VIT – Trong nhiều năm tới, hiện tượng sa mạc hóa ở Trung Quốc sẽ còn tiến triển mạnh cộng với sự tranh giành nguồn nước sông Mê Kông khiến cho việc sản xuất lúa gạo ở Thái Lan cũng sẽ gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh như vậy, sản xuất gạo sẽ trở thành vai trò nền tảng cho phát triển kinh tế đất nước. Câu phương ngôn “mạnh vì gạo…” sẽ trở nên thiết thực hơn đối với Việt Nam.
Ảnh minh họa
Trước hiện tượng biến đổi khí hậu, sự nóng lên nhanh chóng của khí hậu toàn cầu khiến nhiệt độ mặt nước biển tăng cao làm gia tăng hiện tượng El-Nino. Khi hiện tượng lưỡng cực ở Ấn Độ Dương bước vào giai đoạn “âm”, biểu hiện là nước ở phía Tây ấm lên trong khi ở phía Đông lạnh đi, thì hiện tượng El Nino có thể xuất hiện ở Thái Bình Dương. Sự luân chuyển khí quyển giữa hai vùng đại dương tạo ra mối liên hệ giữa hiện tượng lưỡng cực ở Ấn Độ Dương và hiện tượng El Nino ở Thái Bình Dương. Khi các luồng gió quần đảo trên mặt nước ở Thái Bình Dương bắt đầu suy yếu, tạo nên một vùng nước ấm ở bờ Tây, sau đó tràn sang bờ Đông. Biến động về nhiệt độ mặt nước dẫn đến sự thay đổi mạnh về lượng mưa, thường làm ngập lụt và gây sụt lở ở những vùng đất khô cằn thuộc Tây Nam Mỹ và hạn hán ở Tây Thái Bình Dương. Do đó, hiện tượng khô hạn xảy ra trên các quốc gia thuộc đông bán cầu, do mây tập trung vào một khu vực có mật độ quá cao, các nước đang bị chịu ảnh hưởng khô hạn do El Nino gây ra như Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam… và một số quốc gia khác.
Tại Trung Quốc, hạn hán làm hơn 22 triệu người thiếu nước uống, tăng gấp đôi so với cùng kỳ những năm trước. Trong đó, đại bộ phận tập trung ở 5 tỉnh miền Tây Nam Trung Quốc, gồm: Vân Nam, Quý Châu, Quảng Tây, Tứ Xuyên và Trùng Khánh. Hạn hán cũng ảnh hưởng tới 7,4 triệu ha đất canh tác của Trung Quốc. 85% trong số đó là ở 5 tỉnh miền Tây Nam. Riêng tại Vân Nam, diện tích đất canh tác bị hạn hán chiếm 43% của cả nước, thiệt hại kinh tế trực tiếp của ngành nông nghiệp Vân Nam lên tới 2,5 tỷ USD. Trong khi tình trạng báo động ở phía Bắc và khu vực miền Trung Trung Quốc cũng đang trong tình trạng báo động đỏ, gần 4 triệu người đang chịu ảnh hưởng vì thiếu nước. Gần một nửa vụ đông – khoảng 10 triệu ha lúa mỳ và hạt cải dầu đang bị đe dọa thất thu vì hạn. Bộ Nông nghiệp Trung Quốc tuyên bố, tám khu vực trồng lúa mỳ lớn của Trung Quốc là Hà Bắc, Sơn Tây, An Huy, Giang Tô, Hà Nam, Sơn Đông, Thiểm Tây và Cam Túc đều đang bị hạn hán đe dọa. Theo đó, hạn hán trên diện rộng và kéo dài ở Trung Quốc có thể sẽ khiến cho giá lương thực tại Trung Quốc tăng lên và đe dọa tới việc ổn định sản xuất lương thực.
Tại Việt Nam, mùa mưa năm 2009 ở các tỉnh miền Bắc kết thúc sớm, lũ trên các sông ngòi ít và nhỏ, thượng nguồn sông Hồng cạn kiệt. Bên cạnh đó, các dòng sông quan trọng cho tưới tiêu như sông Mê Công, Vĩnh Điện, Thu Bồn….đang trong tình trạng cạn kiệt đáng báo động. Khô hạn kéo dài, sông đầu nguồn cạn nước xảy ra sớm hơn mọi năm, việc sinh hoạt, sản xuất của nhân dân gặp khó. Tiềm ẩn nguy cơ mất mùa của hàng ngàn ha đất trồng lúa dễ có thể xảy ra.
Hạn hán và mất mùa sẽ dẫn tới giá gạo năm 2010 gia tăng mạnh, các chuyên gia dự báo giá gạo năm 2010 sẽ tăng 20 – 30% so với mức trung bình 584 USD/tấn của năm 2009. Dự báo sản lượng gạo thế giới năm 2010 sẽ giảm 3,07% so với năm ngoái, trong khi tiêu thụ sẽ tăng 0,31%. Mậu dịch gạo thế giới năm nay sẽ tăng mạnh, thêm 5,8% so với năm 2009 nhờ kinh tế hồi phục và nhu cầu tăng từ những nước bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Nhận định trước sự khan hiếm lương thực, nhiều quốc gia trên thế giới đang có nhiều nỗ lực tìm mua lượng dự trữ cho chính mình, nhằm vượt qua khó khăn cho năm 2010. Đặc biệt, Cơ quan Lương thực Quốc gia Philippine đang tìm mua bổ xung khoảng 2,3 – 3 triệu tấn gạo cho năm 2010 để cố gắng đảm bảo đủ lượng dự trữ. Cho đến nay, tổng khối lượng gạo mà Philippines đã mua cho năm 2010 lên tới 1,96 triệu tấn; đối với Malaysia, đã có kế hoạch nhập khẩu 0,15 triệu tấn gạo từ Pakistan trong năm 2010. Ngoài ra, còn đẩy mạnh chương trình hợp tác với Pakistan trong việc sản xuất nông nghiệp, phát triển chăn nuôi và trồng trọt; Indonesia có thể phải hủy kế hoạch xuất khẩu 02 triệu tấn gạo nếu hạn hán kéo dài ảnh hưởng đến sản lượng các vụ thu hoạch sắp tới; Ấn Độ từ vị trí là nước sản xuất gạo nhiều thứ hai thế giới trở thành nước nhập khẩu gạo lần đầu tiên trong hai thập niên qua do hạn hán kéo dài. Nước này có thể phải nhập 03 triệu tấn gạo vào năm 2010.
Trước những tình hình nêu trên, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, năm 2010 sẽ là “năm vàng” cho các nước xuất khẩu gạo khi sản lượng gạo thế giới giảm sút, đặc biệt là sản lượng của Ấn Độ, Indonesia và Philippines, do hạn hán kéo dài.
Tận dụng lợi thế này, nông dân Việt Nam sẽ có cơ hội phát triển tốt trên chính đồng ruộng của mình, chúng ta vẫn còn có những cơ hội phát triển mạnh dựa chính vào sự sụt giảm sản xuất gạo của các quốc gia trong khu vực. Để tạo đà cho nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển ổn định, bền vững sản xuất, tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ về năng suất, chất lượng, an toàn thực phẩm, hiệu quả và sức cạnh tranh cao, góp phần tích cực vào ổn định và tăng trưởng kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội cho khu vực nông thôn và nông dân. Chúng ta cần thiết thay đổi tập quán sản xuất và có biện pháp đẩy mạnh sản xuất nhằm khôi phục đà tăng trưởng, góp phần ổn định và tăng trưởng kinh tế vĩ mô. Đồng thời đẩy mạnh sản xuất rau, hoa quả đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Tình hình biến đổi khí hậu, tác động tiêu cực tới nhiều nước trên thế giới và khu vực, đây sẽ là nguyên nhân chính làm sụt giảm năng xuất gạo, từ đó dẫn đến lượng gạo xuất khẩu của một số nước trong khu vực sẽ giảm, kho dự trữ gạo quốc tế sẽ vơi dần và cuối cùng giá gạo sẽ đẩy lên cao. Theo đó, lĩnh vực sản xuất gạo của Việt Nam sẽ trở thành vai trò nền tảng của nông nghiệp trong nền kinh tế đất nước năm 2010 và những năm tiếp theo.
Trước biến đổi khí hậu dẫn tới hạn hán kéo dài, Việt Nam cần thiết phải có những bước đi đúng đắn, có các biện pháp hỗ trợ và định hướng cho nông dân khắc phục hậu quả thiên tai, nhận thức đúng đắn về vai trò trọng yếu của vấn đề an ninh lương thực. Đồng thời cử các nhóm chuyên gia xuống địa phương trực tiếp chỉ đạo công tác chống hạn, phục hồi sản xuất nông nghiệp và ổn định cuộc sống cho người dân.
Thanh Hà
Tin tổng hợp
Nguồn: http://vitinfo.com.vn/Muctin/Kinhte/LA74566/default.htm