BVN xin thành kính phân ưu cùng nhà thơ Trần Mạnh Hảo và toàn thể gia đình về việc ra đi của cụ Tôn Thất Tần. Mấy dòng dưới đây là của nhà văn Phạm Đình Trọng gửi tới cậy chúng tôi đăng lên để nói lời phân ưu riêng của ông.
Bauxite Việt Nam
Mười ba tuổi, chú bé Tôn Thất Tần đã mồ côi cha vì Cộng sản. Tháng chín, năm 1930 phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh nổi lên. Những người nông dân giáo mác gậy gộc trong tay ầm ầm kéo đến huyện đường Nghi Lộc, nơi bố Tôn Thất Tần là Tôn Thất Hoàn đang là tri huyện. Trong tay tri huyện Tôn Thất Hoàn có một đội lính lệ hơn ba mươi quân bảo vệ an ninh trong huyện, nhưng tri huyện Tôn Thất Hoàn không đưa quân ra đối đầu với những người nổi dậy vì sẽ gây đổ máu. Ông cùng một viên lục sự tay không ra gặp những người nông dân. Quan huyện Tôn Thất Hoàn cùng viên lục sự liền bị những người nông dân chặt đầu.
Hai mươi bảy tuổi, anh thanh niên Tôn Thất Tần đã trở thành người tù Cộng sản chỉ vì anh bộc lộ chính kiến phản đối Hiệp định 6.3.1946 do Hồ Chí Minh kí với Pháp thỏa thuận cho quân Pháp vào miền Bắc Việt Nam thay thế quân Tàu Tưởng giải giáp quân Nhật. Năm mươi chín tuổi, ông già Tôn Thất Tần mới bước ra khỏi nhà tù Cộng sản.
Cuộc đời người tù của cụ Tôn Thất Tần kéo dài qua đời ba đảng Mác xít: Đảng Cộng sản Đông Dương, đảng Lao động Việt Nam, đảng Cộng sản Việt Nam. 96 năm có mặt trên cõi đời thì một phần ba cuộc đời cụ Tôn Thất Tần, 32 năm (1946 – 1977), để lại trong nhà tù Cộng sản.
Đày đọa một con người 32 năm trong nhà tù cộng sản hà khắc tưởng đã là kỷ lục về sự tàn nhẫn, độc ác của một thể chế phản con người. Nhưng từ 2009 kỉ lục này đã bị phá bởi người tù Nguyễn Hữu Cầu, một sĩ quan quân đội Việt Nam Cộng hòa. Đến nay người tù Nguyễn Hữu Cầu đã có 37 thâm niên trong tù. Con số kỷ lục này chưa dừng lại.
Lấy bạo lực công an, tòa án, nhà tù đối phó với dân, trả lời những tiếng nói khác biệt của dân, Nhà nước Cộng sản đã tạo ra những bản án khó dùng ngôn ngữ thanh nhã nào để miêu tả, với Tôn Thất Tần, Nguyễn Hữu Cầu, Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Cù Huy Hà Vũ… Đó là tội ác chống con người, chống nhân dân, chống lại tiếng nói thường tình của một xã hội dân sự, tội ác cộng sản! Lịch sử sẽ khắc ghi và phán xét.
P.Đ.T.
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN