Phạm Xuân Nguyên
Ngày 4/5/2023 đạo diễn sân khấu Yevgenia Berkovich và nhà viết kịch Svetlana Petriychuk đã bị bắt giữ tại Moskva. Họ bị buộc tội “biện minh cho chủ nghĩa khủng bố” vì vở diễn “Finist, chim ưng dũng cảm”, kể về những phụ nữ trẻ giả kết hôn với các chiến binh đạo Hồi thông qua mạng Internet và đi sang Syria gia nhập với chồng. Kịch bản được viết dựa vào thực tế của phụ nữ Nga mấy năm qua. Đó là một vở diễn về sự tuyệt vọng và cô đơn với thông điệp chống khủng bố đầy tính nhân văn. Nó đã được trao hai “Mặt nạ vàng” – giải thưởng sân khấu chính của Nga, cho hai hạng mục.
Nhưng hai năm trước có hai khán giả đi xem vở diễn về đã viết những nhận xét của mình mà thực chất không khác gì một đơn tố cáo đăng trên trang Web “Đường hướng Dân tộc”, ấn phẩm của cái gọi là “Phong trào Giải phóng Dân tộc”: “Theo ý kiến của chúng tôi, vở diễn “Finist, Chim ưng dũng cảm” do E. Berkovich đạo diễn theo kịch bản của S. Petriychuk mà chúng tôi đã xem vào ngày 19 tháng 5 năm 2021, là một công cụ của cuộc chiến thông tin chống lại an ninh của Nga. Chúng tôi yêu cầu các cơ quan bảo vệ pháp luật chú ý đến nó! Những kẻ tuyển dụng và những kẻ khủng bố trong vở kịch được thể hiện là những người bạn trai chu đáo, còn cuộc hôn nhân với các chiến binh qua Internet được coi là một hành vi dân sự hợp pháp”.
Bây giờ, hai năm sau, Evgenia Berkovich (sinh 29/4/1985) đã bị bắt. Nhưng rõ ràng đây chỉ là cái cớ để trừng phạt nhà thơ Berkovich vì những bài thơ phản chiến của cô.
“Báo Mới” (“Новая газета”), một tờ báo độc lập ở Nga, có vị Tổng biên tập được trao giải Nobel Hoà bình 2021, nhưng hơn một năm nay kể từ khi cuộc chiến Nga – Ucraina nổ ra đã bị cấm in bản giấy, phải lưu hành bằng thư, nhân vụ việc này đã viết một bức thư ngỏ ủng hộ Evgenia Berkovich và Svetlana Petriychuk nhan đề: “Hãy truy nã kẻ sát nhân, chứ không phải các nhà thơ!”. Bức thư đã được TBT và các nhà báo ở toà soạn ký tên và cũng đang thu thập thêm các chữ ký khác.
Toàn văn thư ngỏ:
"Chúng tôi phản đối việc các đạo diễn, nhà viết kịch, diễn viên, hay bất kỳ ai khác trong thế kỷ 21 bị bắt vì một vở diễn.
Chúng tôi phản đối sự buộc tội dối trá: trong tác phẩm của đạo diễn Yevgenia Berkovich và nhà viết kịch Svetlana Petriychuk không hề có bóng dáng sự biện minh cho chủ nghĩa khủng bố; vở kịch và vở diễn "Finist Chim ưng dũng cảm" mang lời kêu gọi chống khủng bố hết sức rõ ràng.
Chúng tôi phản đối việc bỏ tù vì các bài thơ bị coi là chống SVO (“Специальная военная операция” – “Chiến dịch quân sự đặc biệt”). Các bài thơ của Berkovich đã được biết đến rộng rãi trong năm qua. Phản đối việc truy bức các công dân vì những cáo buộc bịa đặt. Phản đối mệnh lệnh ý thức hệ. Phản đối việc huỷ hoại nhà hát và môi trường văn hóa. Phản đối việc lôi một số người ra khỏi công xưởng nhà hát cũng như khỏi đám đông trong các cuộc tụ tập – những người không muốn rời khỏi đất nước của mình.
Yevgenia Berkovich không muốn rời khỏi đất nước, thành phố, không muốn từ bỏ ngôn ngữ mà cô viết, suy nghĩ và dàn dựng. Và cô đã không ra đi. Đồng thời, cô hy vọng giữ được quyền lên tiếng nói: đưa ra sự đánh giá tỉnh táo và đồng cảm về những gì đang xảy ra ở Nga, ở Ukraine, trên thế giới.
Ở nhà hai đứa con gái đang đợi cô. Ở nhà tại Petersburg cô có mẹ và bà ngoại của mình, nhà văn nổi tiếng St. Petersburg Nina Katerli.
Đáng xấu hổ cho một nhà nước đi khủng bố một phụ nữ.
Chúng tôi phản đối sự khủng bố và sự biện minh cho nó, kể cả là mục đích của nhà nước nhưng bị hiểu sai. Hãy truy nã kẻ sát nhân, chứ không phải các nhà thơ!".
KÝ TÊN
• Dmitry Muratov, Tổng biên tập “Báo Mới”, người đoạt giải Nobel Hòa bình 2021
• Marina Tokareva, nhà báo của “Báo Mới”
• Irina Vorobieva, nhà báo của “Báo Mới”
• Tatyana Britskaya, nhà báo của “Báo Mới”
• Zoya Svetova, nhà báo của “Báo Mới”
• Galina Mursaliyeva, nhà báo của “Báo Mới”
• Vitaly Yaroshevsky, nhà báo của “Báo Mới”
(Ngân Xuyên dịch từ tiếng Nga)
Nguồn: FB Nguyen Pham Xuan