Ảnh: NXB TỰ DOImage captionCác ấn phẩm của NXB Tự Do chủ yếu về chính trị, xã hội và luật pháp.
Hiệp hội Xuất bản Quốc tế đã trao giải thưởng Prix Voltaire năm 2020 cho Nhà xuất bản Tự Do, tổ chức ‘không chịu sự kiểm duyệt của chính quyền Việt Nam’.
Đây là giải thưởng nhằm thúc đẩy tự do xuất bản trên thế giới, đặc biệt là hoạt động xuất bản trong điều kiện bị kiểm duyệt và đe dọa.
Do dịch Covid-19 cũng như việc nhiều người được trao giải nằm trong danh sách cấm xuất ngoại của các quốc gia, Hiệp hội Xuất bản Quốc tế (IPA) đã tổ chức công bố trực tuyến vào hôm 3/6.
Trong phần giới thiệu, IPA cho biết Nhà xuất bản Tự Do ra đời "như là một thách thức trực tiếp đối với chính sách kiểm soát ngành xuất bản của chính phủ và nhằm đưa các tác phẩm phi hư cấu của các tác giả bất đồng chính kiến đến người đọc tại nước này".
Trả lời BBC News Tiếng Việt ngay sau lễ trao giải, đại diện NXB Tự do, nhà báo, nhà hoạt động xã hội Phạm Đoan Trang nói: "Giải thưởng là sự động viên tinh thần to lớn lúc này, khi phong trào dân chủ trong nước cũng như ở Mỹ, Hong Kong hay trên thế giới đang bị đe dọa. Cá nhân tôi cảm thấy vui, tự hào vì trước giờ phong trào dân chủ ở Việt Nam cũng có nhiều giải thưởng nhưng đa phần là giải cá nhân, chưa có giải thưởng tập thể mang tầm quốc tế".
"Mạng lưới blogger Việt Nam có đạt giải thưởng nhưng là của người Việt hải ngoại. Năm 2011, nhà thơ Bùi Chát cũng nhận được giải thưởngtừ IPA nhưng với tư cách cá nhân và khi đó chưa có phong trào xã hội dân sự Việt Nam. Cho nên đây là giải thưởng quốc tế đầu tiên dành cho một tập thể từ khi phong trào xã hội dân sự nổi lên ở Việt Nam", bà Trang lý giải.
Ảnh: NXB TỰ DO – Nhà báo, nhà hoạt động xã hội Phạm Đoan Trang cũng là người phát ngôn của NXB Tự do cùng ấn phẩm Chính trị bình dân do NXB Tự Do phát hành
Theo thông tin từ Nhà xuất bản Tự Do, nhà xuất bản này liên tục bị sách nhiễu dưới nhiều hình thức.
Trang Facebook bị xóa, website bị tấn công, tài khoản ngân hàng bị phong tỏa, những người giao sách cho nhà xuất bản bị bắt, thẩm vấn.
"Đối với Nhà xuất bản Tự Do, giải thưởng này là tưởng thưởng của nỗ lực, can đảm của mọi người từ khi thành lập. Trong suốt thời gian đó, các thành viên chưa có một phút nào bình yên, phải sống triền miên trong tình trạng căng thẳng. Tất cả mọi người đều chịu đựng rất nhiều. Chúng tôi sẽ phải tiếp tục sứ mệnh là nâng cao dân trí, chiến đấu vì quyền tự do xuất bản, quyền được đọc của người Việt Nam.", bà Đoan Trang cho hay.
Tổ chức nhân quyền đề nghị VN ‘ngưng trấn áp NXB Tự Do’
Bà Phạm Đoan Trang được giải Tự do Báo chí 2019
Nhà xuất bản Tự Do được thành lập vào ngày 14/2/2019, là nhà xuất bản độc lập hoạt động tại Việt Nam. Với tinh thần "tự do thông tin, lan tỏa tri thức", hoạt động chính của Nhà xuất bản Tự Do là xuất bản các ấn phẩm không chịu sự kiểm duyệt, định hướng từ phía nhà nước.
Tháng 12 năm 2019, báo Công an Nhân dân có bài nói: "Tổ chức gọi là "Nhà xuất bản Tự do" vi phạm tất cả các quy định trên của pháp luật Việt Nam. Đây thực chất là công cụ, tổ chức của nhóm hoạt động đội lốt "xã hội dân sự"."
Ảnh: NXB TỰ DO – Ông Martin Patzelt, một nghị sỹ Đức đang đọc sách của Nhà xuất bản Tự Do.
Hiệp hội Xuất bản Quốc tế là một tổ chức quốc tế chuyên về xuất bản sách và báo chí có trụ sở tại Geneve, Thụy Sĩ, được thành lập năm 1896 với hoạt động thúc đẩy và bảo vệ quyền xuất bản. Giải thưởng Prix Voltaire nhằm tôn vinh hoạt động xuất bản tự do, một phần quan trọng của tự do ngôn luận.
Các ứng viên được đề cử giải Prix Voltaire thường xuất bản tác phẩm gây tranh cãi bất chấp áp lực, đe dọa, sách nhiễu từ chính phủ hoặc các nhóm lợi ích tư nhân. Ứng cử viên cũng có thể là nhà xuất bản có hoạt động nổi bật trong việc duy trì các giá trị tự do để thực hiện xuất bản và tự do ngôn luận.
Việt Nam ‘thực ra đã có lực lượng đối lập’
‘Niềm hy vọng cho tự do sáng tạo’
"Nhà xuất bản là một cá nhân, tập thể hoặc tổ chức cung cấp cho người khác phương tiện để chia sẻ ý tưởng của họ dưới dạng văn bản, bao gồm cả thông qua nền tảng kỹ thuật số", IPA định nghĩa.
Giải năm nay được trao kèm với tiền thưởng 10.000 Franc Thụy Sĩ (khoảng 242 triệu đồng).
Được đề cử giải Prix Voltaire 2020 còn có NXB Avesta Yayinlari (Thổ Nhĩ Kỳ), ông Chong Ton Sin, NXB Gerakbudaya/SIRD (Malaysia) và NXB Maktaba-e-Daniyal (Pakistan).