Nguyễn Đăng Quang
Chuyện về một quan to ngành tư pháp đã về hưu
Cách đây mấy chục năm, tôi làm trong ngành tư pháp (toà án rồi viện kiểm sát), nên cũng quen nhiều cán bộ hai ngành này, sau này nhiều người trong đó làm to.
Khi tôi ra làm luật sư, một ông đại sứ nước ngoài gặp tôi hỏi, nước ông muốn tài trợ về lĩnh vực tư pháp ở Việt nam, nhưng chưa biết thế nào, đề nghị tôi cho ý kiến. Tôi nói hai ngành toà án và kiểm sát chưa thấy có dự án nước ngoài nào tài trợ, các ông nên tài trợ cho họ. Rồi có dự án tài trợ cho hai ngành này.
Một “ông anh” của tôi, vốn du học từ nước ngoài về, có chức vụ bàn giấy, nghiên cứu, vốn không được coi trọng lắm trong ngành, được cử làm điều hành dự án. Dự án phân phát cho cán bộ ngành vi vu khắp thế giới, học cái hay của nền tư pháp các nước tiên tiến. Rồi hội thảo, hội nghị để cải cách tư pháp.
“Ông anh” của tôi được lên chức Phó đầu ngành. Khi đó tôi đang giúp kêu oan cho Huỳnh Văn Nén (HVN), gửi kiến nghị tung toé các nơi, chắc chắn đến “ông anh” này. Gặp “ông anh” nhắc khéo về vụ HVN. Không thấy “ông anh” phản hồi gì.
Rồi “ông anh” về hưu, gia nhập Đoàn luật sư, rất ít khi gặp lại, có lẽ ngại gặp tôi, vì sợ tôi nhắc vụ HVN.
Hôm qua đọc hồ sơ một vụ án mà các bị cáo đều kêu oan (đã xử đi xử lại mấy lần), thấy tên “ông anh”, trong một văn bản từ thời “ông anh” làm phó ngành. Văn bản chỉ đạo của liên ngành, theo đó các ông phó ngành Công an, Viện kiểm sát và Toà án đất Việt đã họp liên ngành “ban chuyên án”, thống nhất các bị can có tội, dù Toà chưa có lịch xử. “Ông anh” được uỷ quyền thay mặt “ban chuyên án” chỉ đạo xét xử.
Tôi mới chợt nhớ, có mấy vụ án “nhạy cảm” mà tôi làm luật sư mấy năm về trước, có gặp “ông anh” ở Toà, tôi hỏi đùa “đi chỉ đạo hả”, “ông anh” cười ngượng nghịu. Rồi vào phiên toà, thấy chủ toạ thỉnh thoảng được thư ký giao tờ giấy viết loẳng ngoằng gì đó. Có lần tôi yêu cầu một viên chủ toạ phải công bố nội dung tài liệu được thư ký đưa vào cho ông, ông ta phát cáu, “mời” tôi ra khỏi Toà!
Hoá ra, “ông anh” sau khi học hỏi những tiến bộ của nền tư pháp thế giới, đã “áp dụng” ngay khi làm quan “Phó đầu ngành” như thế đấy!
Cách đây 9 năm, vào tối 13/1/2008, hai nữ nhân viên Bưu cục Cầu Voi (huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) bị sát hại dã man. Ngay sáng hôm sau, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Long An vào cuộc. Tất cả những ai có mặt tại Bưu cục Cầu Voi tối hôm trước (13/1/2008) đều bị Cơ quan Điều tra triệu tập, lấy lời khai. Sau khi sàng lọc, Cơ quan Điều tra “khoanh” nghi can có dấu hiệu đáng ngờ nhất là Nghị (trong vụ án này, danh tính Nguyễn Văn Nghị được thể hiện rõ trong Hồ sơ vụ án, một thanh niên nghiện ma túy, quê ở Cai Lậy, Tiền Giang). Nghị được Cơ quan Điều tra xác định là nghi can số 1. Nghị không chỉ là bạn của nạn nhân Hồng mà là người thường xuyên lui tới Bưu cục Cầu Voi thăm Hồng. Tất nhiên, Nghị là người có mặt tại hiện trường trong buổi tối xảy ra vụ án. Nhưng sau mấy ngày bị tạm giữ để phục vụ điều tra, Nghị được trả tự do một cách bất ngờ và đầy khó hiểu!Trên thế giới không một quốc gia nào dám khẳng định là nước mình không có án oan sai, nhưng cũng không một nhà nước nào lại nhẫn tâm bỏ qua, không xem xét những chứng cứ oan sai, dù chỉ là một dấu hiệu rất nhỏ! Song trong vụ án Hồ Duy Hải ở Long An thì lại hoàn toàn khác!
Người dân đang rất thắc mắc và nghi ngờ, thì hai tháng sau, ngày 21/3/2008, Cơ quan Điều tra đột nhiên triệu tập Hồ Duy Hải để hỏi về tội cá độ bóng đá, rồi đọc lệnh bắt và khởi tố Hải về tội danh sát hại hai nữ nhân viên Bưu cục Cầu Voi! Trong quá trình điều tra và xét xử Hải, cả ba cơ quan tố tụng của tỉnh Long An là Điều tra (Công an), Truy tố (Kiểm sát), Xét xử (Tòa án) phạm phải rất nhiều sai sót, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hình sự. Luật sư Trần Văn Tạo, nguyên Phó Giám đốc Công An TP. HCM, một trong các luật sư được gia đình bị cáo mời bào chữa, nhận định về bản án tử hình tuyên cho Hồ Duy Hải như sau: “Bản án được xác lập theo một trình tự vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật tố tụng!”.
Người viết bài này xin nêu lên năm trong số các sai sót nghiêm trọng trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử mà các cơ quan tố tụng tỉnh Long An mắc phải:
1/. Dấu vân tay để lại tại hiện trường không phải là của Hồ Duy Hải.
2/. Không có nhân chứng nào khẳng định nhìn thấy Hồ Duy Hải, và Cơ quan Điều tra cũng không chứng minh được đương sự có mặt tại hiện trường trong buổi tối xảy ra vụ án.
3/. Cơ quan Điều tra không tìm thấy và thu giữ được những tang vậy mà bị cáo Hồ Duy Hải khai đã dùng để gây án. Cơ quan Điều tra phải nhờ người ra chợ mua mới (dao và thớt) hoặc dùng chiếc ghế tương tự khác để thay thế cho “hung khí thật”!
4/. Hồ sơ vụ án bị làm sai lệch: Lời khai của Hồ Duy Hải trong bản cung bị tự tiện tẩy xóa, sửa chữa, không có sự xác nhận của bị cáo.
5/. Hội đồng Xét xử chỉ chọn và sử dụng những chứng cứ, lời khai có lợi cho việc buộc tội, ngược lại không sử dụng và loại bỏ những chứng cứ, lời khai có lợi cho việc gỡ tội!
Thật không ai có thể hình dung nổi, sang đến thế kỷ XXI rồi, vẫn còn có những phiên tòa coi thường công lý, vi phạm nghiêm trọng các quy định của Luật Tố tụng Hình sự, như: dấu vân tay thì không phải của Hồ Duy Hải nhưng vẫn khẳng định Hải là hung thủ; nhân chứng thì Tòa không triệu tập; tang chứng, vật chứng đều là ngụy tạo; hồ sơ vụ án thì bị làm sai lệch, v.v. Ấy thế mà Hồ Duy Hải vẫn bị tuyên án tử hình! Sau khi Hồ Duy Hải bị hai cấp tòa tuyên tội chết, thì ở địa phương (Long An) có dư luận râm ran rằng nghi can Nghị mới thực sự là hung thủ! Nguyễn Văn Nghị bị tạm giữ mấy ngày, rồi nhanh chóng được thả ra vì y là cháu ruột một quan chức rất to ngoài Trung ương, và còn có người chú dượng cỡ bự ở địa phương nữa! Thực hư việc này ra sao, rất cần các cơ quan chức năng làm sáng tỏ để giải tỏa sự hồ nghi của dư luận, kể cả dư luận cho rằng Hải bị khép tội chết là để “thế mạng” cho Nghị!
Dưới đây, người viết xin nhấn mạnh đến một chứng cứ vô cùng quan trọng, không thể bỏ qua, đó là dấu vân tay. Như mọi người đều biết, trong mọi vụ án hình sự, đặc biệt là các vụ án giết người, thì chứng cứ quan trọng bậc nhất là dấu vân tay của thủ phạm để lại trên hiện trường và trên các hung khí gây án. Trong vụ án này, Ban Chuyên án (Cơ quan Điều tra) có tìm thấy nhiều dấu vân tay của hung thủ lưu lại tại hiện trường, nhưng tất cả các dấu vân tay này lại không phải là của Hồ Duy Hải! Kết luận giám định số 158/KL-PC21 ngày 11/4/2008 của Phòng Khoa học Hình sự Công an tỉnh Long An đã khẳng định điều này: “Các dấu vết vân tay thu được tại hiện trường vụ án ngày 14/01/2008 tại Bưu cục Cầu Voi không phát hiện trùng với điểm chỉ 10 ngón tay in trên chỉ bản của Hồ Duy Hải”. Còn các hung khí mà Hồ Duy Hải khai sử dụng để sát hại hai nạn nhân thì Cơ quan Điều tra không tìm thấy và thu giữ được. Con dao và cái thớt thì nhờ người ra chợ mua mới để thay thế, còn chiếc ghế inox có dính máu do không tìm thấy nên buộc Cơ quan Điều tra phải lấy chiếc khác tương tự để thế vào! Tất nhiên ba “hung khí ảo” này không thể có dấu vân tay của Hồ Duy Hải cũng như của hung thủ thực sự mà dư luận cho rằng rất có thể là Nghị như đã nói ở trên! Ngay sau khi được thả ra, Nghị liền bỏ trốn biệt tăm khỏi địa phương, đến nay đã 9 năm rồi vẫn bặt âm vô tín! Thế mà, không hiểu sao Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Long An vẫn khởi tố và khép tội Hồ Duy Hải là thủ phạm duy nhất của vụ án! Còn Viện Kiếm sát Nhân dân tỉnh Long An lại lập ra cáo trạng “đanh thép”, truy tố Hải tội danh “giết người, cướp tài sản”! Rồi sau đó, tại phiên sơ thẩm, Tòa án Nhân dân tỉnh Long An tuyên tử hình Hồ Duy Hải, và tại phiên phúc thẩm, Tòa án Nhân dân Tối cao tại TP. HCM tuyên y án tử hình Hải! Việc xét xử và tuyên án tử hình Hồ Duy Hải, cả hai cấp Tòa đều không dựa trên chứng cứ khoa học và cơ sở pháp lý, không chứng minh được Hải có mặt tại hiện trường vào thời điểm 2 nữ nạn nhân xấu số bị sát hại, và cũng không chưng ra được hung khí gây án (mà chỉ là “hung khí thay thế”!). Hai cấp Tòa đều hoàn toàn chỉ dựa trên cơ sở duy nhất là lời khai nhận tội của Hồ Duy Hải trước Cơ quan Điều tra để làm bằng chứng kết án tử hình nghi phạm Hồ Duy Hải! Các nguyên tắc tố tụng như “Thượng tôn pháp luật”, “Không bắt oan người ngay, không bỏ lọt tội phạm”, “Xử đúng người, đúng tội”, “Suy đoán vô tội” và nhất là “Trọng chứng hơn trọng cung”, đều bị các cơ quan tiến hành tố tụng bỏ qua, không thực thi và áp dụng!
Tại Biên bản khám nghiệm hiện trường, Cơ quan Điều tra Công An tỉnh Long An có ghi rõ: “Trên kính cửa vào buồng ngủ có dấu vết đường vân”, “Ở mặt trong cửa kính trên cánh cửa buồng vệ sinh có một số dấu vết đường vân”, “Trên labo rửa có một số dấu vết đường vân”. Như vậy, hoàn toàn có thể khẳng định những dấu vân tay nói trên là của hung thủ giết 2 nữ nạn nhân, chứ không thể là của ai khác! Nhưng kết quả giám định khẳng định đấy không phải là dấu vân tay của Hồ Duy Hải. Thế mà trong bản Cáo trạng số 97/QĐ-KSĐT, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Long An vẫn kết luận thủ phạm giết người là Hồ Duy Hải: “Hải đã dùng tay thực hiện hàng loạt động tác như: đánh, bóp cổ, kéo xác, dùng dao, thớt, ghế đập đầu, cắt cổ hai nạn nhân”. Độc giả có thể so sánh và thấy rất rõ sự mâu thuẫn tréo ngoe giữa hai văn bản trên! Còn tôi, người viết bài này, xin khẳng định rằng: Không thể kết án tử hình Hồ Duy Hải một khi Tòa và các cơ quan tiến hành tố tụng chưa xác định được chủ nhân của các dấu vân tay để lại trên hiện trường là của ai, và không chứng minh được Hồ Duy Hải có mặt tại Bưu cục Cầu Voi vào thời điểm xảy ra vụ án! Tử hình một người không trên cơ sở pháp lý và chứng cứ khoa học là vi phạm thô bạo pháp luật và là một tội ác!
Như vậy, phải đặt ra câu hỏi: “Các dấu vân tay thu được tại hiện trường không phải của Hồ Duy Hải thì là của ai?”. Đây là nút thắt vô cùng quan trọng, và chỉ Cơ quan Điều tra Công an Long An mới có thể trả lời câu hỏi này! Trong số các dấu vân tay thu được trên hiện trường, nhất thiết phải làm rõ đấy là dấu vân tay của (những) ai? Có trùng với chỉ bản 10 đầu ngón tay của Nguyễn Văn Nghị, nghi can số 1 vụ án này hay không? Nhưng rất tiếc, Cơ quan Điều tra đã không trả lời được câu hỏi này, hoặc Cơ quan Điều tra thừa biết nhưng không công khai cho công luận rõ! Một giả thiết khác là Cơ quan Điều tra quên, không lấy dấu vân tay của Nghị để giám định nên không trả lời được câu hỏi trên! Nếu vậy, việc rất đơn giản là Cơ quan Điều tra tái triệu tập Nguyễn Văn Nghị trình diện để lấy vân tay. Nếu không triệu tập được do Nghị đã trốn khỏi địa phương, thì Cơ quan Điều tra hoàn toàn có thể sử dụng tàng thư căn cước của Công an tỉnh Tiền Giang là nơi trước đây đã cấp Chứng minh thư Nhân dân cho nghi can Nghị!
Ngoài dấu vân tay không phải là của Hồ Duy Hải, trong quá trình xét xử, các cơ quan tố tụng tỉnh Long An còn mắc những sai sót nghiêm trọng sau:
– Một, trong cả hai phiên tòa, Hội đồng Xét xử đều không triệu tập Nguyễn Văn Nghị như là một nhân chứng của vụ án!
– Hai, Hội đồng Xét xử không làm rõ vì sao toàn bộ các tài liệu, thông tin, bản tự khai (bút lục) cũng như Biên bản lấy lời khai của nghi can Nghị đều bị rút khỏi hồ sơ vụ án? Vậy ai là người đã rút và ai là người ra lệnh làm việc này?
– Ba, Hội đồng Xét xử phải làm rõ động cơ gây án và giết hại hai nữ nhân viên Bưu cục Cầu Voi của Hồ Duy Hải. Đây là tình tiết rất quan trọng mà Tòa đã không làm rõ!
– Bốn, Cơ quan Điều tra đã không xác định được giờ chết chính xác của hai nạn nhân. Đây là một thiếu sót lớn. Vì việc xác định thời gian chết cụ thể của từng nạn nhân là yếu tố không thể thiếu, từ đó mới có căn cứ để xác định thời điểm gây án, thời gian nghi can nào có mặt hiện trường! Hồ sơ vụ án của Cơ quan Điều tra không có tài liệu nào xác định giờ chết của hai nạn nhân: Bản giám định pháp y, Giấy chứng tử, Bản trả lời về dấu vết trên cơ thể nạn nhân, v.v. đều để trống (không ghi) giờ chết của hai nạn nhân. Thế nhưng tại sao bản Cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Long An lại xác định thời gian mà Hồ Duy Hải gây án là vào 20g30 tối ngày 13/01/2008!?
Dựa trên những thông tin và dữ liệu có được, bà Nguyễn Thị Loan, mẹ ruột tử tù Hồ Duy Hải, với sự hỗ trợ pháp lý của luật sư Trần Hồng Phong, người đã suốt 9 năm qua luôn theo sát mọi diễn biến của vụ án, đã viết “ĐƠN TỐ GIÁC TỘI PHẠM” đề ngày 11/5/2015, gửi Giám đốc Công an tỉnh Long An và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Long An, tố giác đích danh nghi can Nguyễn Văn Nghị là hung thủ đã giết hại hai nữ nhân viên Bưu cục Cầu Voi tối hôm 13/01/2008! Trong đơn, bà Loan đã cung cấp nhiều bằng chứng, cơ sở và lý lẽ rất thuyết phục! “ĐƠN TỐ GIÁC TỘI PHẠM” này mãi đến ngày 14/6/2016, Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Long An mới có Thông báo trả lời. Nhưng trong Thông báo này, Cơ quan Điều tra lại đưa ra một cái tên lạ hoắc là Nguyễn Hữu Nghị chứ không phải Nguyễn Văn Nghị như “ĐƠN TỐ GIÁC” của bà Nguyễn Thị Loan đã tố cáo, song Cơ quan Điều tra cũng không giải thích lý do khác nhau giữa hai người mang tên là Nghị này?! Thông báo trả lời của Cơ quan Điều tra Công an Long An có hai nội dung chính như sau:
– “Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Long An đã triệu tập, làm việc với Nguyễn Hữu Nghị (bạn của nạn nhân Hồng, nhân viên Bưu cục Cầu Voi) và thẩm tra, xác minh. Qua tài liệu thu tập được trong quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Long An có đủ cơ sở chứng minh Nguyễn Hữu Nghị ngoại phạm, không có liên quan đến vụ án 02 nữ nhân viên (Hồng và Vân) bị giết tại Bưu cục Cầu Voi”.
– “Qua nghiên cứu nội dung đơn, đối chiếu với quy định pháp luật, không có cơ sở để giải quyết theo trình tự, thủ tục giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm quy định tại Điều 103 BLTTHS năm 2003”.
Đúng là “miệng quan có gang, có thép”! Trong đơn, bà Loan với sự hỗ trợ của luật sư Trần Hồng Phong, đã liệt kê hàng tá chứng cứ và cơ sở chứng minh Nghị là thủ phạm gây án, thế mà Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Long An lại khẳng định Nghị vô can, ngoại phạm; và kết luận “ĐƠN TỐ GIÁC” là không có cơ sở để giải quyết!? Nghị có mặt tại Bưu cục Cầu Voi tối hôm 13/1/2008 nên bị triệu tập, tạm giữ mấy ngày để điều tra, nhưng vì Nghị khai là 20g10 tối đó có mặt ở quán cafê nên Cơ quan Điều tra coi đấy là bằng chứng ngoại phạm! Tình tiết Nghị có mặt tại quán cafê lúc 20g10 chưa phải là cơ sở kết luận đấy là bằng chứng ngoại phạm, vì nhiều khả năng vụ án xảy ra sau 21g30 chứ không phải là 20g30 như các cơ quan tố tụng xác định, vì thức ăn trong dạ dày hai nạn nhân đã “nhuyễn”! Điểm mấu chốt, vô cùng quan trọng, đó là giám định dấu vân tay của Nghị có trùng với dấu vân tay của hung thủ để lại ở hiện trường hay không, thì Cơ quan Điều tra lại lảng tránh, không trả lời như đòi hỏi tại kiến nghị thứ tư trong năm kiến nghị bà Loan đã nêu trong “ĐƠN TỐ GIÁC”! Một chi tiết hơi khó hiểu là sau hơn một năm (chính xác là 13 tháng 3 ngày) Cơ quan Điều tra mới trả lời người tố giác, trong khi Khoản 2 Điều 103 BLTTHS quy định thời hạn giải quyết tố giác là 20 ngày hoặc “Trong trường hợp sự việc bị tố giác… có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố giác có thể dài hơn, nhưng không quá 2 tháng”. Ấy vậy, chẳng ai thèm xin lỗi người đứng đơn tố giác cả!
Gần suốt 9 năm qua, bản thân tử tù Hồ Duy Hải, các luật sư và gia đình, đặc biệt mẹ ruột của Hải đã nhiều lần ra tận Hà Nội gửi đơn kêu oan, yêu cầu xem xét lại bản án và kiến nghị giám đốc thẩm vụ án này! Sáng ngày 4/12/2014, trước cổng Tòa án Nhân dân tỉnh Long An, em gái ruột cùng hơn một chục thân nhân của Hồ Duy Hải vật vã kêu khóc, kịch liệt phản đối việc mang Hồ Duy Hải ra tử hình vào ngày hôm sau, 5/12/2014, như kế hoạch đã định. Điều này buộc ông Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Long An phải chấp thuận với bút phê “Đồng ý” vào đơn xin hoãn tử hình của gia đình Hồ Duy Hải!
Bà Lê Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, khi còn là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội khóa XIII, bà được cử làm Phó Trưởng đoàn giám sát án oan sai của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Bà đã bỏ nhiều công sức nghiên cứu kỹ toàn bộ hồ sơ vụ án Hồ Duy Hải, đã vào tận trại giam để gặp trực tiếp tử tù Hồ Duy Hải, gặp và làm việc với mẹ ruột và dì ruột của Hồ Duy Hải, làm việc với Ban Giám thị Trại giam tỉnh Long An. Bà đã có bản Báo cáo dài 10 trang đề ngày 10/02/2015, gửi Chủ tịch nước, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đưa ra kết luận và kiến nghị rất xác đáng, xin trích nguyên văn:
“Tòa án hai cấp kết tội Hồ Duy Hải là chưa đủ cơ sở vững chắc; có đủ căn cứ để giám đốc thẩm Bản án hình sự phúc thẩm số 281/2009/HSPT ngày 28/4/2009 của Tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân Tối cao tại TP. Hồ Chí Minh. Bị cáo Hồ Duy Hải bị kết án mức hình phạt cao nhất là tử hình, nên để đảm bảo thận trọng, chúng tôi cho rằng cần phải xem xét, kháng nghị giám đốc thẩm vụ án này”.
Điều 273 Bộ luật Tố tụng Hình sự (2003) quy định chỉ cần một trong bốn căn cứ thì có thể kháng nghị giám đốc thẩm một bản án đã có hiệu lực:
1- Việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa phiến diện hoặc không đầy đủ;
2- Kết luận trong bản án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án;
3- Có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố hoặc xét xử;
4- Có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng Bộ luật Hình sự.
Bà Lê Thị Nga khẳng định, vụ án Hồ Duy Hải không chỉ có một mà có đủ cả bốn căn cứ nói trên theo Điều 273 Bộ luật Tố tụng Hình sự để kháng nghị giám đốc thẩm!
Phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII (13/3/2015), nhiều thành viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã chất vấn gay gắt ông Trương Hòa Bình, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao, về các án oan sai, trong đó có vụ án Hồ Duy Hải. Nhưng ông Chánh án đã bất chấp sự thực khách quan, thẳng thừng bác bỏ đề xuất của nhiều Đại biểu Quốc hội là thành viên của Ủy ban Tư pháp là cần xem xét thận trọng vụ án Hồ Duy Hải, kể cả việc kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm! Ông khẳng định: Chưa có căn cứ kháng nghị vụ Hồ Duy Hải, mặc dù có có một số thiếu sót trong quá trình thu thập chứng cứ của Cơ quan Điều tra. Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng nhận định như vây! Ông còn nói quá trình điều tra, Hải không kêu oan và đã nhận tội, chỉ xin giảm án. Khi truy tố và xét xử, Hải cũng nhận tội, và khẳng định là không có bức cung, nhục hình! Quan điểm và ý kiến của ông Trương Hòa Bình bị gia đình tử tù Hồ Duy Hải phản ứng gay gắt, và cho rằng ông Chánh án đã không trung thực, “hoàn toàn bịa đặt, sai sự thật”, và phát biểu của ông “thể hiện sự quan liêu, thiếu trách nhiệm”!
Quá bức xúc với quan điểm và tư duy của người đứng đầu Tòa án Nhân dân Tối cao, mẹ và dì ruột của Hồ Duy Hải, trong 6 tháng liền, từ tháng 3 đến tháng 9/2015, đã sáu lần (xin nhắc lại là sáu lần liên tục!) gửi “ĐƠN TỐ CÁO” đến Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội tố cáo đích danh và đòi “xử lý theo quy định của pháp luật” ông Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Trương Hòa Bình, đồng thời kiến nghị xem xét lại toàn bộ vụ án này theo trình tự, thủ tục giám đốc thẩm! Nhưng đến nay, đã hơn một năm rồi, “ĐƠN TỐ CÁO” của gia đình Hồ Duy Hải không hiểu sao chưa được giải quyết, rơi vào im lặng khó hiểu?!
Gần chục năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã và đang tiến hành công cuộc Cải cách Tư pháp mà trọng tâm là cải cách Ngành Tòa án để không còn xảy ra những vụ án oan, sai chấn động dư luận như các vụ Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), Huỳnh Văn Nén (Bình Thuận), Đỗ Đăng Dư (Hà Nội), Ngô Thanh Kiều (Phú Yên), Trần Văn Thêm (Bắc Ninh), Lương Ngọc Phi (Thái Bình), Nguyễn Văn Chưởng (Hải Phòng), và mới đây nhất là vụ Hàn Đức Long (Bắc Giang) cùng rất nhiều vụ án oan sai khác, v.v. Muốn thực sự xây dựng Nhà nước pháp quyền, dù là pháp quyền xã hội chủ nghĩa đi nữa, điều tiên quyết là không thể thiếu vắng một nền Tư pháp công minh, liêm chính, trong sạch và trên hết là thượng tôn pháp luật, hay nói một cách nôm na dễ hiểu là phải có một nền tư pháp tử tế!
Trong vụ án này, nếu những người đứng đầu ngành Tư pháp không lắng nghe người dân và các chuyên gia, không tuân theo lẽ phải và công lý, cứ một mực hành xử theo tư duy cũ, bác bỏ mọi kháng nghị giám đốc thẩm, không hủy án và điều tra, xét xử lại thì họ không chỉ giết một sinh mạng con người mà họ đang bóp chết cả một nền tư pháp quốc gia, nền tư pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam! Nếu họ giết được một người vô tội, chắc chắn họ sẽ chuốc lấy sự phản kháng không chỉ của gia đình người đó mà của hàng triệu, hàng chục triệu người khác nữa! Chúng ta hãy cùng nhau cứu lấy nền Tư pháp nước nhà!
Hà Nội, ngày 13/1/2017.
N. Đ. Q.
Tác giả gửi BVN.