Nguyễn Lương Thịnh
Anh tên là Ma Seo Chứ, 33 tuổi. Là Trưởng thôn Kho Vàng, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Kai.
Quan sát cơn mưa tầm tã từ đêm 7/9/24, lượng nước từ triền núi đổ xuống làng liên tục, càng lúc càng lớn, khoảng 8 giờ sáng 9/9/2024, anh Ma Seo Chứ đã tập họp 7 thanh niên trong làng lên núi khảo sát. Đến 9 giờ sáng cùng ngày, các anh đã phát hiện vết nứt rộng khoảng 20 cm, dài hơn chục mét trên triền núi. Tất cả tức tốc trở xuống làng. Vừa cùng nhau chạy, vừa phân công nhiệm vụ thực hiện việc di dời dân làng tránh nguy cơ núi lở, lũ quét: Chọn địa điểm dựng lán trại, Thông báo và hỗ trợ Dân làng di chuyển, Gom lương thực, nước uống, chất đốt… dự trữ.
Đến 4 giờ chiều cùng ngày, 115 người dân của thôn Kho Vàng, trong đó có 50 trẻ em, đã được chuyển đến triền đồi tương đối bằng phẳng, cách làng khoảng 1 km. Tạm trú trong 14 lán trại do anh em cấp tốc dựng bằng cây gỗ, tre, nứa trong vùng.
Ngày 10/9/2024, núi đổ sụp, lũ quét thành bùn, vùi gần hết thôn Kho Vàng…
115 dân làng thoát được thảm họa này là nhờ Tâm đức lay thức linh tính và Tài năng tổ chức điều hành của anh Ma Seo Chứ.
Chức danh Trưởng thôn hiện nay tương tự như Lý trưởng ngày xưa. Không thuộc hệ thống ngạch bậc của viên chức hưởng lương. Họ được dân bầu và chỉ nhận một khoản phụ cấp tượng trưng. Lý trưởng quản lý thôn bằng Hương ước, giao thoa với Luật nước.
Phạm vi điều chỉnh và ảnh hưởng của đạo đức quy định trong Hương uớc rộng hơn pháp luật.
Bản sắc dân tộc Việt Nam không bị đồng hóa sau 1000 năm bị Vương quyền phương Bắc đô hộ, tiếp tục tồn tại và giao thoa với văn hóa phương Tây, sau 100 năm bị thực dân Pháp cai trị, là nhờ nội lực tiềm ẩn trong văn hóa Làng, Thôn. Trong các văn bản pháp quy chính thống, các quan Toàn quyền Pháp đã thừa nhận quy tắc “Phép Vua thua lệ Làng”, khi xử lý các sự việc có nội hàm giao thoa giữa Hương ước và Luật của chính quyền Trung ương.
Từ thế kỷ 15, vua Lê Thánh Tông đã đúc kết tiêu chí về Tài và Đức của các Lý trưởng được dân làng tín nhiệm:
“Học lực sinh đồ
Gia tư hảo túc
Vật lực khả kham
Đức hạnh ôn hoà
Ngôn ngữ khả tín”
Mừng thay, 600 năm sau, dân tộc Việt Nam vẫn còn những vị Lý trưởng sở đắc đủ song kiếm Đức và Tài như thế.
Xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn Anh: Ma Seo Chứ, Trưởng thôn Kho Vàng.
N.L.T.
Nguồn: FB Thịnh Nguyễn Lương