Ngoại trưởng ASEAN tại Lombok. REUTERS
Lo ngại căng thẳng tại Biển Đông có thể đưa đến xung đột võ trang, Indonesia, với tư cách là chủ tịch luân lưu Hiệp Hội ASEAN kêu gọi các nước Đông Nam Á và Trung Quốc phải nhanh chóng đạt một bộ luật ứng xử chung. Ngoại trưởng Marty Natalegawa cảnh báo nguy cơ tình hình diễn biến phức tạp, vượt tầm kiểm soát.
Ngày 17/01/2011, Ngoại trưởng Indonesia tuyên bố Hiệp hội ASEAN và Bắc Kinh cần phải khẩn cấp đạt một thỏa thuận về cách ứng xử chung tại Biển Đông. Một bộ luật trói buộc là nhu cầu cấp thiết để ngăn chận trước nguy cơ xảy ra xung đột võ trang.
Tuyên bố với báo chí bên lề cuộc họp cấp Ngoại trưởng ASEAN tại Medana, đảo Lombok vào thứ hai hôm nay, Ngoại trưởng Marty Natalegawa nhận định là từ khi ASEAN và Trung Quốc đồng ý tìm một bộ luật ứng xử chung đến nay, 9 năm đã trôi qua. Đã đến lúc phải đàm phán cần đi đến những kết quả cụ thể. Ngoại trưởng Indonesia cho rằng «nếu để tình trạng bất động kéo dài nó sẽ đưa đến những hệ quả phức tạp không cần thiết».
Những tranh chấp tại biển Đông đã làm tăng căng thẳng giữa Trung Quốc với các nước láng giềng đặc biệt là với Việt Nam. Ngoại trưởng Indonesia cũng nhắc đến trường hợp tranh chấp trên biển Hoa Đông gây va chạm giữa Bắc Kinh và Tokyo và trường hợp giao tranh giữa Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên tháng 11/2010.
Là chủ tịch ASEAN trong năm nay, Ngoại trưởng Indonesia nói rằng phải thúc đẩy cuộc đàm phán ASEAN-Trung Quốc vào một con đường mới, khẩn cấp, không thể ù lì như trước vì thế giới và khu vực đều đang đi tới.
Cùng tham gia hội nghị tại Lombok, Tổng thư Ký ASEAN, ông Surin Pitsuwan nói rằng Trung Quốc muốn tìm một giải pháp và ASEAN cũng đang tìm một lập trường chung. Theo AFP, ASEAN muốn giải quyết xung khắc bằng giải pháp đa phương trong khi Trung Quốc chủ trương đơn phương.
Một trong những nguyên nhân cản trở bộ luật ứng xử chung là do thái độ của Trung Quốc e dè không muốn đối đầu với toàn khối ASEAN. Hãng Reuters cho biết thêm là tình hình Biển Đông sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vào cuối năm nay tại Bali.
Trong bối cảnh Chủ tịch Trung Quốc chuẩn bị thăm viếng Hoa Kỳ, giới phân tích chờ đợi Washington tỏ thái độ ủng hộ ASEAN như là bức tường thành đối đầu với thế mạnh quân sự đang lên của Trung Quốc trong khu vực.
Hôm nay cũng là ngày cách nay đúng 36 năm Trung Quốc đưa quân đánh chiếm đảo Hoàng Sa và xảy ra một cuộc hải chiến với quân lực Việt Nam Cộng hòa ngày 19 tháng 1 năm 1974 .