Sáng thứ Bảy 28/8/2010, các báo mạng nhà nước như Dân Trí, Báo Gia đình & Xã hội, Vnexpress, Vietnam.net… đồng loạt đưa tin trên trang nhất, gương ‘người tốt, việc tốt’. Nguồn tin được lấy từ Báo Gia đình & Xã hội online, của Tổng biên tập Lê Cảnh Nhạc.
GS Ngô Bảo Châu
Tin thứ nhất:
Giáo sư Ngô Bảo Châu trở về Việt Nam
“12h55 ngày 19/8, giờ Việt Nam, GS. Ngô Bảo Châu đến từ Mỹ, mang quốc tịch Việt Nam và Pháp đã được trao Huy chương Fields cùng 3 người khác tại đại hội Toán học thế giới 2010.”
Điều này thì đương nhiên, dân chúng trong thời gian gần đây đã quen với tin tức dồn dập về GS Ngô Bảo Châu, nên không có gì ngạc nhiên. Nhưng có điều không thấy báo chí nhắc tới vụ Bộ GD & ĐT đề nghị Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh cho GS đến đâu rồi, hay GS Ngô Bảo Châu đã từ chối như vụ ông Tuyển, Tuần Châu định tặng biệt thự cho GS.
Tin thứ hai:
Kim Anh rạng rỡ trên sân khấu trại giam
(Tít đề của Vnexpress)
Báo Dân trí online đặt đầu mục NHỊP SỐNG TRẺ: chắc dụng ý để làm gương cho giới trẻ. (Riêng Vietnam.net thì đến chiều cùng ngày tin về Kim Anh đã rút xuống).
Nội dung đưa tin về Kim Anh – nữ sinh cắt cổ người tình cũ trên xe Lexus, vào một đêm trung tuần tháng 2/2009. Kim Anh đã bị kết án 14 năm tù giam, thụ án được gần 9 tháng xuất hiện trên sân khấu trại giam Phú Sơn 4 (Thái Nguyên), mà Báo GĐ&XH gọi là phạm nhân “đặc biệt”, không hiểu đặc biệt ở điểm nào.
Tin này thì khác thường và đáng ngạc nhiên bởi nó được coi là tin tức theo tiêu chí của báo chí XHCN.
Vì thông thường thì tiêu chí mà các biên tập viên và phóng viên chuyên nghiệp dùng để xác định tin tức là gì có thể được tóm gọn lại như sau: Có liên quan, hữu ích, gây được sự quan tâm.
Theo 3 tiêu chí trên thì tin này chẳng có mấy hữu ích gì, không liên quan mấy đến ai. Có chăng là gây được sự quan tâm của những người mê sắc đẹp, bởi phạm nhân Kim Anh khi thụ án công bằng mà nói trông sexy hơn nhiều so với lúc đứng trước vành móng ngựa. Kim Anh chưa kết thúc thời hạn thụ án, không lập thành tích đặc biệt trong trại giam, đang thụ án như mọi phạm nhân khác. Hay Kim Anh bị oan, cơ quan điều tra đã tìm ra thủ phạm thật trong vụ án này? Kim Anh thuộc diện đặc xá trong số 30 ngàn phạm nhân trong dịp 2/9 năm nay? Nếu để đưa tin về gương người tốt, việc tốt thì có vô vàn người trong xã hội, học tập giỏi, lao động đạt thành tích, người chống tham nhũng, gương sống học tập theo Hồ Chủ Tịch…; các cảnh đời oan trái, người bị kết án oan, người bị trù dập…tức là rất nhiều người khác cần đưa tin chứ không phải tin tức về cô Kim Anh.
Nhưng tin này lại được báo chí nhà nước đồng loạt đưa thì không phải là chuyện vô tình, ắt phải có liên hệ đến sự chỉ đạo nào đó từ Văn phòng của ông Tô Huy Rứa. Theo qui định của báo chí nhà nước thì các báo phải nhất nhất lấy nguồn từ TTXVN, nhưng lần này có lẽ ngoại lệ vì lấy tin trong trại giam, phải có giấy phép, nên không phải báo nào cũng được cấp giấy nên đều đăng lại tin từ Báo GĐ&XH online, của Tổng biên tập Lê Cảnh Nhạc. Ông Nhạc đã được đặc ân thay chức năng của TTXVN, được cấp trên tin tưởng, sau vụ này chắc có thưởng.
Tin này nếu có hữu ích thì có chăng là: Khi vào trại giam con người ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn, chế độ trại giam XHCN đối với phạm nhân thật ‘nhân ái’, phạm nhân trông ‘rạng rỡ”, tươi mơn mởn chẳng kém gì người mẫu. Các cháu gái ở ngoài đời trông thấy cũng phát ghen vì “Hồi này nó đẹp quá, nhìn khác hẳn” (Vnexpress). Hoặc cho mọi người biết là Kim Anh đang thụ án thật, chứ không phải đang sống ở nước ngoài như dư luận nào đó.
Nhìn hương sắc của Kim Anh, tôi lại chạnh lòng nghĩ đến hai em Hằng và Thúy, nạn nhân trong vụ án ‘mua dâm người chưa thành niên của Nguyễn Trường Tô’ ở Hà Giang. Hai em đang bị tạm giam trong trại giam của công an tỉnh Hà Giang, chế độ giam giữ ở đấy có được tốt như ở trại giam Phú Sơn 4 (Thái Nguyên) hay không.
Tôi viết bài này, không mục đích nhắc đến nỗi đau của Kim Anh. Chỉ vì tin tức này, báo chí sử dụng có mục đích đã liên quan đến xã hội, nên tôi đành lòng phải lên tiếng.
Hay đây lại thêm một tấm gương ‘vượt khó’, như ca sĩ HTL sau khi xảy ra vụ scandal tình dục, phát tán trên mạng cả thiên hạ biết đã ‘bản lĩnh’ đứng lên như người hùng. Trước đó VTV đã giành riêng một chương trình có thời lượng đáng kể để chia tay HTL trên sóng tuyền hình quốc gia. Nếu vậy, lần này phải có một hãng truyền thông xứng tầm, xây dựng kịch bản phát sóng Kim Anh chí ít cũng bằng Người đương thời.
Mọi so sánh đều khập khiễng, HTL khác Kim Anh ở chỗ cô ta chưa phạm tội. Nhưng cả hai đều có một điểm chung là cùng có ‘nghi can’ ẩn bóng, bạn trai là con cháu của kẻ có máu mặt, đương chức, đương quyền. Hay tin tức này nhằm rửa sạch cái tin của báo ‘lề trái’ cách đây ít ngày liên quan đến hậu vụ án nữ sinh cắt cổ người tình cũ trên xe Lexus và sau đó là sự kiện nhiều trang mạng bị tin tặc đánh sập vài ngày.
Hà Nội, 28/8/2010
H. Đ. S.