng Trump đáp ứng niềm mơ ước cháy bỏng trong tâm khảm con dân VN, nó là một sự thực trăm phần trăm. Một khi Trump đã trở thành người phất ngọn cờ diệt Tàu Cộng trong mắt người ta thì tất cả những khuyết tật khác của Trump đều được tha thứ hết, thậm chí vì những khuyết tật đó mà "người anh hùng" của người ta có thể đại bại trong cuộc bỏ phiếu tháng 11 tới đây thì người ta sẵn sàng lên tiếng bênh vực, hết lời ngợi ca, biến xấu thành tốt nữa kia, vì khuyết tật thì dân Mỹ gánh chịu chứ dân Việt đâu có phải chịu, kể cả cộng đồng người Việt tại Mỹ cũng cảm thấy chưa phải chịu một cách trực tiếp như chính người đã sinh trưởng nhiều đời trên đất Mỹ. Cũng vì thế cái mà người ta từng chỉ trích CS nay người ta lại dùng để nói tốt hoặc che đậy cho Trump cũng là điều bình thường chứ có gì lạ đâu – không nên nghĩ trường hợp này là "đổi trắng thay đen" mà nên hiểu là "mục đích biện minh cho hành vi" thì đúng hơn.
Tóm lại, cuồng Trump ở đây (trong phạm vi người Việt mà nói) vẫn có nguồn gốc sâu xa từ niềm mong mỏi thoát Tàu và thoát Cộng. Có đúng hay không, xin các bạn trao đổi.
Nguyễn Huệ Chi
Trang Tifosi là một hiện tượng truyền thông đáng chú ý hàng đầu trong thời gian qua, không chỉ bởi sự nổi tiếng và sức lan tỏa lớn của nó. Cái đáng chú ý hơn cả là truyền thông thân chính quyền, với sự ra đời của Tifosi, đã nhảy vọt không chỉ một bước mà tới mười bước trong diễn ngôn của mình.
Trước đây, các trang thân chính quyền thường chửi bới thô tục, vô văn hóa và vô học; nếu là dạng cấp cao thì cũng chỉ hơn dư luận viên 1-2 bậc là cùng và thường tỏ ra trịch thượng. Còn Tifosi khác hẳn: diễn ngôn điềm đạm, tranh luận có lý lẽ, biết khai thác tư liệu Đông Tây, tỏ ra với công chúng là vừa có học (và học cao), vừa có văn hóa. Do vậy, sức thuyết phục của Tifosi là hơn hẳn so với các trang thân chính quyền khác, và có tiềm năng còn làm xoay chuyển tình thế.
Và một điều rất đáng chú ý nữa: Tifosi đang dần dần dùng chính những lý lẽ của phe chống chính quyền để tước bỏ dần tính chính danh của đối thủ.
Phong trào phản kháng hiện nay của người Mỹ và những hành động, lời nói của Tổng thống Donald Trump đang cung cấp nguyên liệu hết sức dồi dào cho phe thân chính quyền. Và một bộ phận rất lớn của phe chống chính quyền thì lại là những tín đồ cuồng nhiệt của vị tổng thống này.
Khi bảo vệ ông Trump và lên án phong trào phản kháng bảo vệ người da đen, rất nhiều tín đồ của ông Trump, từ trong nước ra đến hải ngoại, rất trớ trêu, đã sử dụng đúng những luận điệu và chiến thuật dơ bẩn mà dư luận viên cấp thấp nhất từng dùng để tấn công các phong trào biểu tình ở Việt Nam từ xưa đến nay, đặc biệt là trong các sự kiện nhuốm màu bạo lực ở Phan Rí và Đồng Tâm. Tệ hơn cả dư luận viên, họ lại còn không ngần ngại phơi bày tâm địa kỳ thị chủng tộc – vốn là thứ cặn bã văn hóa mà nhân loại đã phỉ nhổ cả trăm năm trước khi nhà nước cộng sản đầu tiên ra đời.
Hiện tượng Donald Trump, với tất cả những phát ngôn và hành động phản dân chủ lẫn phi nhân văn của mình, đúng ra là cơ hội không phải bằng vàng mà là bằng kim cương để phe chống chính quyền chứng minh với công chúng rằng họ không chỉ chống chính quyền cộng sản, mà còn chống độc tài nói chung, chống cái xấu nói chung, chống cái ác nói chung, dù tất cả những thứ này không phải lúc nào cũng mang màu đỏ; và quan trọng hơn cả, là không chỉ chống, họ còn mong muốn xây dựng những điều tốt đẹp.
Nói cách khác, đây là cơ hội trời cho để nói với công chúng rằng: chúng tôi không chỉ anti-communism mà còn pro-democracy.
Nhưng rất nhiều người đã chọn cách ngược lại.
Anti những lời dối trá của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro những lời dối trá của Trump.
Anti những đòn thù đàn áp báo chí và ngôn luận của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro những đòn thù của Trump với báo chí và những người bất đồng chính kiến Mỹ.
Anti thói ngồi xổm lên pháp luật của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro thói lạm dụng quyền lực của Trump.
Anti những lời nói bậy bạ ngu ngốc của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro những lời nói bậy bạ ngu ngốc của Trump.
Anti cái học thuyết phản khoa học của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro cái tư duy, lời nói lẫn hành động phản khoa học của Trump.
Anti cái thói chia rẽ quần chúng của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro cái thói chia rẽ quần chúng của Trump.
Anti cái thói cai trị bằng sự sợ hãi của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro thói cai trị bằng sự sợ hãi của Trump.
Anti cái thói phờ phỡn thác loạn của cộng sản, nhưng đồng thời lại pro cái thói sàm sỡ của Trump.
Họ anti cái xấu của cộng sản nhưng biện minh bằng mọi cách cho những cái xấu của nước Mỹ, bằng chính những lý lẽ và giọng điệu mà người cộng sản đã đẻ ra.
Sau tất cả những cái anti cộng sản đó, họ không cho người ta thấy họ đang theo đuổi điều gì tốt đẹp, ngoại trừ việc giật đổ chính quyền cộng sản.
Họ không cho thấy họ pro sự thật, pro lý lẽ, pro khoa học, pro sự tử tế, pro sự liêm chính, pro lòng bác ái và yêu thương.
Nếu công chúng (hay một bộ phận công chúng) có chán ghét và bỏ rơi những lực lượng đối kháng này thì cũng không có gì đáng trách, bởi vì tại sao họ lại phải chuốc lấy vô vàn rủi ro để giật đổ một chính quyền và đổi lại một chính quyền khác của những con người không tốt đẹp hơn cộng sản?
Đó là cái chết của một bộ phận của một phong trào tự nhận là đấu tranh dân chủ. Tôi xin nhấn rất mạnh rằng đây là một bộ phận, chứ không phải tất cả.
Nhưng rồi nhìn chung, lại có nhiều trong số những bộ phận còn lại hoặc là pro Trump ở những mức độ nhẹ nhàng hơn (không đến mức cuồng tín như những người tôi liệt kê bên trên), hoặc là im lặng. Là những lựa chọn hoặc là rất chân thành, hoặc là có tính toán.
Tất cả, từ góc nhìn của tôi, đều hủy hoại tính chính danh ít ỏi mà phong trào đấu tranh dân chủ đã gây dựng được trong mấy chục năm qua.
Nói đến đây, tôi hết sức dè dặt nói điều tiếp theo, bởi tôi biết thân phận sống ở nước ngoài của mình không phải là phù hợp để nói, nhưng đã nói thì nói cho trót, ai muốn phán xét sao tôi cũng chấp nhận.
Đã đến lúc chống cộng sản cần đi đôi với xây dựng dân chủ, bắt đầu từ lối sống của mỗi cá nhân. Đó là cách tốt nhất để nói với công chúng rằng có một cách sống khác tốt đẹp hơn cách chúng ta sống hiện nay, rằng có một loại chính quyền khác tốt đẹp hơn loại chính quyền chúng ta có hiện nay, và rằng có một tương lai khác tốt đẹp hơn cái thứ tương lai đang chờ chúng ta hiện nay.
Trang Tifosi là một nỗ lực đáng kinh ngạc của phe thân chính quyền. Nếu phe dân chủ không thay đổi cách tiếp cận lẫn diễn ngôn của mình thì thật khó để cạnh tranh lại với họ, và thật khó để nghĩ rằng có tương lai dân chủ nào cho Việt Nam.
Tôi biết nói thì dễ, làm mới khó, nhưng trong khả năng của mình, tôi chọn pro sự thật, pro lý lẽ, pro khoa học, pro sự tử tế, pro sự liêm chính, pro lòng bác ái và yêu thương. Và tôi tin Việt Nam còn rất nhiều người chọn như tôi. Nếu tôi có lỡ xúc phạm đến ai, xin lượng thứ cho tôi. Nói ra những lời này, thật khó lắm thay.
T.H.L.
Nguồn: FB Trịnh Hữu Long