Thới Bình
(VNTB) – Không như các lĩnh vực khác hàng hóa tương đối phong phú, vật tư – thiết bị y tế chỉ có một hoặc hai đại diện/ nhà cung cấp
Ngày 23-2-2023, Bộ Y tế tổ chức cuộc họp với các bộ ngành liên quan để tháo gỡ một số vướng mắc trong mua sắm vật tư, thiết bị đang ảnh hưởng đến hoạt động khám chữa bệnh.
Ghi nhận ý kiến từ các giám đốc bệnh viện, thì Thông tư 68 của Bộ Tài chính ban hành ngày 11-11-2022 hiện đang áp dụng được cho là lại gây thêm khó khăn cho bệnh viện.
Theo quy định trong Thông tư 68, giá thị trường làm cơ sở mua sắm phải “được tham khảo từ ít nhất ba báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất”.
Có lẽ lúc chấp bút soạn thảo Thông tư 68, phía Bộ Tài chính quên mất rằng không như các lĩnh vực khác, hàng hóa tương đối phong phú, vật tư – ở đây thiết bị y tế có những đặc thù: có loại “máy đóng”, vật tư đi kèm thiết bị, không dễ có “ba báo giá”. Có loại máy móc chỉ có một hoặc hai đại diện/nhà cung cấp, việc tìm ba báo giá rất khó khăn.
Theo ông Đào Xuân Cơ, Giám đốc bệnh viện Bạch Mai, thì ba năm vừa qua do nhiều thiết bị y tế diện xã hội hóa, liên doanh liên kết bị vướng về pháp lý, Trung tâm Y học hạt nhân và điều trị ung bướu của bệnh viện gần như “trắng” về thiết bị, các máy móc như máy xạ phẫu, máy chụp cắt lớp, máy chụp PET… đều phải trùm mền.
Gần đây bệnh viện có dự định mua một số thiết bị cho trung tâm, nhưng lại vướng ở chỗ loại thiết bị bệnh viện dự định mua chỉ có hai đại diện ở Việt Nam, và có thể có hai báo giá, chưa tìm được cái thứ ba để tiến hành mua sắm đúng quy định hiện hành.
Chưa kể là cho đến nay văn bản hướng dẫn Luật Quản lý và sử dụng tài sản công vẫn chưa quy định rõ vật tư y tế như bông, băng, cồn, gạc… có phải là tài sản công hay không? Trường hợp là tài sản công thì để mua sắm phải có định mức, nhưng thực tế không thể ban hành định mức do tính chất đặc thù vật tư sử dụng một lần cho người bệnh.
Hiện nay, trang thiết bị y tế đang là mặt hàng phải quản lý giá, tức là phải kê khai và công khai giá. Tuy nhiên, trên cơ sở giá đã kê khai và đã công bố, bên thực hiện mua sắm sẽ phải căn cứ vào đó để thực hiện mua sắm theo quy định của Luật Đấu thầu.
Từ trước tháng 4/2022, các trang thiết bị y tế không phải là mặt hàng quản lý giá mà vận hành theo thị trường. Chính vì vận hành theo thị trường nên giá của các trang thiết bị y tế được các doanh nghiệp tự xác định do nhu cầu, do khả năng cung ứng, do tình hình bệnh tật tại từng thời điểm. Giá này được niêm yết giá trên Cổng công khai giá của Bộ Y tế.
Một trong những vấn đề được đưa ra tại cuộc họp ngày 23-2-2023 giữa Bộ Y tế với các bộ ngành liên quan trong yêu cầu tháo gỡ một số vướng mắc trong mua sắm vật tư, thiết bị đang ảnh hưởng đến hoạt động khám chữa bệnh, là chuyện liên quan đến vấn đề làm sao để xây dựng mức giá có thể mua sắm máy móc, trang thiết bị y tế mà không sai quy định, thay vì căn cứ vào giá kế hoạch còn đang rất vướng hiện nay”.
Lãnh đạo một bệnh viện lớn cho biết, rất cần có mức giá trần đối với máy móc, trang thiết bị y tế để mua theo loại cấu hình. Tức là các máy móc, trang thiết bị, vật tư y tế phải được Nhà nước quản lý giá theo khung, có biên độ giao động, để tạo tính pháp lý trong mua bán trang thiết bị y tế mà không mua phải máy có “bẫy thổi giá”.
“Ngành y tế là ngành cung cấp dịch vụ có điều kiện, việc mua bán máy móc, trang thiết bị cần phải có khung giá quản lý thì mới đảm bảo về an sinh xã hội. Các bệnh viện rất mong đợi điều này để tạo hành lang cho chúng tôi mua sắm”, vị lãnh đạo này cho biết.
T.B.
Tham khảo thêm:
Giám đốc Chợ Rẫy: “Nếu tiếp tục chờ 3 báo giá, chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động”
Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định giá gói thầu đang là vấn đề khó khăn nhất của bệnh viện. Nếu tiếp tục chờ đợi 3 báo giá, chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất.
Nội dung này vừa được ông Nguyễn Tri Thức – Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy – gửi Bộ Y tế. Cảnh báo này được đưa ra nhiều lần, và nếu thực sự xảy ra như lời người đứng đầu bệnh viện đa khoa tuyến cuối hạng đặc biệt ở khu vực phía Nam sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hàng ngàn bệnh nhân…
Vì quy định báo giá gói thầu, bệnh viện có nguy cơ tạm ngưng hoạt động
Theo Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, hiện nay xây dựng giá gói thầu mua sắm thường xuyên có 2 thông tư hướng dẫn, gồm thông tư 15/2019/TT-BYT hướng dẫn đấu thầu mua sắm thuốc, và thông tư 68/2022/TT-BTC sửa đổi, bổ sung thông tư 58/2016/TT-BTC.
Và theo ông, "giá gói thầu" theo thông tư 68/2022/TT-BYT đang là vấn đề khó khăn nhất của bệnh viện. Đặc biệt là giá gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế (bao gồm cả vật tư y tế, hóa chất…), hàng hóa thông thường, dịch vụ sửa chữa bảo trì trang thiết bị y tế và các dịch vụ phi tư vấn khác…
Cụ thể, hướng dẫn tại điểm 2 khoản 7 của thông tư 68 quy định: "Giá thị trường được tham khảo từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất. Tối đa không quá 90 ngày trước ngày trình cơ quan thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Trong trường hợp không đủ 3 nhà cung cấp trên địa bàn có thể tham khảo trên địa bàn khác hoặc từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật công bố".
Ông Thức khẳng định thực tế khi xây dựng giá gói thầu có rất nhiều trang thiết bị y tế, hóa chất và vật tư y tế tiêu hao thiết yếu trong điều trị bệnh viện không thể nhận được đủ 3 báo giá trên cùng địa bàn, càng không thể thu thập được báo giá trên địa bàn khác.
Vấn đề này đã gây rất nhiều trở ngại cho điều trị và cấp cứu bệnh nhân. "Nếu tiếp tục chờ đợi 3 báo giá, bệnh viện không thể xây dựng được giá gói thầu, chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất xác định chẩn đoán, cũng như vật tư y tế tiêu hao điều trị cho người bệnh" – ông Thức nói.
Về việc này, ông Thức cho biết ngày 13-2 bệnh viện có văn bản gửi Bộ Y tế, Bộ Tài chính về 3 tình huống mà bệnh viện thu thập được nhằm xin hướng dẫn liệu có đủ cơ sở xây dựng giá gói thầu hay không. Nhưng đến nay, bệnh viện chưa được các cơ quan trên trả lời.
Nhiều quy định bất cập khi xây dựng giá gói thầu
Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức còn dẫn chứng hàng loạt vấn đề được cho là bất cập trong xây dựng giá gói thầu, nếu áp dụng theo hướng dẫn tại điểm 2 khoản 7 của Thông tư 68.
Đơn cử như bệnh viện mời nhiều lần nhưng có rất ít công ty tư vấn thẩm định giá. Có rất ít các gói thầu tương tự trong vòng 90 ngày. Điều này khiến hầu hết các gói thầu mua sắm không thể thực hiện theo phương án thẩm định giá.
Và khi xây dựng giá gói thầu bằng việc tham khảo trên cổng thông tin kê khai và công khai giá của Bộ Y tế cũng đối diện nhiều rủi ro.
"Việc tham khảo giá trên cổng thông tin cũng không đầy đủ làm cơ sở xây dựng giá gói thầu. Giá kê khai và công khai chưa thực hiện đầy đủ chi tiết cấu hình, tính năng, chưa được kiểm soát. Đặc biệt có tình trạng giá kê khai cao hơn rất nhiều so với giá bán thực tế" – ông Thức nói.
Mặt khác, theo ông, đối với sửa chữa, bảo trì, linh kiện thay thế trang thiết bị y tế chưa được quản lý giá, chưa có quy định kê khai và công khai. Do đó, không có giá công bố làm căn cứ xây dựng giá.
Từ thực tế này, giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy kiến nghị Bộ Y tế cùng các bộ, ngành khẩn trương điều chỉnh bổ sung các quy định xây dựng giá gói thầu riêng cho ngành y tế, đặc biệt là mua sắm trang thiết bị y tế.
Bệnh viện Chợ Rẫy đề xuất 3 tình huống
Bệnh viện Chợ Rẫy kiến nghị điều chỉnh bổ sung nghị quyết 144/NQ-CP điều khoản xây dựng giá gói thầu mua sắm ngoài các hướng dẫn quy định tại Thông tư 68 làm căn cứ xây dựng giá gói thầu. Cụ thể:
– Trường hợp 1: Chỉ có 1 báo giá của đơn vị cung cấp (công ty A) thấp hơn giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế do chính công ty A kê khai.
– Trường hợp 2: Chỉ có 1 báo giá của đơn vị cung cấp (công ty A) thấp hơn giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế do công ty khác kê khai (công ty B).
– Trường hợp 3: Chỉ có duy nhất giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế (tài liệu từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam công bố).
Nguồn: Tuổi Trẻ