Nếu Putin chưa điên thì Putin dư sức hiểu việc sáp nhập bốn vùng của Ukraine với diện tích hơn 100.000 km2 không khác gì tạo ra một trận đồ nhan nhản bom nổ chậm luôn tạo bất an cho chính nước Nga.
Dù Mỹ và châu Âu có thể rồi phải chấp nhận việc sáp nhập một sự đã rồi như một canh bạc an bài có đi có lại nào đó mà Mỹ và châu Âu không mất gì nhiều của bọ, thì 40 triệu Dân Ukraine muôn kiếp vẫn không chịu. Họ sẽ chiến đấu đến cùng buộc Mỹ và châu Âu cũng phải nghe theo.
Putin không thể kéo dài sự bất ổn ở vùng sáp nhập vì nó kéo theo sự bất ổn không thể làm ăn gì được ở chính nước Nga. Lợi quá ít mà hại quá nhiều trong khi nước Nga diện tích khổng lồ hơn 17.100.000 km2 rộng gần bằng Mỹ và Trung Quốc cộng lại, thêm 100.000 km2 (không thực sự có ý nghĩa chiến lược) nữa chả bõ bèn gì.
Vậy thì Putin còn cơ hội rút lui khỏi Ukraine thế nào đây?
Khôn ngoan nhất theo gã là kí kết với Ukraine một thoả ước mà cả hai có thể chấp nhận được, đó là Donbass với hai nước cộng hoà tự xưng Luhansk và Donetsk trở thành hai nước cộng hoà tự trị nằm trong Ukraine như cộng hoà tự trị Dagestan ở Nga.
Để ngỏ cho con bài tẩy đàm phán duy nhất này chỉ có thể có được một khi Nga không công bố công nhận việc sáp nhập hai cộng hoà tự trị kia vào Nga. Còn hai vùng Kherson và Zaborigia là miếng mồi tạo lợi thế cho Nga trên bàn đàm phán liên quan đến số phận Crimea.
Tổng thống Zelensky quá hiểu Putin không thể có “thắng lợi danh dự“ rút khỏi chiến tranh nếu không đàm phán. Và con bài chính đàm phán chỉ có thể là hai nước cộng hoà tự xưng và Crimea mà thôi. Chính vì vậy Zelensky tuyên bố, nếu Putin sáp nhập hai nước cộng hoà tự xưng này vào Nga như một quyết tâm đã rồi thì sẽ chấm dứt vĩnh viễn bất cứ cuộc đàm phán nào. Điều đó có nghĩa Putin không thể rút khỏi chiến tranh càng ngày càng làm tan rã nước Nga, để rồi một ngày nào đó, vùng Viễn Đông hơn 5 triệu km2 sẽ đối diện với bất ổn khi mà Trung Quốc luôn coi đó là vùng lãnh thổ cốt lõi của mình và Nhật luôn coi đó là vùng đệm bất an cho quyết tâm giành lại bốn hòn đảo ở quần đảo Kurin mà Nhật gọi là quần đảo Chishima của Nhật bị Nga chiếm.
Riêng vấn đề Crimea có một kịch bản khả dĩ chấp nhận được, đó là sẽ phụ thuộc cuộc tổng tấn công nếu có của Ukraine giải phóng Kherson và Zaborigia đem lại thắng lợi cho Ukraine hay không. Ukraine có thể chiếm lại một phần Zaborigia nhưng Nga chắc chắn sẽ huy động tổng lực để bảo vệ Kherson cùng với răn đe hạt nhân. Vì bảo vệ Kherson đồng nghĩa bảo vệ Crimea bán đảo với căn cứ hải quân Sevatapol có ý nghĩa thực sự chiến lược với Nga ở biển Đen. Zelensky dư sức hiểu một thực tế rằng nếu Nga quyết tâm giữ Kherson thì Ukraine sẽ khó mà giải phóng được Kherson. Và cuối cùng thì Kherson có thể là con bài chính để Nga và Ukraine đàm phán về số phận của Crimea. Nga sẽ đề nghị trưng cầu dân ý thực sự ở Crimea dưới sự giám sát của LHQ, EU và cả Ukraine. Một cuộc trưng cầu dân ý đúng nghĩa. Tất cả đều hiểu thực tế rằng với đa số người gốc Nga thực sự bao đời nay sống ở Crimea, và trước đây Crimea từng là lãnh thổ của Nga (dưới thời Khrusev cho sáp nhập vào Ukraine) thì việc họ bỏ phiếu ủng hộ sáp nhập trở lại vào Nga là chắc chắn. Ukraine phải chấp nhận sự mất mát này, đổi lại, Nga rút khỏi Kherson và Zaborigia.
Như vậy theo kịch bản này chiến tranh chấm dứt. Putin không bị dồn vào thế thua mà có được rất nhiều, đó là Ukraine và thế giới buộc phải công nhận Crimea là của Nga, người gốc Nga ở Luhansk và Donetsk được tự trị. Ukraine thoát khỏi cuộc chiến với Nga – một cường quốc hạt nhân, tự do thoát khỏi Nga, hoà nhập vào EU văn minh để xây dựng đất nước ổn định và thịnh vượng. Châu Âu cụ thể là EU thoát khỏi khủng hoảng an ninh và khủng hoảng kinh tế đã và đang đe doạ sự phát triển của EU. Nga cũng thoát khỏi cấm vận và khủng hoảng chính trị, kinh tế để sớm hoà nhập vào châu Âu, thoát dần ảnh hưởng của Trung Quốc, tạo sự bền vững cho vùng Viễn Đông mà Trung Quốc luôn nhòm ngó.
Mỹ được lợi nhiều nhất ở góc nhìn chiến lược toàn cầu, đó là củng cố vai trò lãnh đạo NATO, lôi kéo Nga thoát khỏi sự lôi kéo liên minh với Trung Quốc – đối thủ lớn nhất của Mỹ – nguy cơ lớn nhất đối với an ninh toàn cầu.
Theo tin vừa nhận được:
Người phát ngôn Dmitry Peskov cho biết Nga sẽ chính thức sáp nhập 4 vùng Ukraine – hiện do quân đội Moscow kiểm soát – tại một buổi lễ ở Điện Kremlin vào ngày 30/9.
Điều đó có nghĩa Putin chọn con đường tự sát.
Điều đó có nghĩa chiến tranh còn lâu chấm dứt.
Thật buồn khi kịch bản gã sắp đặt đã lập tức bị phá sản.
Ukraine chả còn con đường nào khác là chiến đấu tới cùng bảo vệ Tổ quốc.
Vinh quang Ukraine!
L.T.V.
Tác giả gửi BVN