Blogger Thuận Nhân
“Vùng lên hỡi các nô lệ ở thế gian, vùng lên hỡi ai cực khổ bần hàn… Chế độ xưa ta mau phá sạch tan tành… Bao nhiêu lợi quyền tất qua tay mình” – BVN nhất trí với blogger Thuận Nhân: “Ăn cướp chưa bao giờ là một hành động tốt đẹp cả”, kể cả “cướp chính quyền”.
Bauxite Việt Nam
Rất nhiều người luôn lấy làm yêu thích nhân vật nổi tiếng trong truyện cổ Anh quốc là Robin Hood, một anh chàng với bộ áo xanh, giỏi bắn cung, đánh kiếm, chống lại kẻ ác, chuyên lấy của người giàu chia cho người nghèo. Và cái quan niệm “lấy của người giàu chia cho người nghèo” đã theo chúng ta suốt bao nhiêu năm tháng, cho đến một ngày chúng ta tự hỏi rằng: “Lấy của người giàu chia cho người nghèo” là tốt hay là xấu?
Giật mình, chúng ta chợt nghĩ: Ăn cướp chưa bao giờ là một hành động tốt đẹp cả.
Nhân vật Robin Hood của Disney được tạo hình là một chú cáo. Nhưng trong văn hóa phương Tây thời xưa thì cáo không phải là loài vật tốt đẹp. Về mặt luật pháp, tự ý lấy đi tài sản của người khác chính là vi phạm quyền tư hữu tài sản. Nếu bởi vì người giàu đó độc ác mà tự ý lấy đi tài sản của họ thì vẫn là sai. Kẻ độc ác nên bị trừng trị tương ứng hành vi phạm pháp của họ chứ không phải là theo cảm tính. Đơn cử như một kẻ trộm đồ sẽ không đáng bị người dân hùa vào đánh chết, bởi vì dù là về pháp luật hay là về nhân tính thì họ cũng không đáng phải chết. Kẻ trộm cũng là con người, chưa kể ai biết được hoàn cảnh của họ ra sao, vì cớ gì mà họ đi ăn trộm? Tương tự, người giàu bị trộm là ai? Người tốt hay người xấu? Tài sản của họ do lừa lọc hay do đổ mồ hôi sôi nước mắt mà có? Lấy đi tài sản đó sẽ phương hại gì tới họ và gia đình?
Không chỉ vậy, quan niệm “lấy của người giàu chia cho người nghèo” còn tồn tại nhiều dấu hỏi: Người nghèo đó là ai? Vì sao họ nghèo? Lười biếng, không chịu làm việc hay bị bóc lột tàn nhẫn? Có tốt không khi trao cho họ số tài sản đó? Họ sẽ làm gì hay là phung phí nó? Có cách nào khiến người nghèo giàu lên mà không phải đi “cướp” để “cho” không? Liệu đạo đức của họ có xuống dốc vì chuyện này không? Liệu họ có hưởng ứng hành vi ăn cướp phạm pháp đó vì món lợi trước mắt không?
Hơn thế nữa, “lấy của người giàu chia cho người nghèo” thì chia thế nào? Hình thức phân chia ra sao? Ai sẽ bảo đảm về tài sản ấy? Tài sản ấy có bị lợi dụng vì mục đích khác không? Đây là hành vi ăn cướp, vậy ai dám bảo chứng là kẻ cướp có đạo đức cao thượng, không tơ hào gì? Ai dám bảo chứng là người nghèo kia không vì món lợi chia chác mà trở thành kẻ cướp?
Lấy cải cách ruộng đất ở Trung Quốc đại lục do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thực hiện và cải cách ruộng đất ở Đài Loan do Chính phủ Quốc dân thực hiện làm ví dụ. Đây là 2 cuộc cải cách cực kì khác biệt, không chỉ ở cách làm mà còn ở sự nhân văn. Nếu cải cách ruộng đất ở Trung Quốc đại lục là một biển máu thì cuộc cải cách ở Đài Loan lại diễn ra vô cùng hòa bình. Với khẩu hiệu “cải cách ruộng đất” và trấn áp các phần tử “phản động”, chỉ vẻn vẹn 2 năm, giới chức ĐCSTQ đã giết hại 2,4 triệu người trong quá trình quốc hữu hóa ruộng đất. Đó là con số do chính ĐCSTQ công bố, còn có những nghiên cứu khác đưa ra con số 5 triệu. Và cái cớ của hàng triệu nhân mạng đó chính là “lấy của người giàu chia cho người nghèo”. Cách giết người phổ biến nhất được biết đến trong thời kì cải cách ruộng đất là “đấu tố”. ĐCSTQ làm giả tội danh và đổ tội cho những người chủ sở hữu đất đai (địa chủ) hoặc những nông dân giàu có. Mọi người sau đó sẽ được hỏi xem là họ nên bị trừng phạt thế nào. Một số đảng viên hoặc người hoạt động cho ĐCSTQ được gài vào đám đông để hô “chúng ta nên giết họ!” và những người chủ sở hữu đất đai và nông dân giàu có bị xử tử ngay tại chỗ. Vào thời kì đó, bất kể ai sở hữu đất đai trong làng cũng bị coi là “cường hào”. Người thường lợi dụng nông dân bị gọi là “cường hào bủn xỉn”, người thường giúp sửa chữa tiện nghi công cộng và tặng tiền cho các trường học, giúp đỡ trong việc giảm nhẹ thiên tai được gọi là “cường hào tốt bụng”, người không làm gì cả bị gọi là “cường hào im lặng”. Việc phân loại như thế không có ý nghĩa gì bởi tất cả các loại “cường hào” cuối cùng đều bị xử tử ngay lập tức.
Cải cách ruộng đất có thể được thực hiện mà không cần phải chém giết, giống như cách Chính phủ Quốc dân đã thực hiện ở Đài Loan. Bắt đầu từ năm 1946, ruộng của chính phủ được cho nông dân thuê lại với giá rẻ, từ đó góp phần cải thiện cuộc sống của họ. Do giá thuê rẻ, nông dân được lợi nên chăm chỉ làm việc, khiến sản lượng thu hoạch tăng cao (tăng 46% trong 4 năm). Trong khi đó, nguồn lợi từ việc sở hữu ruộng đất của các chủ đất giảm xuống (do ruộng của chính phủ), khiến các chủ đất mong muốn bán đất đai của mình để đầu tư sang khu vực kinh tế khác. Lượng đất này được chính phủ hoặc những nông dân có điều kiện mua lại. Cuối cùng, chính phủ tiếp tục bán ra số đất mà mình sở hữu. Tới năm 1953, số lượng ruộng đất được người nông dân Đài Loan sở hữu đã tăng lên tới 90%.
So sánh trên đã chỉ ra cho chúng ta một thực tế về sự cực đoan của câu khẩu hiệu “lấy của người giàu chia cho người nghèo”.
Hãy thử lấy một ví dụ khác về quan niệm “lấy của người giàu chia cho người nghèo” dưới hình thức văn minh hơn. Với logic là người nghèo cần sự trợ giúp và điều này trở thành một “quyền”, ví dụ quyền có nhà ở, quyền được chăm sóc sức khỏe. Vậy thì đi kèm với quyền đó là việc những người khác phải có nghĩa vụ. Khi một người nghèo cần cấp cứu trong bệnh viện, họ có quyền nhận được sự trợ giúp. Tuy nhiên, các bác sĩ và y tá đã học tập bao nhiêu năm cũng có quyền được hưởng lương vì bất cứ một ca cấp cứu nào. Vậy ai sẽ trả cho họ? Xã hội hiện đại trả lời rằng: tất cả mọi người. Vậy là tất cả mọi người sẽ phải trả cho ca cấp cứu đó qua hình thức thuế. Nếu chi phí đó bị chia đều thì có thể một số người nghèo không chịu nổi, vì thế phương án đánh thuế theo phần trăm thu nhập và theo mức thu nhập ra đời để đáp ứng hoàn cảnh xã hội của người nộp thuế. Nhìn một cách tổng thể, thuế là một hình thức phân phối lí trí hơn quan niệm “lấy của người giàu chia cho người nghèo”. Tuy nhiên, hệ thống luật pháp phương Tây cũng thừa nhận rằng thuế là hình thức sung công (mà không phải quốc hữu hóa) các tài sản tư nhân và không có sự vô tư (không thiên vị) trong vấn đề thuế. Chính vì vậy, một hệ thống thuế tốt vẫn cần nền tảng lí trí và đạo đức từ chính phủ.
Tất nhiên, vẫn còn tồn tại rất nhiều hình thức giúp đỡ người nghèo khác không nhờ “lấy của người giàu chia cho người nghèo” như quyên góp, làm từ thiện, tạo công ăn việc làm… Tất cả đều xuất phát từ thiện nguyện tốt đẹp của con người chứ không từ một câu khẩu hiệu.
T.N