Đồ biểu tỉ lệ phụ thuộc vào xuất khẩu của nền kinh tế Việt Nam. (Hình: Đồ biểu Nikkei)
HÀ NỘI (NV) – Nền kinh tế dựa vào xuất cảng của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất ở khu vực ASEAN nếu cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc còn leo thang hơn nữa.
Tạp chí kinh tế thời sự Nikkei của Nhật Bản hôm Thứ Hai, 13 Tháng Tám, 2018 thuật lại một tài liệu của FT Confidential Research (một bộ phận nghiên cứu độc lập của báo Financial Times bên Anh Quốc) phân tích kinh tế của 5 nước ASEAN có nền kinh tế lớn nhất khu vực trong hoàn cảnh cuộc chiến thương mại có thể còn leo thang, làm hại lây tới các nước buôn bán với cả hai trùm kinh tế đấu đá kịch liệt.
Theo phân tích vừa kể, Việt Nam, Philippines và Indonesia sẽ phải gánh chịu những thiệt hại nghiêm trọng khi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung Quốc tiếp diễn leo thang, trong đó Việt Nam bị nặng nhất vì kinh tế nước này phụ thuộc vào xuất cảng nhiều nhất.
Nếu cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc chỉ dừng ở mức độ như hiện tại thì ảnh hưởng sẽ không lớn. Tuy nhiên, theo sự phân tích kể trên, các nước ASEAN không chuẩn bị tình huống khi nhu cầu tiêu thụ hàng hóa của thế giới giảm xuống và kéo dài, hệ quả của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ loan báo đánh thuế quan nặng trên một số hàng hóa của Trung Quốc rồi Trung Quốc trả đòn lại như thế.
Trong khi nền kinh tế của Việt Nam dựa nhiều nhất vào xuất cảng, bị ảnh hưởng trực tiếp nặng nhất khi kinh tế toàn cầu chậm lại, dự trữ ngoại hối mong manh của Indonesia và Philippines làm các nước này đối diện khủng hoảng về công nợ.
Cho đến nay, người ta mới thấy Mỹ áp đặt thuế quan 25% đối với $34 tỉ đô la hàng hóa nhập cảng hàng năm của Trung Quốc và chuẩn bị đánh thêm $16 tỉ đô la nữa vào ngày 23 Tháng Tám tới đây mà Bắc Kinh tuyên bố những con số đáp trả tương tự. Theo tổ chức FT Confidential Research, nếu vụ đấu đá chỉ dừng ở mức độ này, 5 nước có nền kinh tế lớn nhất ASEAN không có gì phải lo lắng.
Tuy nhiên, rất có thể những gì đã thông báo áp dụng mới chỉ là những đòn khởi đầu. Mỹ còn đang tính áp thuế từ 10% đến 25% đối với $200 tỉ hàng hóa Trung Quốc. Ông Tổng thống Donald Trump còn dọa sẽ tăng thuế quan trên tất cả hơn $500 tỉ hàng nhập từ Trung Quốc mỗi năm. Không những ông tăng thuế quan với hàng Trung Quốc mà còn loan báo tăng thuế quan với hàng hóa từ Châu Âu và các nơi khác.
Từ hăm dọa đã chuyển sang hành động với dấu hiệu một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu đang hiện ra nghiêm trọng. Hiếm có nước nào được miễn nhiễm những hệ quả.
Nền kinh tế của Việt Nam phát triển nhanh chóng với tỉ lệ hơn 7% thấy thông báo [? – BVN] đối với quý thứ hai năm nay, theo FT Confidntial Research, là nước phụ thuộc vào xuất cảng nhiều nhất trong số 5 nước có nền kinh tế mạnh nhất ASEAN. Theo thống kê, trong chu kỳ 12 tháng tính đến Tháng Ba, 2018, Việt Nam đã xuất cảng một số lượng hàng hóa, sản phẩm các loại tương đương với 99,2% của tổng sản luọng quốc gia (GDP).
So với những nước khác ở khu vực, Việt Nam phụ thuộc vào xuất cảng để tăng trưởng kinh tế thập niên vừa qua, tăng gấp 4 lần trong giai đoạn giữa 2008 và 2017. Việt Nam xuất cảng đạt $226 tỉ đô la, chỉ sau Thái Lan có $17 tỉ đô la, nước có trị giá hàng xuất cảng cao nhất khu vực.
Việt Nam xuất cảng sang Mỹ $43.7 tỉ đô la dứng hàng đầu trong 5 nước ASEAN kinh tế lớn nhất khu vực, do vậy, kinh tế của Việt Nam bị ảnh hưởng nhất khi nhu cầu tiêu thụ hàng hóa ở Mỹ giảm xuống. Chính nhờ xuất cảng hàng hóa đi Mỹ, Châu Âu và những khu vực các nước phát triển khác đã thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, không phải nhờ Trung Quốc mà Việt Nam tăng trưởng kinh tế khả quan cả thập niên qua.
Hiểm họa từ cuộc xung đột thương mại nghiêm trọng tăng thêm áp lực tại các nước có thị trường đang phát triển (ASEAN) gây ra bởi đồng đô la tăng giá trị. Tuy đồng tiền của 5 nước ASEAN không bị ảnh hưởng trầm trọng như Turkey và Argentina, giới đầu tư chứng khoán của họ đua nhau bán tháo tuy Việt Nam cố giữ được mức trị giá của năm ngoái.
Đồng tiền Peso của Philippines bị ảnh hưởng nặng nhất trong số 5 nước ASEAN, mất tới 7,3% năm nay trong khi Indonesia bị mất 6,1%. Tuy Việt Nam cố kềm giữ trị giá đồng bạc bằng cách đánh sụt từ từ nhưng năm nay cũng đã mất 1,5% và có thể còn xuống thêm nữa những ngày sắp tới nếu nhà cầm quyền trung ương thấy cần phải nâng đỡ hơn nữa ngành xuất cảng.
Thời gian gần đây, người ta thấy dấy lên tại Việt Nam sự lo lắng hàng hóa Trung Quốc nếu không bán được sang Mỹ sẽ được tuồn giá rẻ tới Việt Nam, bóp nền kinh tế cả nước. Vừa là cướp thị trường Việt Nam của các công ty Việt Nam, vừa mượn đường Việt Nam xuất hàng sang Mỹ dưới cái nhãn “Made in Vietnam” nhưng lại là đồ Trung Quốc.