Nguyễn Đình Cống
A- Mở đầu
Ngày 19/5/2017, Ban Tổ chức Trung ương, báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Đài Truyền hình Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam đã phối hợp tổ chức buổi họp với chủ đề Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng, lấy tên GIẢI BÚA LIỀM VÀNG, lần thứ hai – năm 2017. Có khá nhiều giải thưởng, giải nhất 100 triệu.
Tôi viết bài này không gửi dự thi mà chỉ nhân dịp, góp vài ý kiến nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để có thể tiếp tục vai trò cầm quyền (hoặc lãnh đạo như Đảng muốn).
Năm 1945 Đảng chỉ có vài ngàn đảng viên, thế mà lãnh đạo Cách mạng tháng Tám thành công. Đó là nhờ nội bộ trong sạch, đoàn kết, nhân dân tin tưởng vào lòng yêu nước, ý chí giành độc lập của Đảng. Bây giờ Đảng có khoảng 4 triệu đảng viên, nắm chính quyền, lãnh đạo toàn diện mọi mặt, mà nội bộ không thống nhất, dân mất lòng tin. Phải ban hành hết nghị quyết này đến nghị quyết khác để củng cố và làm trong sạch, thế mà chẳng đâu vào đâu, càng ngày càng bị thoái hóa.
Tại sao vậy? Tại vì Đảng đã mắc một số sai lầm nghiêm trọng mà không chịu nhận ra để sửa chữa. Giống như một người bị bệnh nặng trong não và hệ thần kinh, lục phủ ngũ tạng đã bị ruỗng nát, nó thể hiện ra bên ngoài bởi các lở loét trên mặt, trên da. Vậy mà cho rằng bệnh chỉ ở ngoài da, chỉ lo tìm thuốc bôi bên ngoài, thể thì làm sao chữa được bệnh trong óc não và gan ruột. Bệnh của Đảng nhiều người đã thấy rõ, đã chỉ ra, nhưng những lãnh đạo của Đảng không chịu nghe. Có thể là vì kém trí tuệ nên không thấy được, cũng có thể một số có biết nhưng vì quyền lợi, vì một hạn chế nào đó mà không dám nói. Cũng đã có một vài người như ông Vũ Ngọc Hoàng có nói được vài điều, nhưng xét ra vẫn còn né tránh những vấn đề cơ bản.
Việc tổ chức cuộc thi giải Búa liềm vàng, chẳng qua là đi tìm một vài chiếc lá về xoa lên da, may ra làm đỡ ngứa hoặc dịu cơn đau trong chốc lát. Hồi còn trong Đảng tôi đã viết nhiều thư và kiến nghị góp ý kiến xây dựng, nhưng tất cả đều không được xem xét. Lần này tôi viết nhằm khám bệnh và bốc thuốc với 2 nhận thức sau:
1- Trước và sau năm 1975, tuy có cùng tên nhưng đã là 2 đảng khác nhau. Trước 1975 là đảng cách mạng, dựa trên lòng yêu nước. Sau 1975 là đảng cầm quyền, độc tài, toàn trị, lo chia chác quyền lợi.
2- Phân biệt Đảng và đảng viên. Đảng CS là một tổ chức rất khó hoặc không thể cải tạo, nhưng đảng viên có nhiều người, trước khi vào Đảng là tử tế, tuy bị nhiệm vụ đảng viên khống chế, nhưng họ vẫn giữ được phần nào bản chất tử tế đó, họ có thể giác ngộ, nhận ra nhiều sự thật bị che giấu, bị lừa dối và sẵn sàng đứng về phía nhân dân, về phía lẽ phải.
Đảng cho rằng mọi tệ nạn phát sinh, phát triển, lây lan trong Đảng, làm cho Đảng rệu rã, dân mất lòng tin có nguyên nhân là sự thoái hóa, biến chất, là sự tự diễn biến, tự chuyển hóa của một số cán bộ và đảng viên. Tưởng như thế là đã tìm ra nguyên nhân chính xác, nhưng thật ra đã nhầm ở 2 điểm quan trọng sau đây: a- Ghép chung sự thoái hóa biến chất với tự diễn biến, tự chuyển hóa là sai lầm lớn vì 2 hành động này thuộc 2 loại người có tính cách ngược nhau, với mục đích rất khác nhau. b- Chỉ ra nguyên nhân do cán bộ, đảng viên là không sai, nhưng chưa đúng nguyên nhân gốc, cơ bản. Đó chỉ là nguyên nhân gần, dễ thấy, là những mụn nhọt, lở loét ngoài da chứ chưa phải bệnh trong đầu óc và gan ruột. Chính vì sai lầm trong đánh giá nguyên nhân nên mọi nghị quyết viết ra, mọi biện pháp được dùng chỉ như một chút dầu cao bôi lên da cho tạm đỡ đau, đỡ ngứa chứ không thể nào chữa khỏi bệnh nan y, cứ để cho bệnh ngày càng phá ruỗng lục phủ ngũ tạng.
B-Khám bệnh
Để khám bệnh cho phong trào CS nói chung và các đảng CS đã có nhiều công trình có giá trị. Có thể dẫn ra vài tác phẩm: Thất bại lớn- Sự ra đời và cái chết của CNCS thế kỷ 20 (Brezezínski); Giai cấp mới (Milovan Djilas); Chế độ phát xít (Zeliu Zelev). Cách mạng 1989-Sự sụp đổ của chế độ xô viết (Victor Sebestyen) v.v… Tôi được biết quyển Thất bại lớn đã được ông Phan Diễn (Thường trực Ban Bí thư TƯ khóa 9) đặt NXB 210 cuốn để phát cho các ủy viên BCH TƯ Đảng, nhưng hầu như không mấy ai đọc, mà có đọc vài trang thì cũng cho là luận điệu của bọn đại phản động.
Ở Việt Nam có nhiều người, trong đó có tôi đã nghiên cứu, tìm ra nguyên nhân gốc của những tệ nạn trong chính trị và xã hội, của những sai lầm và thất bại trong lãnh đạo và quản lý đất nước. Theo sách “Trần Đức Thảo-Những lời trăng trối” (Phan Ngọc Khuê) thì đích danh thủ phạm gây ra nhiều sai lầm chính là ông Karl Marx chứ không ai khác. Theo tôi: “Nguyên nhân gốc của mọi tệ nạn trong xã hội VN hiện nay là do sự kết hợp, sự cộng hưởng giữa một bên là những yếu kém trong nền văn hóa dân tộc, một bên là những độc hại trong Chủ nghĩa Mác Lê (CNML)”.
Văn hóa dân tộc Việt có nhiều mặt tốt, ưu điểm, mọi người đã nói nhiều, bên cạnh còn tồn tai một số yếu kém như thói ích kỷ, lợi mình hại người, tham bát bỏ mâm, thích hư danh, thói cam chịu, thói vô cảm, một người làm quan cả họ được nhờ, v.v…Về CNML, tôi không phủ định sạch trơn, chỉ muốn nhấn vào các độc hại của nó như đấu tranh giai cấp, chuyên chính vô sản, công hữu hóa nền kinh tế, sự ngụy biện trong tuyên truyền v.v…
Khám bệnh cho xã hội VN, nhiều người đã chỉ ra nguyên nhân đẻ ra và nuôi dưỡng bọn cán bộ thoái hóa biến chất chính là “nền độc tài toàn trị của những người vừa kém trí tuệ vừa tham lam”. Kết hợp 3 yếu tố này lại với nhau sẽ đẻ ra sự đểu cáng, sự tham nhũng, sự mua quan bán chức, bọn lợi ích nhóm, bọn tư bản thân hữu và nhiều thứ tồi tệ khác. Để phân tích, để lý giải từng vấn đề phải viết thành tài liệu hàng ngàn trang với hàng chục vạn chữ. Trong một bài viết tôi chỉ mới có thể nêu ra vài nét chính mà thôi.
1- Về trình độ và nhận thức – CNCS tỏ ra chỉ là ảo tưởng. CNML có nhiều độc hại. Cứ mỗi lần Đảng tích cực vận dụng CNML là một lần thất bại thảm hại, ví như cải cách ruộng đất, hợp tác hóa nông nghiệp, cải tạo tư sản, công nghiệp quốc doanh v.v… Phe XHCN và Liên Xô đã sụp đổ. Thế mà Đảng vẫn kiên trì con đường ấy. Đó là một sai lầm lớn về nhận thức. Có sai lầm đó là do kém về trình độ trí tuệ. Theo Brezezinski, phong trào CS sẽ phải sụp đổ chính vì thiếu trí tuệ. Nghe rằng Đảng có nhiều người giỏi lý luận. Tôi chưa được gặp trực tiếp họ, đối thoại để xem trình độ đến đâu, chứ cứ xem nhiều ông bà xuất hiện ở các hội nghị thì chỉ nghe được những điều nhàm chán, nhưng có lẽ đối với các ông bà ấy và một số thân cận lại là vô cùng mới mẻ. Tôi đọc nhiều nghị quyết và báo cáo chính trị của Đảng, phát hiện ra trình độ luận lý của những người soạn ra và thông qua những văn bản ấy là yếu kém. Hình như nhiều cán bộ cao cấp của Đảng và phần đông đảng viên chỉ học thuộc một số câu trích dẫn từ các tác phẩm của CNML mà không có hiểu biết sâu rộng về các nền văn minh thế giới.
Về hình thức Đảng cũng chú ý bồi dưỡng và sử dụng nhân tài, có tiêu chuẩn chọn lựa cán bộ, nhưng theo tôi sự hiểu biết về nhân tài, về tầng lớp tinh hoa, về tiêu chuẩn chọn cán bộ của Đảng là thiếu chính xác. Thiếu như thế nào tôi xin trình bày vào dịp khác.
Trí tuệ trong Đảng càng gày càng sa sút, trong khi trí tuệ trong dân không phát triển được mà còn bị nạn chảy máu chất xám cuốn đi. Tầng lớp tinh hoa của VN chưa kịp hình thành thì đã bị phá nát.
2- Về tổ chức – Tổ chức của Đảng và chính quyền quá nặng nề, quá cồng kềnh vì thế rất kém hiệu quả và năng suất rất thấp. Điều này có xuất phát từ tham nhũng quyền lực do độc tài toàn trị đẻ ra. Sự tham nhũng quyền lực này đã có từ những ngày đầu tiên sau CM tháng 8.
Về Đảng, chưa thấy được sự khác nhau giữa đảng làm cách mạng và đảng cầm quyền. Phần lớn đảng viên và quần chúng của Đảng được tuyên truyền và do đó có nhận thức sai về đảng cầm quyền và vai trò, chức năng của chính quyền. Việc kiểm soát quyền lực đã được nhân loại biết đến từ rất lâu, thế mà rất gần đây lãnh đạo Đảng nêu ra như là một phát minh rất mới của mình, mà cũng chỉ mới nói chứ chưa có cách làm hiệu quả.
3- Về chủ trương đường lối đối nội – Vô cùng nguy hiểm khi kết hợp 3 thứ vào trong một thể chế: mất dân chủ, bạo lực và dối trá. Nói nhiều và văn hoa về dân chủ nhưng thực chất rất mất dân chủ từ trong Đảng ra ngoài xã hội. Sự mất dân chủ có nhiều biểu hiện khác nhau, nặng nề nhất là ngăn cản tự do tư tưởng, cấm đoán tự do ngôn luận và triệt hạ mọi lực lượng bất đồng quan điểm. Bạo lực sắt máu trong đấu tranh giai cấp, trong việc dùng lực lượng hùng hậu của công an để theo dõi, bắt bớ, đàn áp, gây nên nỗi sợ hãi thường trực cho mọi tầng lớp và oan trái cho nhiều người. Về tuyên truyền, ban đầu do nhu cầu thu phục lòng tin vào tương lai tươi sáng chưa có mà buộc phải dùng bánh vẽ. Đó là sự dối trá đáng yêu, có thể được tha thứ. Nhưng rồi người ta quen dần, dối trá trở thành phương tiện. Chính quyền và Đảng dối trá để xoa dịu và lừa dân, người dân dối trá để tồn tại. Dối trá thâm nhập sâu vào cả giáo dục nhà trường và gia đình. Kèm thêm vào dối trá là tính kiêu ngạo cộng sản. Bàn chất là kém trí tuệ nhưng lại tự huyênh hoang là nhờ CNML mà họ sáng suốt và dũng cảm nhất thế giới từ trước đên nay.
4- Về đối ngoại – Từ những năm 50 của thế kỷ 20 một số nhà khoa học đã cảnh báo tai họa từ Trung Quốc. Thế nhưng vì ý thức hệ mà chúng ta buộc phải dính vào họ, nhận viện trợ của họ. Thời kỳ Lê Duẩn, cũng đã thấy được dã tâm của họ, nhưng rồi cũng chỉ vì ý thức hệ mà sau đó để cho họ thao túng đủ mọi điều. Một số người cho rằng chúng ta có lợi trong chính sách đu dây giữa Trung Quốc và Mỹ, nhưng thực ra ta đã bị Trung Quốc khống chế nhiều bề. Về hình thức chúng ta ký nhiều hiệp ước với các nước, tham gia công việc của Liên Hợp Quốc, nhưng thực tình VN hầu như không có bạn thân, đặc biệt người Việt đi ra nước ngoài không được tôn trọng.
C- Bốc thuốc
Đảng nhiều lần đã tự khám bệnh và bốc thuốc, rõ ràng nhất là các nghị quyết vế xây dựng và củng cố tổ chức. Đó chỉ là những bài thuốc bôi ngoài da, chỉ giỏi lắm là chữa vài cái mụn nhọt, ghẻ lở chứ không có tác dụng gì đến bệnh bên trong. Cũng đã có vài người mang thuốc tốt đến dâng, nhưng Đảng cho là thuốc đắng và độc, không thể dùng. Thuốc bị vứt đi, một vài người dâng thuốc bị hãm hại.
Nay tôi lại xin dâng vài bài thuốc đắng, nếu biết dùng sẽ là thuốc tốt, nếu cho là thuốc độc mà vứt đi cũng không sao, nhưng chắc rằng về sau sẽ hối hận. Vì vậy xin đừng vội vàng vứt đi mà cứ cất vào chỗ nào đó, biết đâu sẽ có lúc dùng tới. Những bài thuốc này không phải do tôi nghĩ ra hoàn toàn mà chỉ có một phần, còn là sưu tập từ nhiều nguồn rồi tổng hợp lại, nhiều người cũng đã biết.
Bài thuốc 1- Xác định rõ ràng, dứt khoát mục đích cao đẹp, duy nhất và cuối cùng là TỰ DO và HẠNH PHÚC của toàn dân, luôn luôn đặt quyền lợi dân tộc lên trên hết. Mọi thứ khác như vị thế của đất nước, vai trò của Đảng, nền kinh tế tư nhân hay quốc doanh, vào ban này bệ nọ của Liên Hợp Quốc, ký hiệp ước với nước ấy nước kia v.v… đều chỉ là phương tiện hoặc mục tiêu phụ, tạm thời. Việc gì làm tăng tự do và hạnh phúc thì làm, có hiệu quả cao thì làm. Việc gì ảnh hưởng xấu đến tự do, hạnh phúc, không có hiệu quả thì kiên quyết tránh. Không vì một học thuyết nào cả, không vì một chủ nghĩa nào cả.
Bài thuốc 2- Từ bỏ CNML. Đây là điều kiện tiên quyết. Còn ôm lấy thây ma CNML mà thương tiếc thì bệnh càng nặng thêm. Để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ, đáp ứng mục tiêu: Hòa bình, Độc lập, Thống nhất, Tự do, Dân chủ, Giàu mạnh, Hạnh phúc thì không cần thêm một học thuyết mới nào nữa cả, chỉ cần thực thi dân chủ với tam quyền phân lập, tôn trọng nhân quyền, chấp nhận đa nguyên thì rồi xã hội sẽ phát triển theo đúng quy luật. Khi đã từ bỏ CNML rồi thì nên đổi tên Đảng, lấy lại tên Đảng Lao động VN.
Bài thuốc 3- Từ bỏ điều 4 của Hiến pháp. Chuyển ngay cương lĩnh và tổ chức từ một đảng làm cách mạng sang một đảng chính trị. Đáng có cầm quyền được hay không là do tín nhiệm của dân. Để có thể trở thành một đảng mạnh, cầm quyền thì quan trọng nhất là nâng cao trí tuệ. Đảng làm cách mạng phải coi trọng tổ chức, còn đảng cầm quyền phải đề cao trí tuệ. Lúc này không phải Đảng tìm cách triệt hạ tinh hoa của dân tộc mà phải tìm kiếm, phát hiện, bồi dưỡng, tuyên truyền, vận động để đưa họ vào những vị trí xứng đáng trong các cơ quan quyền lực. Làm lễ trưởng thành và cho nghỉ sinh hoạt hàng triệu đảng viên già yếu, kém năng lực hoặc dính vào tệ nạn. Dẹp bớt các cơ quan của Đảng tương đương với chính quyền, chấp nhận cạnh tranh bình đẳng với các tổ chức khác. Không dùng ngân sách nhà nước để nuôi bộ máy cồng kềnh của Đảng cũng như của các đoàn thể chính trị do Đảng lập ra. Việc này sẽ làm cho một số đông người trước đây làm việc cho Đảng bị thất nghiệp, tôi đã nghĩ ra kế sách giải quyết, nếu được hỏi tôi sẽ trình bày sau. Khi Đảng có những hoạt động ích nước lợi dân Quốc hội sẽ xét, cấp cho Đảng một khoản tiền để hoạt động, khoản này phải công khai và không quá một số phần trăm nào đó của ngân sách.
Bài thuốc 4- Trong cương lĩnh phải nêu cao việc xây dựng chế độ dân chủ với tam quyền phân lập. Khi Đảng giữ được vai trò cầm quyền thì không can thiệp vào quyền lập pháp và tư pháp. Đảng chỉ tổ chức ra chính quyền hành pháp.
Bài thuốc 5- Kiên quyết giữ vững độc lập, tự chủ, không vì ý thức hệ mà lệ thuộc vào Trung cộng. Trong lúc vẫn duy trì quan hệ bình thường, kiên quyết tìm cách thoát những ảnh hưởng xấu từ Trung Quốc. Việc này chắc chắn sẽ gây ra một số khó khăn, gặp phải một số thiệt hại trong thời gian ngắn, nhưng nếu không làm được thì càng ngày càng sa lầy, càng lệ thuộc. Có kiên quyết thoát Trung thì mới có động lực và điều kiện để phát triển quan hệ tốt với các nước khác.
Bài thuốc 6- Bài này không dành cho Đảng mà cho một số đảng viên. Năm bài thuốc quá đắng nêu trên khi được một số cán bộ cao cấp của Đảng chấp nhận sẽ đem ra trình bày và thảo luận ở một hội nghị TƯ nào đó, tốt hơn là ở một đại hội chính thức hoặc bất thường. Gọi những người đề xuất việc trên là phái cải cách. Nếu cải cách được đa số tán thành thì tuyên bố đổi tên Đảng và tiếp tục các công việc. Nếu phái cải cách bị thiểu số thì tuyên bố tách ra, lập đảng mới, lấy tên là Đảng Lao động. Đảng Cộng sản vẫn tiếp tục tồn tại. Đảng Lao động trở thành đảng đối lập với Đảng Cộng sản. Trước mắt ĐLĐ chỉ mới thu nạp những đảng viên bất đồng chính kiến từ ĐCS chuyển sang.
D- Câu hỏi lớn
Viết rằng Đảng phạm sai lầm này nọ là chung chung, thực ra những sai lầm phải được quy kết cho từng cá nhân người lãnh đạo. Nhưng người lãnh đạo ở đâu ra. Không những người lãnh đạo có tài năng hoặc có sai lầm mà cả những bọn thoái hóa biến chất và tất cả chúng ta đều sinh ra, lớn lên trên đất nước này, do khí thiêng sông núi của dải đất hình chữ S này hun đúc nên, do truyền thống lịch sử từ đời các Vua Hùng, do phong thủy của Ba Vì, Tam Đảo, Trường Sơn, Biển Đông tạo nên. Mấy năm nay tôi suy nghĩ đến một câu hỏi lớn: “Du du bỉ thương hề, thùy tạo nhân” (Xanh kia thăm thẳm tầng trên. Vì ai gây dựng cho nên nỗi này). Đặng Trần Côn đặt câu hỏi cho Chinh phu và Chinh phụ, còn tôi đặt câu hỏi cho dân tộc, cho đất nước. Vì đâu mà đất nước này, dân tộc này phải chịu đựng những thử thách oan nghiệt. Trên đây tôi viết “Nguyên nhân gốc của mọi tệ nạn trong xã hội VN hiện nay là do sự kết hợp, sự cộng hưởng giữa một bên là những yếu kém trong nền văn hóa dân tộc, một bên là những độc hại trong Chủ nghĩa Mác Lê”, nhưng xét ra đó vẫn chưa phải là nguyên nhân cuối cùng. Hỏi tiếp: Từ đâu mà xẩy ra sự kết hợp đó.
Suy nghĩ sự đời Nguyễn Du viết: “Ngẫm hay muôn sự tại trời”, nhưng rồi ông cũng viết: “Có trời mà cũng có ta”. Lại nữa, trong văn hóa nhiều dân tộc và tôn giáo đều phổ biến câu “mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”. Trong 6 tập sách nổi tiếng có nhan đề chung là PHƯƠNG PHÁP của Edgar Morin, nổi bật lên một nhận xét là “tính chất bất định” mọi hoạt động của nhân loại. Nhiều công việc, ban đầu người ta nhằm đến A, nhưng rồi sau một thời gian phát hiện ra đã hoàn toàn chệch hướng. Tôi rất muốn nghiên cứu nguyên nhân, động lực của sự chệch hướng đó, nhưng đang vướng vào thế “lực bất tòng tâm” nên nêu ra để bạn nào quan tâm thì nghên cứu. Hướng của tôi là muốn tìm nguyên nhân từ trong đời sống tâm linh của dân tộc. Dân gian có câu: “bị trời phạt”. Phải chăng dân tộc VN đang bị trời phạt, bị phạt vì tội lỗi gì, làm sao để chuộc lỗi đây.
Trong bài thơ dài “Theo chân Bác” Tố Hữu viết: “Muôn nẻo người đi bước trước sau. Một câu hỏi lớn biết về đâu…”. Đó là câu hỏi lớn của chàng thanh niên Nguyễn Ái Quốc. Tưởng là đã tìm ra, nhưng rồi lại bị lạc. Lạc đường mất rồi, dù cho có vài cái nghị quyết 4, dù cho mở ra vài cuộc thi Giải Búa liềm vàng thì cũng chỉ là luẩn quẩn trong mê cung. Dân tộc này đang trông chờ, từ trong Đảng có những người nhận thức ra vấn đề và mở ra cuộc thi TÌM CON ĐƯỜNG MỚI.
N.Đ.C.
Tác giả gửi BVN.