Marc A. Thiessen – Washington Post, August 10, 2023
Cù Tuấn dịch
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bắt tay sau khi tưởng niệm các nạn nhân của Thế chiến II tại Nhà thờ Saint Peter và Paul ở Lutsk, Ukraine, vào ngày 9 tháng 7. (Alina Smutko/Reuters)
WARSAW – Với việc một số người theo chủ nghĩa dân túy ở Mỹ đang kích động chống viện trợ cho Ukraine, tôi đã hỏi nhà lãnh đạo của một chính phủ bảo thủ theo chủ nghĩa dân túy ở Châu Âu tại sao những người bảo thủ ở Mỹ nên ủng hộ Ukraine.
“Điều đó rất đơn giản”, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda nói với tôi vào tuần trước, “Ngay bây giờ, chủ nghĩa đế quốc Nga có thể bị ngăn chặn với giá rẻ, bởi vì binh lính Mỹ không phải chết”. “Nhưng nếu chúng ta không ngăn chặn sự xâm lược của Nga ngay bây giờ, chúng ta sẽ phải trả giá rất đắt”.
Trong cuộc trò chuyện kéo dài một giờ tại Dinh Tổng thống ở đây, Duda lưu ý rằng người Ba Lan đã trải qua 600 năm quan sát Nga nỗ lực khuất phục họ và các nước láng giềng. Vào thế kỷ 18, Nga đã góp phần phân chia Ba Lan, xóa tên nước này khỏi bản đồ trong 123 năm. Năm 1920, những người Bolshevik tấn công Ba Lan “với hy vọng truyền bá chủ nghĩa cộng sản ra khắp châu Âu” nhưng bị quân Ba Lan chặn đứng trong trận Warsaw. Năm 1939, Liên Xô tấn công Ba Lan một lần nữa cùng với Đức Quốc xã và “Stalin chiếm một nửa Ba Lan, đưa nước này nằm dưới sự chiếm đóng của Liên Xô” cho đến khi Hitler quay lưng lại với đồng minh Liên Xô. Sau đó vào năm 1945, Hồng quân Liên Xô chiếm lại Ba Lan và “đẩy bật quân chiếm đóng Đức ra ngoài Ba Lan, chỉ để thay thế Đức bằng sự chiếm đóng của chính họ”, dẫn đến “thêm 44 năm sau Bức màn sắt”.
Giờ đây, Duda nói, chúng ta đang chứng kiến “sự trỗi dậy của chủ nghĩa đế quốc Nga” – bắt đầu với cuộc xâm lược Gruzia năm 2008 của Matxcơva, cuộc tấn công Ukraine năm 2014, cuộc xâm lược toàn diện vào năm ngoái – và “những mối đe dọa lặp đi lặp lại của nó nhắm vào các quốc gia vùng Baltic, Ba Lan và toàn bộ Trung Âu”. Vladimir Putin và những người thân cận của ông ta “đang mơ về quyền lực của các Sa hoàng và sự phục hồi lãnh thổ của Sa hoàng”. Chúng ta phải ngăn chặn bước tiến của Nga ở Ukraine ngay bây giờ “để không xảy ra trường hợp, như đã xảy ra trong Thế chiến I và Thế chiến II, rằng những người lính Mỹ phải đổ máu và hy sinh mạng sống của họ ở châu Âu để khôi phục lại hòa bình và tự do cho cả thế giới”.
Khi tôi chỉ ra rằng khoảng một phần ba thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ gần đây đã bỏ phiếu cắt viện trợ cho Ukraine, Duda tỏ ra không quan tâm. “Đó là bởi vì bạn có nền dân chủ và bạn được tha hồ có chí hướng khác nhau”, ông cười nói với tôi. Thật vậy, Duda đang phải đối mặt với một cuộc nổi dậy chống Ukraine tại chính quốc gia của mình. Liên minh cực hữu Ba Lan – lực lượng đã hứa sẽ “ngăn chặn quá trình Ukraine hóa Ba Lan” – chiếm 13% trong các cuộc thăm dò ý kiến, trở thành liên minh được yêu thích thứ ba ở Ba Lan. Nếu cả đảng Luật pháp và Công lý của Duda lẫn phe đối lập ôn hòa đều không giành được đa số hoàn toàn trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 10, thì Liên minh này có thể trở thành vua trong Quốc hội mới.
Nói cách khác, sự ủng hộ táo bạo của Duda dành cho Ukraine là thực sự can đảm về mặt chính trị. Thật không may, tại Mỹ, hầu hết các ứng cử viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa không thể hiện được sự dũng cảm tương tự. Duda có lo lắng điều gì sẽ xảy ra với sự ủng hộ của Mỹ dành cho Ukraine nếu Đảng Cộng hòa giành chiến thắng vào năm 2024 không? “Không”, ông nói, “Tôi không nghi ngờ gì rằng Mỹ hiểu rất rõ mối đe dọa do chủ nghĩa đế quốc Nga gây ra”.
“Và tôi tin tưởng sâu sắc rằng Mỹ cũng hiểu tầm quan trọng của việc đảm bảo rằng nền dân chủ không biến mất khỏi Trung Âu. Mọi người đều biết rằng ở đâu có nước Nga thì không có dân chủ”.
Các chính phủ cánh hữu ở Ba Lan và Ý dường như hiểu điều này và đang ủng hộ mạnh mẽ Ukraine. Nhưng Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã công khai ôm chân Putin và đặt câu hỏi về chủ quyền của Ukraine. Tôi đã hỏi Duda tại sao ông lại nghĩ Orban quá sai lầm trong vấn đề này. Duda nói: “Chúng tôi có kinh nghiệm lịch sử khác nhau. “Ở nhiều quốc gia ở Nam Âu, Nga mang đến những liên tưởng lịch sử rất tích cực vì Nga đã giải phóng họ khỏi sự chiếm đóng của Đế chế Ottoman. Ở Ba Lan, Nga chỉ là một lực lượng chiếm đóng… không bao giờ là một quốc gia mang lại tự do cho chúng tôi”. Hơn nữa, ông nói, trong khi Ba Lan chuẩn bị cho thời điểm này bằng cách đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng của mình, thì “Hungary phụ thuộc rất lớn vào năng lượng của Nga. Nhà máy điện hạt nhân duy nhất mà họ có được, đã được xây dựng dưới thời cộng sản. … Tất cả nguồn cung cấp khí đốt của họ đều đến từ Nga. Một số người sẽ nói đây là một sai lầm chính trị, và tôi đồng ý”.
Với sự hỗ trợ quân sự, cứu trợ nhân đạo và tiếp nhận người tỵ nạn, không quốc gia nào đã làm được nhiều điều cho Ukraine hơn Ba Lan. Duda nói: “Chỉ riêng khoản hỗ trợ quân sự của chúng tôi cho Ukraine, chúng tôi đã gửi hơn 2 tỷ USD. “Ba Lan đã cung cấp cho Ukraine gần như toàn bộ phi đội MiG-29 của chúng tôi. Chúng tôi cũng đã cung cấp cho Ukraine hơn 300 xe tăng, bao gồm cả những chiếc Leopard hiện đại nhất của Đức”. Sự hỗ trợ này không chỉ mang lại lợi ích cho Ukraine mà còn cho cả Mỹ. Ví dụ, Ba Lan gần đây đã gửi cho Ukraine máy bay trực thăng tấn công Mig-24 do Liên Xô thiết kế và đang mua những chiếc Black Hawk và Apache mới do Mỹ sản xuất để thay thế chúng – và tạo ra việc làm cho người Mỹ. Ba Lan cũng đã chấp nhận nhiều người tỵ nạn Ukraine hơn bất kỳ quốc gia nào khác và ước tính 77% người Ba Lan đã tham gia giúp đỡ những người tỵ nạn này theo một cách nào đó, bao gồm cả việc quyên góp hơn 2 tỷ đô la từ tiền túi của họ.
Mặc dù đại đa số người Ba Lan vẫn chào đón người Ukraine, nhưng “chắc chắn có sự mệt mỏi vì chiến tranh”, Duda nói. “Có những gia đình ở Ba Lan đã cho các gia đình Ukraine sống trong nhà của họ, chia sẻ cùng một không gian trong một năm rưỡi nay”. Và ông lưu ý rằng lịch sử của Ba Lan với Ukraine bao gồm “một số khoảnh khắc rất khó khăn” – chẳng hạn như vụ thảm sát tới 100.000 người Ba Lan bởi những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine vào cuối Thế chiến II. Duda gần đây đã đến thăm khu vực phía tây Ukraine, nơi chủ yếu diễn ra các vụ thảm sát cùng với Tổng thống Volodymyr Zelensky – và được chào đón bằng những tiếng hét “Cảm ơn!” và “Ba Lan muôn năm!”.
Bất chấp những thách thức này, người Ba Lan “đang giúp đỡ người Ukraine vì họ hiểu mối đe dọa từ Nga”,Duda nói. “Chúng tôi biết rằng khi người Nga đến, họ cưỡng hiếp phụ nữ, giết người, trục xuất người dân sang phương Đông… [Chúng tôi] biết rằng phải ngăn chặn người Nga”.
Cuối cùng, ông nói, điều này đòi hỏi Ukraine phải gia nhập NATO. “Tôi nằm trong số những người hy vọng Ukraine sẽ được trao nhiều hơn những gì họ thực sự nhận được” tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng trước ở Vilnius, Litva, nơi chính quyền Biden đã đánh bại nỗ lực của đa số đồng minh khi đặt ra thời gian biểu cụ thể cho việc gia nhập NATO của Kiev. “Tất nhiên”, Duda nói, “chúng tôi không thể chấp nhận một quốc gia mới gia nhập NATO trong khi chiến tranh vẫn đang diễn ra ở quốc gia đó… Nhưng tôi đã hy vọng rằng chúng tôi sẽ có thể đưa ra một lời mời mở rộng tới Ukraine để trả lời bất kỳ câu hỏi nào về việc liệu Ukraine có trở thành thành viên của NATO vào một thời điểm nào đó trong tương lai hay không”. Ông cho biết sẽ thúc đẩy chính quyền Biden để đảm bảo Ukraine nhận được lời mời vào NATO tại hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 75 năm thành lập liên minh này vào năm tới tại Washington.
Nếu không có sự bảo vệ phòng thủ lẫn nhau của NATO, liệu Putin có từ bỏ kế hoạch chinh phục Ukraine? “Vấn đề không phải là liệu Putin hay các nhà lãnh đạo khác của Nga sẽ thôi muốn cai trị Ukraine vào một ngày nào đó hay không. Họ có thể muốn thống trị cả thế giới”, Duda nói. “Câu hỏi đặt ra là: Liệu chúng ta có để họ làm vậy không?… Tôi nghĩ chúng ta không được cho phép họ làm việc đó. Chúng ta không được dung thứ cho việc thay đổi biên giới ở châu Âu bằng vũ lực”. Duda đã nói đúng. Thật tuyệt nếu chúng ta có thể nghe các ứng cử viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa Mỹ phát biểu với sự rõ ràng về mặt đạo đức tương tự như thế, và để Tổng thống Biden ủng hộ những nỗ lực cụ thể nhằm đưa Ukraine vào NATO.
M.A.T.
Nguồn bản dịch: FB Cù Tuấn