Hoài Nguyễn
(VNTB) – Lãnh vực xã hội dân sự trong gìn giữ môi trường liệu có phải là những cú áp phe bạc tỷ khiến người ta phải liên tục… trốn thuế?
Việt Nam bắt giam chuyên gia năng lượng Ngô Thị Tố Nhiên vài ngày sau chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Biden. Đó là nội dung tóm tắt trong bài báo được Reuters dẫn thông tin từ The 88 Project. Theo đó, bà Ngô Thị Tố Nhiên, Giám đốc Điều hành Sáng kiến Chuyển đổi Năng lượng Việt Nam (VIETSE), một tổ chức tư vấn độc lập tập trung vào chính sách năng lượng xanh, bị bắt giam vào ngày 15-9-2023.
Ghi nhận trên trang web của VIETSE, tính đến chiều ngày 21-9-2023 vẫn không có tin tức gì về chuyện bà Ngô Thị Tố Nhiên vướng lao lý.
Theo phần tự giới thiệu trên trang web VIETSE thì tổ chức xã hội dân sự này được thành lập tháng 8-2018 với pháp nhân có tên “Sáng kiến về Chuyển dịch Năng lượng Việt Nam”, viết tắt VIETSE, là một tổ chức nghiên cứu độc lập, với vai trò cầu nối giữa nghiên cứu và chính sách, với sứ mệnh thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam một cách hiệu quả, bền vững và tin cậy.
Quan điểm độc lập cùng mục tiêu vì xã hội và môi trường là giá trị cốt lõi trong hoạt động của VIETSE.
Theo giới thiệu của Viện Goethe thì bà Ngô Thị Tố Nhiên tốt nghiệp cử nhân Điện tử Tin học tại Đại học Bách khoa Hà Nội; bằng Thạc sĩ Quản lý và Hệ thống Năng lượng của Đại học Flensburg, Đức. Bà có hơn 15 năm kinh nghiệm làm tư vấn độc lập cho các dự án năng lượng do Ngân hàng Thế giới, EU, Liên Hiệp Quốc, ADB, Bộ Công thương và Bộ Khoa học và Công nghệ tài trợ.
Các hoạt động chuyên môn của bà tập trung vào kinh tế năng lượng, mô hình năng lượng, chính sách năng lượng và đánh giá các công nghệ năng lượng carbon thấp. Bà đã tham gia xây dựng bản đồ tiềm năng năng lượng tái tạo cho Việt Nam và xây dựng chính sách năng lượng tái tạo.
Hiện tại, bà đang làm việc cho Doanh nghiệp xã hội Sáng kiến về Chuyển dịch Năng lượng Việt Nam (VIETSE), tổ chức tư vấn đầu tiên tại Việt Nam chuyên về chính sách chuyển đổi năng lượng và bảo vệ khí hậu, với tư cách là Giám đốc điều hành.
Từ vụ án trước đó mà Cơ quan An ninh điều tra đã khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguỵ Thị Khanh – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sáng tạo xanh GreenID về tội “Trốn thuế” theo quy định tại Điều 200 Bộ luật hình sự, thì lần này cũng rất có thể đây là lý do tương tự đã khiến bà Ngô Thị Tố Nhiên lâm cảnh trớ trêu như cộng đồng mạng xã hội đang cho rằng đây là một đòn đánh thẳng vào chuyện ông Biden rời Việt Nam vào ngày 11-9 sau khi nâng cấp quan hệ ngoại giao và ký kết nhiều thỏa thuận với lãnh đạo Hà Nội, chấp nhận gạt bỏ các vấn đề nhân quyền.
Vào thời điểm bị giam giữ, bà Nhiên đang hợp tác với văn phòng Việt Nam của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) để thực hiện Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng, một cam kết trị giá 15,5 tỷ đô-la của nhóm G-7 và các nước khác nhằm giúp Việt Nam giảm sử dụng than – Dự án 88 và nguồn tin của Reuters cho biết.
Thông tin trên trùng khớp với một bản tin mới nhất trên trang web VIETSE về “Phê duyệt Đề án triển khai Tuyên bố Chính trị thiết lập Quan hệ Đối tác Chuyển đổi năng lượng công bằng – JETP”.
Theo tin tức đăng tải trên trang của Dự án 88 thì bà Ngô Thị Tố Nhiên bị cáo buộc về tội trốn thuế, nhưng chưa rõ cụ thể là phần thuế được tính trong thu nhập nào mà bà Ngô Thị Tố Nhiên đã tham gia vào dự án ở tư cách là chuyên gia độc lập?
Về nguyên tắc mang tính lý thuyết, thuế là khoản tiền hay hiện vật mà người dân hoặc các tổ chức kinh doanh phải nộp cho nhà nước tuỳ theo mức quy định nhằm huy động tài chính cho chính quyền, tái phân phối thu nhập, hay điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội.
Trốn, lậu thuế là hành vi phạm pháp của các cá nhân và pháp nhân nhằm không phải nộp thuế, hoặc không phải nộp đủ số thuế mà họ phải đóng. Trốn, lậu thuế khác với tránh thuế vì tránh thuế là hành vi hợp pháp nhằm giảm thiểu số thuế phải đóng.
Tuy nhiên có ngờ vực rằng những vụ bắt bớ kể trên mang yếu tố nhạy cảm chính trị. Và nói như nhận xét của ông Ben Swanton, đồng giám đốc Dự án 88, thì: “Việc giam giữ bà Nhiên chứng tỏ chính phủ Việt Nam đang sử dụng tù nhân chính trị làm công cụ mặc cả trong các cuộc đàm phán ngoại giao”.
____________
Tham khảo:
https://www.reuters.com/world/days-after-bidens-visit-vietnam-detains-energy-expert-2023-09-20/
https://www.goethe.de/ins/vn/vi/kul/ges/iug/vne/ntn.html
https://the88project.org/newsletter-no-35-2023/
H.N.