Tấm lòng vì nước của giới trí thức Việt Nam thì lúc nào cũng sôi sục. Khổ thay thời tiết chính trị lúc nóng lúc lạnh thất thường quá nên dù muốn cống hiến cho đất nước nhiều khi cũng phải bó tay. Chuyện lên tiếng về chủ quyền biển đảo vừa được ông Thủ tướng khơi lên, nay sau những cuộc giao du Hoa hạ cấp tập hồi cuối tháng Tư, xem chừng đã muốn nguội rồi.
Bauxite Việt Nam
Triển lãm “Bản đồ cổ về thềm lục địa, Biển Đông và hải đảo Việt Nam” của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu dự kiến khai mạc vào lúc 9 giờ sáng 23/6/2010 tại Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM đã bị hủy bỏ vào giờ chót.
Bản đồ Đông Nam Á vẽ từ thế kỷ XVII – một trong những tấm bản đồ dự kiến được trưng bày trong triển lãm
Cho đến lúc này, lý do mà Ban Tổ chức – gồm Thư viện Khoa học Tổng hợp TP HCM (trực thuộc Sở Thông tin truyền thông TPHCM) và nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu – đưa ra là “vì trục trặc kỹ thuật” (?).
Chưa đầy 24 tiếng trước giờ khai mạc, tức 12g30 ngày 22/6, ông Đầu mới được phía thư viện thông báo “hoãn triển lãm vì chưa… chuẩn bị xong”, cũng không cho biết hoãn đến bao giờ và phía thư viện nhận hoàn toàn trách nhiệm.
Theo thông tin mà chúng tôi nắm được, thật ra, công tác chuẩn bị đã được tiến hành hết sức chu đáo từ nhiều tuần lễ trước, tuy người trong cuộc vẫn nghe “phong phanh” đâu đó những khả năng cấm đoán “từ trên”. Hơn phân nửa trong số hàng trăm bản đồ cổ liên quan đến thềm lục địa, Biển Đông và hải đảo Việt Nam đã được ban tổ chức chụp phó bản khổ Ao, áp dụng kỹ thuật in giả cổ với màu nền vàng nhạt hết sức mỹ thuật. Khoảng 30 tấm bản đồ khác cũng đã được in laminate màu rất công phu. Bản thân nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu khi đến quan sát cách thiết kế, bài trí phòng triển lãm tại tiền sảnh Thư viện Khoa học tổng hợp TP HCM (số 69 Lý Tự Trọng, Q.1, TP HCM) đã không giấu nỗi xúc động vì sự hoành tráng và tính nghiêm túc của khâu chuẩn bị. Tất cả hoàn toàn sẵn sàng cho ngày khai mạc.
Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu
Nhà nghiên cứu năm nay đã ngoài chín mươi tuổi cho biết, việc hủy bỏ đã làm hại đến mục đích thứ nhất của triển lãm lần này là “muốn phổ biến cái lịch sử chân thực cho đông đảo công chúng biết” về các vấn đề liên quan đến chủ quyền của nước ta trên Biển Đông. Bên cạnh đó, triển lãm cũng nhằm khẳng định giá trị những tư liệu được công bố và đánh tan dư luận gần đây cho rằng ông Đầu đã bán những tư liệu quý hiếm này cho nước ngoài.
Ông tâm sự thêm: “Tư liệu của tôi không đơn thuần là của một nhà sưu tập, nó còn có giá trị với những công trình nghiên cứu kèm theo. Cái tôi cống hiến là những công trình nghiên cứu, những đề tài chứ không hoàn toàn là hiện vật. Có gần chục nghiên cứu sinh đang sử dụng tư liệu và công trình của tôi để làm luận văn Tiến sĩ cho thấy tôi không để lại những món đồ chết mà là những vật thể sống”.
Trong ngày 23/6, bạn bè, người thân và đông đảo độc giả đã bày tỏ sự tiếc nuối với nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu. Nhiều người không hiểu tại sao lại có quyết định “trăm điều khó” này “từ trên”: khó hiểu, khó tin, khó chấp nhận…
Được biết nhà sử học Dương Trung Quốc, nhà văn Nguyên Ngọc đã lên đường vào Sài Gòn từ ngày 22/6. Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Hùng Võ cũng chỉ nhận được tin hủy bỏ triển lãm trước giờ lên máy bay. Đây là những khách mời dự kiến sẽ có bài phát biểu trong ngày khai mạc.
Q. N.