Cập nhật chiến tranh tại Ukraine 14.9.2022 11AM

Cù Tuấn

10h

Ngày 13-9, báo Financial Times dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết Washington và các đồng minh đang thảo luận về những nhu cầu dài hạn của Ukraine, và liệu có phù hợp để cung cấp máy bay chiến đấu cho Kiev hay không. Theo Financial Times, một số quan chức phương Tây đã được khích lệ bởi những tiến bộ mới nhất của Ukraine trên chiến trường, khi Kiev tuyên bố giành lại quyền kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ từ Nga. Hiện họ đang thảo luận về "nhu cầu dài hạn của Ukraine", theo nguồn tin giấu tên từ Mỹ. Nguồn tin này cho biết một số quan chức tin rằng sẽ là phù hợp nếu gửi máy bay chiến đấu đến Ukraine trong "trung hạn và dài hạn".

Cố vấn của Tổng thống Ukraine cho biết quân đội nước này tiếp tục "giải phóng các vùng lãnh thổ" phía Đông, song chiến dịch "chậm lại một chút". "Đợt phản công vẫn tiếp tục song chậm lại một chút vì phần lớn lực lượng Ukraine đang chiến đấu để tái kiểm soát thành phố Lyman, mở đường cho chúng tôi tiến vào tỉnh Lugansk. Chúng tôi sẽ tăng cường các đợt tiến công và giải phóng vùng lãnh thổ mới theo cách khác", Oleksiy Arestovych, cố vấn Tổng thống Ukraine, ngày 13/9 cho biết.

9h

Chính quyền Tổng thống Joe Biden đang cố gắng giảm bớt những kỳ vọng quá lạc quan vào chiến dịch phản công của Ukraine. Theo đó, Washington ghi nhận những bước tiến vừa qua nhưng cho rằng chặng đường vẫn còn dài. "Rõ ràng là người Ukraine đã đạt được nhiều tiến triển đáng kể, nhưng tôi nghĩ đây sẽ là một chặng đường dài", Tổng thống Mỹ Biden trả lời báo giới ngày 13-9 (giờ Mỹ), khi được hỏi liệu đợt phản công lần này của Ukraine có phải là một bước ngoặt của cuộc chiến. Nhà Trắng xác nhận nhiều khả năng Mỹ sẽ gửi thêm một gói viện trợ quân sự mới cho Ukraine trong "những ngày tới". Tuy nhiên, cũng chính các quan chức Mỹ đang là người cố gắng kiềm chế sự lạc quan thái quá trước các diễn biến có lợi cho Ukraine trên chiến trường.

Các quan chức Lầu Năm Góc, Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ tìm cách uyển chuyển vấn đề, tránh các tuyên bố công khai gọi đây là một chiến thắng cho Ukraine. Trong cuộc họp báo ngày 13-9, người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho biết vẫn còn quá sớm để nói liệu Ukraine có biến cuộc phản công như hiện nay thành một bước ngoặt hay không. Theo ông Kirby, Tổng thống Ukraine Zelensky nên là người "xác định và quyết định xem về mặt quân sự Ukraine đã đạt đến một bước ngoặt hay chưa", theo Hãng tin Reuters.

7h

Ngày 13-9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen xác nhận bà Olena Zelenska sẽ là khách mời danh dự của EU trong cuộc họp ngày 14-9. "Lòng dũng cảm của người Ukraine đã khiến thế giới cảm động và truyền cảm hứng. Châu Âu sẽ sát cánh cùng Ukraine trên mọi chặng đường", bà khẳng định.

Mỹ tố Nga gây xào xáo giữa Azerbaijan và Armenia để giảm bớt sự chú ý vào Ukraine. "Tổng thống đương nhiên đang thực hiện mọi nỗ lực để giúp giảm leo thang căng thẳng ở biên giới", người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov trả lời ngày 13-9 khi được hỏi về giao tranh giữa Azerbaijan và Armenia. Hai nước cộng hòa thuộc Liên Xô (cũ) cáo buộc bên còn lại đã gây hấn trước tại hàng loạt điểm nóng ở biên giới từ đêm 13-9. Ít nhất 100 binh sĩ đã thiệt mạng, chia đều cho cả hai bên, theo Reuters. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đều kêu gọi Azerbaijan và Armenia kiềm chế. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ lại cho rằng Nga đã cố tình khuấy động xung đột giữa hai nước này để khiến sự chú ý vào xung đột Ukraine giảm đi do Nga đang thất thế.

Thủ tướng Denys Shmyhal cho biết lạm phát của Ukraine có thể tăng đến 30% vào năm tới, mức cao nhất trong vòng 8 năm qua. Theo bản dự thảo ngân sách được ông Shmyhal trình bày ngày 13/9, Ukraine sẽ chi 31,23 tỷ USD, tương đương 50% ngân sách của cả năm 2023, cho lĩnh vực an ninh và quốc phòng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng đưa ra tuyên bố tương tự hồi tuần trước. Bản dự thảo ngân sách mà ông Shmyhal gọi là "một phép tính bi quan tương đối thận trọng" cho thấy mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế của Ukraine là 4,6%, với lạm phát hàng năm lên đến 30%. Đây sẽ là mức cao nhất kể từ mức trung bình 48,7% được ghi nhận vào năm 2015. 35% ngân sách sẽ được chi cho các chương trình xã hội như lương hưu, hỗ trợ các gia đình có thu nhập thấp, chi trả cho những người phải sơ tán ở trong nước vì xung đột cũng như chi cho thuốc men và giáo dục, ông Shmyhal nói.

5h

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết Ukraine đang nắm toàn quyền kiểm soát hơn 4.000 km vuông (1.500 dặm vuông) lãnh thổ được quân Nga tái chiếm và đang cố gắng ổn định tình hình tại 4.000 km vuông lãnh thổ nữa. Hôm thứ Hai, ông Zelensky cho biết Ukraine đã chiếm lại 6.000 km vuông trong cuộc phản công gần đây. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine đã nói rằng điều quan trọng là phải phân biệt giữa việc chiếm được lãnh thổ và việc ổn định/đảm bảo nó là hoàn toàn an toàn. Theo Hãng tin Reuters, tổng diện tích tái chiếm tương đương đảo Crete của Hy Lạp và phần lớn tập trung tại vùng Kharkov giáp biên giới với Nga.

Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Morten Bodskov xác nhận Đan Mạch đã đồng ý huấn luyện binh sĩ Ukraine trên đất Đan Mạch sau cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine tại Kiev ngày 13-9. Ông Bodskov từ chối cung cấp thông tin chi tiết về số lượng binh sĩ Ukraine, thời gian hoặc địa điểm của cuộc huấn luyện, Hãng tin Ritzau của Đan Mạch đưa tin. Hồi tháng 8 rồi, Đan Mạch thông báo sẽ hỗ trợ một chương trình huấn luyện binh sĩ Ukraine do Anh khởi xướng.

1h

Ukraine dự đoán số lần tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này sẽ tăng lên, một phụ tá cấp cao của tổng thống nói với Reuters. Đề cập đến cuộc tấn công hôm 11.9 nhằm vào một nhà máy điện than và nhà máy nước nóng lớn ở thành phố Kharkiv, cố vấn tổng thống Mykhailo Podolyak cho biết: "Chúng tôi dự đoán số lần tấn công tấn công như vậy sẽ tăng lên và đã sẵn sàng cho các kịch bản khác nhau." Ông Podolyak nói thêm rằng người dân Ukraine nên sẵn sàng đối mặt việc mất điện và nhiệt sưởi ấm trong mùa đông này.

Văn phòng tổng thống Ukraine ngày 13/9 công bố một tài liệu dự thảo với tựa đề "Hiệp ước an ninh Kiev về đảm bảo an ninh quốc tế cho Ukraine: Những khuyến nghị". Tài liệu được trình bày bởi nhóm công tác về cơ chế đảm bảo an ninh quốc tế cho Ukraine, Chánh văn phòng dinh tổng thống Ukraine Andrey Yermak và cựu Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen. Theo Sputnik, đây là đề xuất đảm bảo an ninh mà Ukraine mong muốn có được sau khi chiến dịch quân sự của Nga kết thúc.

Cụ thể, đề xuất trên đề nghị cần phải có một văn kiện an ninh ràng buộc mang tên Hiệp ước An ninh Kiev. Ukraine muốn hiệp ước này sẽ được Kiev và các quốc gia bảo lãnh ký kết. Nếu điều này không thực hiện được, Ukraine mong muốn các nước sẽ ký vào các thỏa thuận song phương riêng với Ukraine. Danh sách cụ thể các nước Ukraine muốn giúp họ đảm bảo an ninh trong tương lai gồm: Mỹ, Australia, Vương quốc Anh, Đức, Italy, Canada, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Pháp, các quốc gia Bắc, Trung, Nam Âu và các quốc gia Baltic. Nga không có tên trong danh sách này. Các thỏa thuận này không ngăn cản nguyện vọng gia nhập NATO và EU của Ukraine, văn bản đề xuất.

0h

Thủ tướng Đức Olaf Scholz hôm thứ Ba đã kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuân theo thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine mà Moscow đã nhiều lần chỉ trích. Trong một cuộc điện đàm, Scholz kêu gọi Putin "không làm mất uy tín và tiếp tục thực hiện đầy đủ" thỏa thuận ngũ cốc trong bối cảnh nguồn cung lương thực toàn cầu đang kéo dài, người phát ngôn của Thủ tướng Steffen Hebestreit cho biết.

Ông Scholz kêu gọi Tổng thống Nga rút quân khỏi Ukraine giữa lúc cuộc phản công của Kiev đang đạt được những bước tiến nhanh chóng. Thủ tướng Đức Olaf Scholz thúc giục lãnh đạo Nga "đi đến một giải pháp ngoại giao càng nhanh càng tốt, dựa trên lệnh ngừng bắn, rút hoàn toàn lực lượng, tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine", Steffen Hebestreit, phát ngôn viên của Thủ tướng Đức, cho hay.

Ảnh: Một người dân tại làng Balakliya đứng trước chiếc xe tải quân sự mà Nga bỏ lại khi tháo chạy. Ảnh: WSJ.

C.T.

Nguồn: FB Cù Tuấn