Ambrose Evans-Pritchard
Nguyễn Chiến Thắng dịch
|
Thay vì ảo tưởng làm cỏ Ukraine trong 72 tiếng đồng hồ, sau gần 3 năm chiến tranh Putin tuy đã chiếm một phần của Zaporizia và tả ngạn Kherson nhưng đã không thể đánh chiếm toàn bộ 2 tỉnh Donbass với cái giá tổn thất về người và trang thiết bị là chưa từng có trong lịch sử chiến tranh thế giới. Không những Nga bị Ukraine chiếm 1 phần lãnh thổ mà không thể kích hoạt học thuyết hạt nhân mà Nga còn mất cả địa bàn chiến lược Syria mà không thể làm gì khi cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine đã làm cho quân đội Nga tàn lụi. Vị thế của Nga trên trường quốc tế đã không còn. Từ một cường quốc Nga bị đuổi khỏi G8, bị thế giới văn minh bao vây, cấm vận, trừng phạt về kinh tế, ruồng bỏ về ngoại giao, Nga đã không còn là cường quốc quân sự thứ hai thế giới. Việc bị Ukraine soán ngôi chỉ là vấn đề thời gian. Ngày tàn bạo chúa của Putin đang đến gần. Chỉ cần Ukraine được cung cấp đủ vũ khí hoặc giá dầu thô giảm xuống dưới 50 USD/thùng là nước Nga sẽ sụp đổ. Dù ngoan cố đến bao nhiêu thì thảm bại của Putin tại Ukraine là không tránh khỏi. Dưới tiêu đề “CHẾ ĐỘ CỦA PUTIN CÓ THỂ GẦN VỚI SỰ SỤP ĐỔ CỦA LIÊN XÔ HƠN CHÚNG TA NGHĨ”, tác giả Ambrose Evans-Pritchard đã chứng minh rằng cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putin đã đẩy nước Nga đến bờ vực của sự sụp đổ. Xin trân trọng giới thiệu nội dung bài viết của tác giả đăng trên tạp chí The Telegraph |
Tổ hợp công nghiệp quân sự hồi sinh của Nga đang hủy hoại phần còn lại của nền kinh tế Nga.
Ukraine đang thua dần trong cuộc xung đột kéo dài ba năm trên chiến trường. Nga đang dần thua trong cuộc xung đột kinh tế với tốc độ gần như ngang bằng. Doanh thu xuất khẩu dầu của Điện Kremlin quá thấp để duy trì một cuộc chiến tranh cường độ cao và không ai cho Vladimir Putin vay một kopeck.
Nền kinh tế chiến tranh theo chủ nghĩa Keynes và hoạt động quân sự quá nóng của Nga rất giống với nền kinh tế chiến tranh bất ổn của Đức vào cuối năm 1917, vốn đã cạn kiệt nhân lực lành nghề và bị tụt hậu sau ba năm bị Đồng minh phong tỏa – như những thất bại về hậu cần của cuộc tấn công Ludendorff sau này đã tiết lộ.
Chiến thắng chiến lược của Putin ở Ukraine không phải là điều tất yếu cách đây hai tuần và giờ đây nó càng không phải là điều tất yếu sau khi chế độ Assad sụp đổ như một ngôi nhà giấy, làm tan vỡ uy tín của Putin ở Trung Đông và Sahel. Ông không thể làm gì để cứu đồng minh nhà nước duy nhất của mình ở thế giới Ả Rập.
Tim Ash, chuyên gia khu vực tại Bluebay Asset Management và là thành viên của Chatham House, cho biết: “Giới hạn về sức mạnh quân sự của Nga đã được bộc lộ”.
Thổ Nhĩ Kỳ hiện là chủ nhân của khu vực này. Các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã phải vào cuộc để giải cứu các tướng lĩnh Nga bị mắc kẹt. Ngay cả khi Putin thành công trong việc giữ căn cứ hải quân của mình tại Tartus – một điều kiện lớn – thì sự nhượng bộ này sẽ phải theo các điều khoản và sự chịu đựng của Ottoman. “Putin hiện đang tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine từ một vị thế yếu”, ông Ash nói.
Khi Trump thắng cử ở Hoa Kỳ năm 2016, nút chai của Golubitskoe Villa Romanov đã bật ở Điện Kremlin. Lần này không có ảo tưởng nào cả. Anton Barbashin từ Riddle Russia cho biết Donald Trump đã áp đặt 40 vòng trừng phạt đối với Nga, phủ nhận sự thân thiện của ông với Putin trước ống kính máy quay. Kể từ đó, ông đã cảnh báo rằng Putin sẽ không giành được tất cả bốn vùng đã sáp nhập (nhưng chưa bị chinh phục) là Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhia.
Điện Kremlin đã trông chờ vào kết quả bầu cử gây tranh cãi ở Hoa Kỳ, tiếp theo là nhiều tháng hỗn loạn sẽ làm mất uy tín nền dân chủ Hoa Kỳ trên toàn thế giới. Sự gián đoạn lịch sử này là một thất vọng tàn khốc.
Barbashin cho biết các nhà lãnh đạo Nga dự kiến Trump sẽ đưa ra tối hậu thư cho cả Kyiv và Moscow: nếu Volodymyr Zelenskyi phản đối các điều khoản hòa bình, Hoa Kỳ sẽ cắt đứt mọi viện trợ quân sự ; nếu Putin chậm trễ, Hoa Kỳ sẽ tăng cường quân sự và ném bom thảm sát nền kinh tế Nga.
Nền kinh tế đó đã trụ vững trong hai năm nhưng năm thứ ba này đã trở nên khó khăn hơn. Ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất lên 21% để ngăn chặn vòng xoáy lạm phát. “Nền kinh tế không thể tồn tại như thế này trong thời gian dài. Đây là một thách thức to lớn đối với doanh nghiệp và ngân hàng”, German Gref, Giám đốc điều hành của Sberbank cho biết.
Sergei Chemezov, Giám đốc tập đoàn quốc phòng khổng lồ Rostec, cho biết tình trạng siết chặt tiền tệ đang trở nên nguy hiểm. “Nếu chúng ta tiếp tục như thế này, hầu hết các công ty về cơ bản sẽ phá sản. Với tỷ lệ hơn 20%, tôi không biết có một doanh nghiệp nào có thể tạo ra lợi nhuận, ngay cả một nhà buôn vũ khí”, ông nói.
Sự hồi sinh của tổ hợp công nghiệp quân sự Liên Xô – mượn một thuật ngữ của Pierre-Marie Meunier, nhà phân tích tình báo người Pháp – đang ăn thịt phần còn lại của nền kinh tế . Khoảng 800.000 người trẻ và có trình độ học vấn cao nhất đã rời khỏi đất nước. Số người bị giết hoặc bị thương trong máy xay thịt đang lên tới nửa triệu.
Bộ trưởng Kỹ thuật số của Nga cho biết tình trạng thiếu hụt nhân viên CNTT là khoảng 600.000. Ngành công nghiệp quốc phòng có 400.000 vị trí chưa được lấp đầy. Tổng số lao động thiếu hụt là gần 5 triệu.
Anatoly Kovalev, Giám đốc Trung tâm Công nghệ nano Zelenograd, cho biết ngành công nghiệp của ông bị tê liệt do thiếu thiết bị và không thể thay thế nguồn cung cấp nước ngoài. “Có tình trạng thiếu hụt các chuyên gia có trình độ: kỹ sư, chuyên gia công nghệ, nhà phát triển, nhà thiết kế. Thực tế là không có trường cao đẳng và trường kỹ thuật nào đào tạo nhân sự cho ngành công nghiệp này”, ông nói.
Tổng thu nhập xuất khẩu từ tất cả các loại nhiên liệu hóa thạch đang ở mức khoảng 1,2 tỷ đô la (940 triệu bảng Anh) một ngày vào giữa năm 2022. Chúng đã giảm liên tiếp trong 10 tháng qua và hiện chỉ còn khoảng 600 triệu đô la. Điện Kremlin lấy một phần trong số này cho ngân sách nhưng quá ít để tài trợ cho một cỗ máy chiến tranh đang ngốn 1/10 GDP theo cách này hay cách khác.
Doanh thu thuế dầu giảm xuống còn 5,8 tỷ đô la vào tháng 11, dựa trên giá dầu Urals trung bình gần 65 đô la một thùng. Giá đó có thể giảm nhiều hơn nữa. Nga đang phải đối mặt với cuộc chiến giá cả mới chớm nở với Saudi Arabia tại các thị trường châu Á.
Putin đang đột kích Quỹ Tài sản Quốc gia để bù đắp khoản thiếu hụt. Tài sản thanh khoản của quỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 16 năm là 54 tỷ đô la. Dự trữ vàng của quỹ đã giảm từ 554 xuống 279 tấn trong 15 tháng qua. Quỹ còn lại các khoản nắm giữ không thanh khoản không thể kết tinh, chẳng hạn như cổ phần trong Aeroflot.
Đợt tăng giá dầu được mong đợi từ lâu vẫn chưa diễn ra. JP Morgan cho biết nguồn cung toàn cầu dư thừa vào năm tới sẽ đạt 1,3 triệu thùng/ngày do sản lượng tăng từ Brazil, Guyana và đá phiến của Hoa Kỳ. Igor Sechin của Rosneft đã nói với người bạn cũ KGB của mình là Putin rằng hãy chuẩn bị cho mức giá 45-50 đô la vào năm tới. Điều chỉnh theo lạm phát, con số này tương đương với mức đã khiến Liên Xô phá sản vào những năm 1980.
Mục đích của lệnh trừng phạt dầu mỏ phức tạp của G7 là – cho đến một tháng trước – để làm giảm doanh thu của Putin mà không cắt giảm nguồn cung dầu toàn cầu và làm trầm trọng thêm cú sốc chi phí sinh hoạt ở phương Tây. Đây là một thành công một phần. Nga đã phải tập hợp một đội tàu chở dầu ngầm và vận chuyển dầu từ các cảng Baltic và Biển Đen đến những người mua ở Ấn Độ và Trung Quốc, những người đã thúc đẩy một cuộc mặc cả khó khăn.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế ước tính mức chiết khấu đối với dầu thô Ural trung bình là 15 đô la trong giai đoạn 2023 đến 2024, khiến Putin mất 75 triệu đô la Mỹ mỗi ngày từ doanh thu xuất khẩu.
Nga có thể vượt qua các lệnh trừng phạt công nghệ nhưng hệ thống của họ được cấu hình theo chất bán dẫn phương Tây. Các chip này không dễ dàng được thay thế bởi các nhà cung cấp Trung Quốc, ngay cả khi họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro bị trừng phạt thứ cấp của Hoa Kỳ, mà hầu hết đều không làm vậy. Các chip được mua với mức giá cao trên thị trường chợ đen toàn cầu và không đáng tin cậy.
Quân đội Ukraine đã nhận thấy máy bay không người lái Geran-2 của Nga liên tục mất kiểm soát. Tờ Washington Post đưa tin rằng các thiết bị dẫn đường bằng laser trên xe tăng T-90M của Nga đã “biến mất một cách bí ẩn”, làm giảm đáng kể khả năng.
Bộ Công nghiệp đã cố gắng phát triển các sản phẩm tương tự để thay thế chip từ Texas Instruments, Aeroflex và Cypress nhưng thừa nhận vào tháng 10 rằng cả ba cuộc đấu thầu đều đã thất bại. Alexey Novoselov từ công ty mạch Milandr cho biết Nga không thể có được công nghệ cách điện cần thiết để sản xuất chip 90 nanomet hoặc thấp hơn. Đây là thời kỳ đen tối.
Hoa Kỳ đã thắt chặt thòng lọng ba tuần trước, áp đặt lệnh trừng phạt đối với Gazprombank và hơn 50 ngân hàng Nga có liên quan đến các giao dịch toàn cầu. Điều này đã làm phức tạp đáng kể khả năng giao dịch năng lượng và mua công nghệ trên thị trường chợ đen của Nga. Nó đã làm đồng rúp sụp đổ trong thời gian ngắn, hiện dao động ở mức khoảng 100 rúp đổi một đô la.
Các ngân hàng Trung Quốc đã ngừng chấp nhận thẻ Russian UnionPay. Báo chí Trung Quốc cho biết các nhà xuất khẩu đã rút lui khỏi các trang thương mại điện tử của Nga như Yandez hoặc Wildberries vì phí thanh toán thông qua bên thứ ba không còn trang trải được biên lợi nhuận mỏng. Một số đã không thể rút tiền từ Nga và đang phải đối mặt với khoản lỗ lớn.
Ít ai lường trước được sự sụp đổ đột ngột và toàn diện của chế độ Liên Xô, mặc dù mọi dấu hiệu suy thoái kinh tế và sự bành trướng của đế quốc đã hiện rõ vào năm 1989.
Chế độ của Putin vẫn chưa đến thời điểm này nhưng chỉ cần một thay đổi nữa ở Trung Đông là mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ. Nếu người Saudi một lần nữa quyết định tràn ngập thế giới bằng dầu thô giá rẻ để giành lại thị phần – như nhiều người dự đoán – giá dầu sẽ giảm xuống dưới 40 đô la và Nga sẽ mất kiểm soát kinh tế.
Cuộc chiến ở Ukraine có thể kết thúc ở Riyadh.
The Telegraph.
Nguồn: FB Nguyen Chiến Thắng