Cập nhật chiến tranh tại Ukraine 1.9.2022 10AM

Cù Tuấn

Cuộc chiến tại Kherson vẫn đang giằng co. EU tăng độ khó cấp visa cho người Nga, trong khi các nước có biên giới giáp với Nga hạn chế đột ngột số lượng visa cấp hàng tuần cho dân thường Nga. Đức và Pháp lo lắng trước việc Nga tạm ngừng cung cấp khí đốt.

– Bộ Quốc phòng Nga thông báo lực lượng nước này đẩy lùi đợt phản công của Ukraine tại Mykolaiv – Kryvyi Rih, trong khi Kiev nói họ đạt thành công tại một số khu vực ở Kherson. "Nỗ lực của Ukraine nhằm tiếp tục chiến dịch phản công dọc theo Nikolaev – Krivoy Rog và các hướng khác thất bại", Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong thông cáo hôm nay. Nikolaev và Krivoy Rog là cách Nga gọi các địa danh Mykolaiv, Kryvyi Rih ở miền nam Ukraine. Cơ quan này cho hay sau hai ngày phản công, lực lượng Ukraine mất 4 cường kích, tiêm kích cùng 8 trực thăng Mi-8. Quân đội Nga tuyên bố đã hạ 1.700 binh sĩ đối phương và 63 xe tăng cùng nhiều phương tiện quân sự khác sau hai ngày Ukraine mở chiến dịch phản công. "Đối phương chịu tổn thất đáng kể và bị lực lượng Nga đẩy lùi khi tiến công các khu dân cư ở Kherson", thông cáo có đoạn.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, quân đội Ukraine đã điều 12 xe tăng vượt sông Ingulets để giải vây cho các đơn vị, nhưng 7 chiếc bị hỏa lực Nga phá hủy hoặc phát nổ do cán phải mìn. Moskva tuyên bố bắn hạ 57 quả đạn phóng từ Tổ hợp Pháo phản lực Cơ động cao (HIMARS) cùng pháo Vilkha và Uragan của Ukraine.

Trong khi đó, Yuriy Sobolevskyi, phó chủ tịch hội đồng khu vực Kherson, nói rằng quân đội Ukraine đã "giành được thành công" trong chiến dịch phản công ở ba khu vực trong tỉnh là thành phố Kherson, Beryslav và Kakhovka, nhưng từ chối cho biết chi tiết. "Giờ là lúc hỗ trợ các lực lượng vũ trang, không phải là lúc để nói về những thành công cụ thể của các chàng trai của chúng ta", ông nói, nhấn mạnh quan điểm của quân đội Ukraine là tiết lộ ít thông tin về đợt phản công. Sobolevskyi kêu gọi người Ukraine hỗ trợ các lực lượng vũ trang bằng "mọi thứ có thể", cho biết họ đang sử dụng nhiều máy bay không người lái và đạn dược.

Guardian dẫn lời hai binh sĩ Ukraine ở chiến tuyến tỉnh Kherson cho biết giao tranh đang diễn ra tại đây, song không phải là một đợt phản công lớn. Họ cho hay các trận đánh đang diễn ra, nhưng chủ yếu nhằm ngăn đợt tiến công mà lực lượng Nga phát động trước đó. Biên tập viên Isobel Koshiw và Pjotr Sauer của Guardian cho rằng tuyên bố của binh sĩ Ukraine phù hợp với đánh giá của chuyên gia phương Tây hồi đầu tháng rằng cả Ukraine và Nga đều không có những gì cần thiết để mở một đợt tiến công mang tính quyết định. Thay vào đó, các bên tham chiến đang ở thế giằng co và chủ yếu sử dụng hỏa lực tầm xa để tiêu hao sinh lực lẫn nhau.

Theo các chuyên gia quân sự được Guardian phỏng vấn, chiến dịch phản công của Ukraine đối mặt với không ít thách thức. Giới lãnh đạo và quân đội Ukraine đang phải chịu sức ép lớn phải nhanh chóng phản công trước mùa thu. Một phần là bởi mùa mưa khiến mặt đất mềm nhão, gây khó khăn cho hoạt động tiến công của xe tăng, xe tải và pháo binh. Một vấn đề quan trọng nữa là có nhiều dấu hiệu cho thấy Nga đang chuẩn bị tăng cường lực lượng cho chiến dịch ở Ukraine. Trong khi đó, Ukraine lo ngại, sự ủng hộ của phương Tây có thể giảm dần vào mùa đông tới khi hệ quả của cuộc khủng hoảng khí đốt rõ rệt hơn. Ngược lại, sự nóng vội có thể khiến chiến dịch phản công của Ukraine thất bại và họ sẽ khó thuyết phục phương Tây tiếp tục hỗ trợ lâu hơn nữa.

Cố vấn tổng thống Ukraine thừa nhận nguồn dự trữ của quân đội nước này có hạn, do đó phải tiến hành chiến dịch phản công ở miền nam chậm rãi. Trong bài đăng trên Telegram ngày 30/8, Oleksiy Arestovych, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, bác bỏ kỳ vọng về "chiến thắng nhanh chóng" của chiến dịch phản công ở miền nam nước này, đồng thời gọi đây là "hoạt động chậm rãi nhằm nghiền nát đối phương". "Tất nhiên nhiều người muốn một cuộc tiến công quy mô lớn, muốn nhận tin tức rằng quân đội chúng tôi tái chiếm đô thị đó trong một giờ", ông Arestovych đề cập đến thành phố Kherson, thủ phủ tỉnh cùng tên của Ukraine. "Song chúng tôi không chiến đấu như vậy, do các nguồn dự trữ có hạn".

Tổng thống Ukraine Zelensky nói lực lượng Nga chỉ có thể lựa chọn giữa bỏ chạy hoặc đầu hàng, khi nhắc tới chiến dịch phản công ở miền nam. "Đây là đất đai của Ukraine và đối phương chỉ có thể làm hai điều: bỏ chạy hoặc đầu hàng. Chúng ta không để họ còn lựa chọn nào khác", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong video phát biểu hàng ngày hôm 30/8 khi nhắc về chiến dịch phản công ở mặt trận miền nam. Tổng thống Zelensky cho biết các lực lượng vũ trang và an ninh của đất nước ông đang làm mọi thứ có thể "để toàn bộ quân nhân Nga cảm nhận được phản ứng từ Ukraine". "Trên khắp lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng tạm thời, quân đội Nga không và sẽ không có một căn cứ nào an toàn. Lực lượng phòng thủ của chúng ta sẽ phá hủy toàn bộ nhà kho, cơ quan đầu não của đối phương cùng thiết bị của họ, bất kể chúng được đặt ở vị trí nào", ông Zelensky khẳng định.

Tình báo Anh nói rằng lực lượng Ukraine đã đẩy lùi phòng tuyến Nga ở nhiều vị trí trong chiến dịch phản công ở miền nam. "Lực lượng tăng thiết giáp Ukraine tiếp tục tấn công các đơn vị phòng thủ Nga ở một số trục trên khắp miền nam kể từ 29/8. Họ đã đẩy lùi tuyến phòng ngự của Nga một khoảng xa ở nhiều nơi, nhắm vào những mắt xích yếu trên phòng tuyến đối phương", báo cáo tình báo được Bộ Quốc phòng Anh công bố hôm nay cho hay. Theo tình báo Anh, Nga sẽ áp dụng học thuyết quân sự của mình là triển khai các đơn vị cơ động dự bị để bịt lỗ hổng trên phòng tuyến. Lực lượng dự bị này có thể được rút từ đội hình Cụm Lực lượng miền Đông. "Nga tiếp tục thúc đẩy các nỗ lực nhằm xây dựng lực lượng chi viện mới cho chiến trường Ukraine. Các tiểu đoàn tình nguyện của Quân đoàn 3 mới thành lập đã rời căn cứ gần Moskva ngày 24/8, rất có thể sẽ được triển khai tới Ukraine", báo cáo nêu.

– Pháp cáo buộc Gazprom đang tìm cớ để dừng cấp khí đốt, thêm rằng Paris đã chuẩn bị sẵn sàng cho kịch bản mất nguồn cung từ Nga. "Như chúng tôi đã dự tính, Nga đang sử dụng khí đốt làm vũ khí và coi cách tập đoàn Engie thực hiện hợp đồng là cái cớ để giảm thêm nguồn cung sang Pháp", Bộ trưởng Năng lượng Pháp Agnes Pannier-Runacher cho biết trong thông báo đêm 30/8. Bà Pannier-Runacher đưa ra bình luận vài giờ sau khi tập đoàn năng lượng Nga Gazprom thông báo sẽ dừng hoàn toàn cung cấp khí đốt cho công ty năng lượng Pháp Engie do hai bên có bất đồng về thanh toán.

Đức nói có thể xoay xở được trong ba ngày Nord Stream 1 dừng hoạt động và tin Nga sẽ tái khởi động đường ống sau khi bảo trì xong. "Tôi cho rằng chúng tôi có thể xoay xở được", Klaus Muller, giám đốc Cơ quan Mạng lưới Liên bang (BNA), trả lời phỏng vấn Reuters hôm nay. "Tôi tin Nga sẽ vận hành Nord Stream 1 trở lại với ít nhất 20% công suất vào ngày 2/9, nhưng không ai có thể nói trước".

BNA quản lý các thị trường điện, khí đốt, viễn thông, bưu chính và đường sắt ở Đức. Bình luận trên được đưa ra vài giờ sau khi tập đoàn năng lượng Nga Gazprom dừng hoàn toàn đường ống dẫn khí Nord Stream 1 tới Đức để bảo trì trong ba ngày, dự kiến hoàn tất lúc 1h GMT (8h giờ Hà Nội) ngày 3/9. Sau khi hoàn thành sửa chữa và nếu tổ máy không có trục trặc kỹ thuật, việc vận chuyển khí sẽ được khôi phục ở mức 33 triệu m3 mỗi ngày, tương đương 20% công suất tối đa của đường ống, Gazprom cho biết.

– Nguồn tin của Reuters cho biết phái đoàn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã khởi hành từ Kiev đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia để kiểm tra tình hình hư hại tại đây. Các chuyên gia IAEA phải đến Ukraine để kiểm tra vì nhiều tuần gần đây, cả Nga lẫn Ukraine đều cáo buộc nhau về các vụ tấn công gây nguy hiểm cho nhà máy. Dù Liên Hiệp Quốc và IAEA ủng hộ chuyến công tác, nhưng sau một quá trình đàm phán căng thẳng với Nga và Ukraine, chuyến thăm của IAEA đến nhà máy mới có thể tiến hành. Theo nguồn tin, phái đoàn do ông Rafael Grossi, tổng giám đốc IAEA, làm trưởng đoàn. Ông Grossi nói với các phóng viên trước khi đoàn xe khởi hành từ Kiev: "Cuối cùng chúng tôi đến được đây sau sáu tháng nỗ lực vất vả". Ông cho biết phái đoàn sẽ ở nhà máy vài ngày. “Chúng tôi có một nhiệm vụ rất quan trọng phải thực hiện ở đó là đánh giá các tình huống thực tế và giúp ổn định tình hình hết mức có thể", ông Grossi nói.

– Các ngoại trưởng EU đồng ý dừng thỏa thuận về đơn giản hóa cấp visa cho công dân Nga, song không áp lệnh cấm. Quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell hôm nay tuyên bố ngoại trưởng các nước thành viên sau cuộc họp ở Prague đã đồng ý rằng quan hệ của khối với Nga "không thể như bình thường". Các nước EU do đó nhất trí đình chỉ thỏa thuận tạo điều kiện cấp visa cho công dân Nga từ năm 2007. Ông Borrell cho biết điều này sẽ khiến người dân Nga gặp khó khăn và mất thời gian hơn khi xin visa vào EU. "Động thái sẽ làm giảm đáng kể lượng visa mới được các nước EU cấp", ông Borrell nói. Trước việc một số nước Đông Âu thúc giục động thái cứng rắn hơn, quan chức EU nói thêm các nước có đường biên giới với Nga "có thể thực hiện các biện pháp cấp quốc gia để hạn chế người nhập cảnh vào EU". Tuy nhiên, ông Borrell nhấn mạnh dù là biện pháp nào cũng phải tuân thủ các quy tắc của khu vực đi lại chung Schengen và đảm bảo dân thường Nga có thể tiếp tục tới EU.

Trước thềm cuộc họp ở Prague, Ba Lan và ba nước Baltic là Estonia, Latvia và Litva cho biết đang cân nhắc ra lệnh cấm công dân Nga nhập cảnh, nếu toàn khối EU không hành động tương tự. Trong tuyên bố chung sau cuộc họp, 4 quốc gia trên nói rằng quyết định đình chỉ thỏa thuận tạo điều kiện cấp visa cho công dân Nga vào EU là "bước đầu cần thiết".

Ngoại trưởng Phần Lan cho biết kể từ tháng 9, nước này sẽ chỉ chấp nhận khoảng 100 đơn xin visa du lịch từ công dân Nga mỗi tuần. Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto ngày 30/8 tuyên bố sẽ chỉ chấp nhận số đơn xin visa du lịch này vào các ngày thứ Hai hàng tuần ở 4 thành phố gồm St. Peterburg, Petrozavodsk, Murmansk và Moskva, bắt đầu từ tháng sau. Phần Lan đang tiếp nhận khoảng 1.000 visa du lịch của công dân Nga mỗi ngày. "Chúng tôi không hài lòng khi Phần Lan trở thành một quốc gia trung chuyển khi các tuyến hàng không từ St. Peterburg và Moskva đến phương Tây không hoạt động", ông Haavisto nói. "Họ đến sân bay Helsinki và rời đi ngay lập tức để nghỉ mát ở các nước khác, đó không phải vai trò mà Phần Lan muốn".

– Ngoại trưởng Hungary ngày 31/8 cho biết tập đoàn năng lượng Nga Gazprom tiếp tục tăng cung cấp khí đốt cho nước này trong hai tháng tới. Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto cho hay nước này đã đạt được thỏa thuận với tập đoàn năng lượng Nga Gazprom về việc tăng nguồn cung khí đốt vào tháng 9 và tháng 10. "Khối lượng khí đốt bổ sung sẽ tăng lên 5,8 triệu m3/ngày từ 1/9", Ngoại trưởng Hungary thông báo. Sau chuyến thăm Moskva hồi tháng 7 của ông Szijjarto, Gazprom thông báo cung cấp thêm 2,6 triệu m3/ngày khí đốt cho Hungary vào tháng 8, ngoài số lượng hai bên đã thỏa thuận trong hợp đồng trước đó. Khí đốt Nga tới Hungary sẽ được vận chuyển dọc đường ống TurkStream, đi qua Thổ Nhĩ Kỳ, Bulgaria và Serbia.

– Tư lệnh quân đội Đức cảnh báo phương Tây không nên đánh giá thấp sức mạnh quân sự của Nga và Moskva đủ sức mở mặt trận thứ hai ngoài Ukraine. "Phần lớn lực lượng bộ binh của Nga có thể đang bị trói chân ở Ukraine lúc này nhưng dù vậy, chúng ta cũng không nên đánh giá thấp khả năng lục quân Nga mở mặt trận thứ hai", tướng Eberhard Zorn, Tư lệnh quân đội Đức, nói trong cuộc phỏng vấn ngày 31/8. Ông Zorn giải thích rằng ngoài lục quân, lực lượng vũ trang Nga còn có hải quân và không quân. "Phần lớn hải quân Nga chưa được triển khai trong cuộc chiến ở Ukraine, còn lực lượng không quân Nga cũng có tiềm lực rất đáng gờm, cũng có khả năng đe dọa NATO", Tư lệnh quân đội Đức nói.

Ảnh 1: Binh sĩ Ukraine triển khai lựu pháo D-30 do Liên Xô sản xuất tại trận địa ở tỉnh Mykolaiv ngày 13/8. Ảnh: Reuters.

Ảnh 2: Lính Ukraine đứng tại một điểm quan sát gần tỉnh Kherson. Ảnh: Telegraph.

C.T.

Nguồn: FB Cù Tuấn

Xem thêm bản tin đặc biệt: