Nguyễn Đình Cống
Tòa trọng tài quốc tế họp ở Paris xét xử vụ ông Trịnh Vĩnh Bình kiện Chính phủ CHXHCNVN từ ngày 21/ 8 đã kết thúc vào chiều 27/8 (làm việc cả Chủ nhật). Mọi người chờ đợi công bố kết quả, nhưng chưa có. Người ta chỉ chứng kiến ông Bình rời khỏi Tòa với nét mặt hân hoan, hai tay giơ lên cao theo hình chữ V, tượng trưng cho thắng lợi. Vì sao chưa có kết quả?. Tôi đã từng là Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài Quốc tế của VN, có biết chút ít về xét xử trọng tài, xin được trình bày vài điều.
Xét xử của Tòa Trọng tài (TTT) có chỗ giống và khác với xét xử của Tòa án (TA). Chỗ giống là: Cùng gọi là vụ kiện, có nguyên đơn và bị đơn. Mỗi bên đều có thể tự bảo vệ hoặc thuê luật sư.
Một số chỗ khác như sau : 1- Với TA các bên không được chọn Chánh án và Thẩm phán, tại TTT các bên có quyền chọn Trọng tài viên (TTV). Các TTV có vai trò như Thẩm phán và bầu ra Chủ tịch HĐ, có vai trò như Chánh án . 2- Căn cứ để xét xử của TA là Luật pháp do Tòa chọn, còn của TTT là Hợp đồng hoặc các thỏa thuận của 2 bên và Luật do các bên chọn. 3- Quyết định của TA được công bố ngay cuối phiên tòa, được gọi là Bản án. Quyết định của TTT chưa được công bố ngay vào cuối phiên xét xử mà chỉ được công bố cho 2 bên sau một thời gian, được gọi là Phán quyết Trọng tài (không công khai). 4- Bản án của TA cấp dưới có thể được khiếu nại lên TA cấp trên để được xét xử phúc thẩm và giám đốc thẩm. Phán quyết của TTT là chung thẩm, là quyết định cuối cùng. 5- Trong xét xử Trọng tài, bên bị đơn có thể kiện trở lại, như vậy có 2 vụ kiện song song, chúng có thể được xét xử cùng lúc hoặc tách rời.
Trong vụ kiện, ông Trịnh Vĩnh Bình đòi Chính phủ CHXHCNVN trả số tiến 1,25 tỷ đô la. Số tiến đó là tổng cộng nhiều khoản: a, b, c, d, e. v.v… Trong xét xử, TTT căn cứ váo lý lẽ của cả 2 bên để quyết định chấp nhận khoản nào và bác bỏ khoản nào. Vì vậy mà số tiền Chính phủ CHXHCNVN phải nộp cho ông Bình có thể ít hơn. Tiền đó rõ ràng là CP phải lấy từ ngân sách, nghĩa là từ tiền thuế của dân.
Vì sự tham lam, đểu cáng của một số cán bộ nào đó đã ăn cướp và chia nhau tài sản của ông Bình hoặc là vô trách nhiệm, coi thường luật pháp, để rồi nhân dân phải gánh chịu. Hỏi CP và Luật pháp có làm gì được chúng nó không hay lại tìm cách bao che, không dám lôi chúng ra ánh sáng. Trong vụ này, ngoài số tiền phải trả cho ông Bình, Chính phủ còn phải chi thêm 3 khoản nữa đều rất lớn, đó là: Tiền thuê luật sư, tiền án phí, tiền chi cho các tổ chức và cán bộ theo vụ án. Cả 3 khoản thêm này cũng lên tới hàng trăm triệu đô la.
Trước đây ông Bình có hứa, số tiền thu lại được, sau khi trả các chi phí vụ kiện, ông sẽ không chi dùng cho cá nhân và gia đình mà ủng hộ cho các dân oan của Việt Nam. Cũng mong ông sớm công bố điều kiện và thể thức đối với dân oan để họ có thể nhận sự ủng hộ đó.
N.Đ.C.
Tác giả gửi BVN
Đọc thêm:
Trịnh Vĩnh Bình kiện Chính phủ Cộng sản Việt Nam: Ai thắng, ai thua?
Thạch Đạt Lang
Trịnh Vĩnh Bình thắng kiện là một cái tát mạnh vào khuôn mặt lấm lem của chế độ, chỉ giỏi dùng bạo lực, dùi cui, còng số 8, luật rừng để cai trị dân. Câu hỏi được đặt ra là: CSVN sẽ học được gì qua bài học này? Không học được gì hết!
Sẽ chẳng có người nào trong Bộ Chính trị, Trung ương Đảng CSVN hay hàng tứ trụ như Trọng, Phúc, Quang, Ngân can đảm đứng ra chịu trách nhiệm, trả lời về những tai tiếng hay tốn kém tài chánh cho vụ kiện, bởi đảng lãnh đạo “toàn diện, tuyệt đối”, nhưng đảng không chịu trách nhiệm bất kỳ sai sót nào!
…
Chế độ CSVN lần này sẽ không thể tiếp tục ca bài tình lờ như trước. Trịnh Vĩnh Binh chắc chắn sẽ nhận được bồi thường trong thời gian sắp tới. Về mặt pháp lý và tâm lý, Cộng sản Hà Nội đã thua vụ kiện gây nhiều tai tiếng này nhưng sẽ chẳng có ai trong đảng CSVN lên tiếng bày tỏ sự ân hận hoặc hối tiếc về vụ kiện bởi vì người thua thật sự trong vụ kiện, gánh chịu hậu quả, thiệt hại trực tiếp là người dân Việt Nam, những người không thể lên tiếng, chứ không phải đảng hay chế độ CS Hà Nội.
Hai vụ kiện qua hai thế kỷ. Trong vụ kiện lần thứ hai này, ông Trịnh Vĩnh Bình, một thương gia gốc Việt tại Hòa Lan kiện Chính phủ CHXHCNVN ra Tòa Trọng tài Quốc tế, với số tiền đòi bồi thường thiệt hại lên tới 1,25 tỉ USD, sau một tuần lễ đàm phán đã chấm dứt. Ông Bình bước ra khỏi tòa, nhìn chung quanh, ánh mắt sáng rỡ, mặt mày hớn hở, tươi cười, hai tay đưa lên cao, lòng bàn tay xòe ra, dấu hiệu của chữ V chiến thắng (Victory). Trong một video clip, người ta nghe rõ giọng một nữ phóng viên chạy theo hỏi ông Bình nhiều lần, kết quả vụ kiện ra sao, nhưng ông Bình im lặng không trả lời, chỉ tươi cười vẫy tay.
Ông Trịnh Vĩnh Bình sau khi bước ra khỏi tòa ở Paris. Ảnh chụp từ clip.
Phiên tòa kéo dài bảy ngày đã chấm dứt với sự chờ đợi của nhiều người. Một thỏa thuận đã đạt được, kết quả tuy không được tiết lộ nhưng phần thắng chắc chắn nghiêng về phía ông Bình, sự chiến thắng biểu lộ rõ ràng qua nét mặt hân hoan, cử chỉ đưa cao hai tay của ông.
Cũng có người cho rằng hành động đưa cao hai tay của ông Bình có thể là dấu hiệu của sự thua trận, bó tay với Chính phủ CSVN, nhưng người viết không tin điều này. Nếu bị tòa án xét xử bất lợi, hay vì thiên vị thua kiện, sự biểu lộ cảm xúc trên mặt của Trịnh Vĩnh Bình sẽ là phẫn nộ, thay vì hân hoan. Ông Bình sẽ bước ra khỏi tòa với vẻ mặt bực bội, có thái độ giận dữ và (có thể) chửi thề, văng tục hoặc ít nhất phân bua với những phóng viên, ký giả đang làm nhiệm vụ quanh đó.
Sau 7 ngày đàm phán, ông Bình và Chính phủ Cộng sản VN đã đạt đươc thỏa thuận để chánh án không phải đưa ra phán quyết. Trong bản thỏa thuận này, chắc chắn phải có một điều khoản mà Cộng sản Hà Nội đòi cho bằng được. Đó là Trịnh Vĩnh Bình phải giữ im lặng hoàn toàn về vụ kiện, không được phép nói gì thêm, không được công bố số tiền bồi thường với bất cứ ai.
Tương tự như vụ kiện của bác sĩ David Đào với United Airlines, bác sĩ Đào không được bình luận hay nói gì về vụ kiện, số tiền bồi thường.., có thể ông Bình cũng không được phép tuyên bố điều gì về diễn tiến cũng như kết quả phiên tòa. Nếu có điều khoản thỏa thuận như vậy, mà ông Bình vi phạm, ông sẽ mất toi số tiền bồi thường, bởi theo nhận định của người viết, tiết lộ điều này sẽ làm bỉ mặt chế độ CSVN, đồng thời gây căm phẫn trong dân chúng, những người biết rằng tiền bồi thường cho ông Bình sẽ lấy từ tiền thuế của dân, điều mà chế độ CSVN hoàn toàn không muốn cho dân biết. Không biết điều khoản phải giữ im lặng về kết quả vụ kiện sẽ kéo dài bao lâu?
Khi Trịnh Vĩnh Bình im lặng, không tiết lộ gì thêm với báo chí, truyền thông hải ngoại về vụ kiện thì liệu CSVN có dám cho báo chí, truyền hình trong nước huênh hoang, khoác lác đưa tin trái với sự thật về vụ kiện không? Chắc chắn là không. Nếu buộc phải đưa tin, báo chí lề phải sẽ chỉ được phép nói chung chung, mơ hồ về kết quả vụ kiện, thí dụ như hai bên đã đạt được một thỏa thuận làm hài lòng ông Bình cũng như Chính phủ CSVN. Nhưng liệu ai có thể cấm được một hay vài tên bút nô xé lẻ như Vũ Hương của báo Văn nghệ thành Hồ trong vụ Trịnh Xuân Thanh, viết bài chửi đổng, sỉ nhục Trịnh Vĩnh Bình?
Người Việt trong nước, cũng như người Việt hải ngoại theo dõi vụ kiện một cách hào hứng, sôi nổi, có lẽ cũng chỉ kém vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh một sợi tóc. Có thể nói, ngoại trừ đám lãnh đạo chế độ, cán bộ, đảng viên ĐCS, đám công an, dư luận viên… hầu hết người dân VN đều mong cho Trịnh Vĩnh Bình thắng. Tại sao?
Chẳng có gì khó hiểu, sự mong muốn này không chỉ phát xuất từ sự căm ghét chế độ CSVN chuyên ức hiếp dân, mà họ còn muốn thấy luật pháp thắng luật rừng, muốn nhìn thấy lẽ phải thắng bất công. Hơn nữa, sự chiến thắng này sẽ trở thành án lệ, từ nay những người dân thấp cổ, bé miệng, có thể kiện Chính phủ CSVN ra tòa quốc tế, bởi hàng trăm ngàn vụ án oan ức, mà người dân đã kiện tụng bao nhiêu năm qua, không hề được xét xử công bằng, bởi công lý có lẽ chưa từng hiện diện trên mảnh đất Việt Nam.
Trịnh Vĩnh Bình thắng kiện là một cái tát mạnh vào khuôn mặt lấm lem của chế độ, chỉ giỏi dùng bạo lực, dùi cui, còng số 8, luật rừng để cai trị dân. Câu hỏi được đặt ra là: CSVN sẽ học được gì qua bài học này? Không học được gì hết!
Sẽ chẳng có người nào trong Bộ Chính trị, Trung ương Đảng CSVN hay hàng tứ trụ như Trọng, Phúc, Quang, Ngân can đảm đứng ra chịu trách nhiệm, trả lời về những tai tiếng hay tốn kém tài chánh cho vụ kiện, bởi đảng lãnh đạo “toàn diện, tuyệt đối”, nhưng đảng không chịu trách nhiệm bất kỳ sai sót nào!
Hơn nữa, khi Trịnh Vĩnh Bình kiện CSVN lần đầu tiên năm 2003, những người như Trọng, Quang, Ngân, Phúc hay các ủy viên trong BCT chưa nắm quyền, còn những kẻ chủ trương, trực tiếp ra lệnh bắt giữ, kết án, tịch thu tài sản của Bình, bây giờ đã hạ cánh an toàn. Số tài sản ăn cướp được của Trịnh Vĩnh Bình lọt vào tay những kẻ này, đã được chúng chia chác, còn số nợ phải trả do thua kiện trong hai vụ ông Bình kiện Chính phủ CSVN thì ai trả đây?
Theo thông tin ông Bình tiết lộ với công chúng, số tiền mà Chính phủ CSVN phải bồi thường cho Bình trong lần bị kiện đầu tiên là 15 triệu. Riêng lần bị kiện thứ hai này, có thể số tiền mà CSVN sẽ bồi thường không tới 1,25 tỉ USD như ông Bình và luật sư của ông đòi, nhưng số tiền đó cộng với án phí chắc chắn không nhỏ, ít nhất cũng phải vài trăm triệu Mỹ kim. Trong một vụ kiện, khi luật sư đưa ra con số 1,25 tỉ USD, dự đoán họ chỉ chấp nhận hòa giải ở con số tối thiểu 20%, tức 250 triệu. Ai sẽ phải trả số tiền này? Tất nhiên là Chính phủ CSVN, nhưng Chính phủ CSVN lấy tiền ở đâu để thanh toán nếu không lấy từ tiền thuế do dân đóng, tiền từ bán tài nguyên của đất nước?
Chế độ CSVN lần này sẽ không thể tiếp tục ca bài tình lờ như trước. Trịnh Vĩnh Binh chắc chắn sẽ nhận được bồi thường trong thời gian sắp tới. Về mặt pháp lý và tâm lý, Cộng sản Hà Nội đã thua vụ kiện gây nhiều tai tiếng này nhưng sẽ chẳng có ai trong đảng CSVN lên tiếng bày tỏ sự ân hận hoặc hối tiếc về vụ kiện bởi vì người thua thật sự trong vụ kiện, gánh chịu hậu quả, thiệt hại trực tiếp là người dân Việt Nam, những người không thể lên tiếng, chứ không phải đảng hay chế độ CS Hà Nội.
Người dân Việt Nam sẽ phải còng lưng đóng thêm đủ các thứ thuế, phí để lấy tiền cho những đảng viên, cán bộ, lãnh đạo đất nước vừa tham nhũng vừa tiêu xài hoang phí vào những chuyện có thể tránh được, như hai vụ kiện nói trên, mà họ đã thua.
T.Đ.L.