Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Truyền hình VBS rất hân hạnh được đón tiếp Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp từ Việt Nam sang Hoa Kỳ và Ngài đã dành một ít thời giờ lên Đài của chúng tôi để chia sẻ tâm tư cũng như một số Chương trình Bác Ái mà Ngài đang thực hiện.
Về tiểu sử của Đức Cha Nguyễn Thái Hợp, tôi thấy Ngài rất mực Thông minh và Dấn thân Mục vụ. Tuy nhiên vì thời giờ có hạn, nên tôi tóm lược về Tiểu sử của Ngài như sau : Đức Cha Nguyễn Thái Hợp sinh ngày 2.2.1945. Năm 19 tuổi Ngài nhập Dòng Đa Minh và được thụ phong Linh mục Tháng 8 Năm 1972 và sau đó Ngài đi du học và đậu Tiến sĩ Triết học năm 1978 và Tiến sĩ Thần học Luân lý năm 1994. Tháng 5.2010 Ngài được Toà Thánh bổ nhiệm Giám mục Giáo phận Vinh. Cùng năm đó, Ngài được bổ nhiệm Chủ tịch Ủy ban Công lý Hoà bình, trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam.
Cuối năm 2018, Ngài được bổ nhiệm làm Giám mục Tiên khởi Giáo phận Hà Tĩnh. Hiện nay ở tuổi 77 Ngài đã về hưu. Tuy nhiên đối với Ngài, về hưu có nghĩa là trở thành Hươu chạy băng rừng vượt núi để phục vụ tha nhân. Giờ đây, con xin kính mời Đức Cha có mấy lời với Khán thính giả của Hệ thống Truyền hình VBS và sau đó chị Kiều Mỹ Duyên sẽ có một số câu hỏi gửi tới Đức Cha.
Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp thăm Giáo Xứ Trung Quán, Quảng Bình.
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Chân thành cảm ơn Cha Giám đốc Đài VBS… cho đến hôm nay tôi mới ‘văn kỳ thanh bất kiến kỳ hình’. Hôm nay do duyên kỳ ngộ, tôi được đến đây để đàm đạo với Cha Giám đốc và tất cả Quý vị Khán thính giả và hy vọng nhờ Đài, tiếng nói của tôi được vang khắp Hoàn Cầu.
Xin chân thành cảm ơn và cũng rất mong được chia sẻ đôi điều với chị Kiều Mỹ Duyên cũng như với Cha Giám đốc qua Hệ thống của Đài. Chúng tôi cũng ước mong rằng, những nhu cầu và nguyện vọng của chúng tôi cũng được loan đi đến nhiều phương trời. Xin chân thành cảm ơn.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Bây giờ, Chị Kiều Mỹ Duyên có một số câu hỏi muốn gửi đến Đức Cha, để nhờ Ngài trả lời những câu hỏi của Chị.
Kiều Mỹ Duyên: Cám ơn Cha Giám đốc của Đài VBS… Kính thưa Đức Cha, cách đây mấy năm, con có phỏng vấn Đức Cha cũng do Đài Truyền hình VBS phỏng vấn trực tiếp từ Hoa Kỳ về Việt Nam, Đức Cha có cho biết Đức Cha đang lo Cứu Đồng Bào bị Lũ Lụt, đang ngồi trên chiếc thuyền mỏng manh và mặc áo phao… Rủi mà chiếc thuyền đó lật xuống thì Người mà mặc áo phao nổi lên, không bị chết đuối…
Đức Cha nói Đức Cha đã làm được một Công trình rồi, còn 4 Công trình nữa cho người Lũ lụt, cứu họ khỏi cảnh tan nhà nát cửa… Bây giờ, thưa Đức Cha còn 4 Công trình nữa thì bao lâu mới thực hiện xong và nếu muốn thực hiện được 4 Công trình này, Đức Cha cần bao nhiêu tiền để Đồng bào Hải ngoại là những người rất mong Đức Cha đến. Tấm lòng của Đồng bào rất là hỷ xả, quan tâm đến các Nạn nhân Lũ lụt và sẽ nhiệt tình hỗ trợ công việc của Đức Cha đang làm.
Đức Cha P. Nguyễn Thái Hợp thăm từng Nhà và Tặng Quà, an ủi Người Dân bị lũ lụt.
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp : Cảm ơn Chị… Qua câu hỏi để chúng tôi có cơ duyên, có dịp trình bày nguyện vọng. Trước hết là cảm ơn Tấm lòng của rất nhiều quý khán thính giả đã giúp đỡ và cũng cảm ơn quý khán thính giả đã tin tưởng chúng tôi… để vừa qua chúng tôi đã thực hiện được một số công trình cho những nạn nhân lũ lụt.
Trước đây, chúng tôi đã cộng tác qua nhiều vấn đề xây nhà vượt lũ rồi di dời… Bởi vì vùng quê của chúng tôi như mọi người nói:
Quê tôi gạt Sỏi tìm Cơm
Hết Mưa, thôi Lũ, lại cơn Bão gần.
Cứ tính ra khoảng 2, 3 năm lại có một lần lũ lụt. Những trận lũ lụt trước đã giải quyết xong… còn trận lũ lụt sau cùng này, chúng tôi dự định làm 5 căn Nhà Vượt Lũ. Nhà Vượt Lũ đó vừa là một ngôi nhà Nguyện, vừa là chỗ để Dạy học, vừa là chỗ Sinh hoạt Cộng đồng… và khi lũ đến thì trở thành Trung tâm Vượt Lũ. Chính vì vậy, ngôi nhà trên tầng cao nhất có đường để cho xe gắn máy đi lên và cũng có chỗ để cho thuyền cập bến.
Trong lần lũ lụt sau cùng này, chúng tôi dự định làm 5 Ngôi Nhà, một ngôi sắp khánh thành, còn 3 ngôi nhà khác thì còn dang dở, có lẽ là ít lâu nữa có thể Khánh thành khi có thêm ngân khoản… Riêng một ngôi nhà thì chưa có thể khởi động vì vấn đề Giấy phép rất là rắc rối, không biết bao giờ mới có thể khởi động được. Chi phí chúng tôi làm tương đối rẻ hơn nơi khác vì nhân công là do dân, mình chỉ tốn tiền để mua vật liệu, tất cả các chi phí về nhân công lại ít. Chúng tôi hy vọng rằng cũng không biết bao nhiêu nhưng tôi nghĩ rằng, khoảng từ $60,000 đến $65,000 nữa thì có thể xong được những cái còn lại, vì nhiều khi gỗ là người dân họ cũng đóng góp, vì phần đó là nhà của dân.
Ngôi Nhà Vượt Lũ tại Miền Trung Việt Nam.
Kiều Mỹ Duyên: Kính thưa Đức Cha, Đức Cha nói là còn cần khoảng $65,000. Kính thưa quý khán thính giả của Đài VBS, với $65,000 ở Việt Nam khó nhưng mà với quý khán thính giả của Đài VBS, đó là việc nhỏ, việc nhỏ thôi, Kiều Mỹ Duyên có lòng tin.
Quý vị có thể gọi vào Đài, sau Chương trình này hoặc là bây giờ có chuyên viên của Đài đang nghe điện thoại. Quý vị nào muốn đóng góp, không phải đóng góp một lần $65,000 đâu, mỗi người $500, $300 hay vài Chục… thì trong mấy giờ đồng hồ sau sẽ được $65,000, con có niềm tin như vậy.
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Như Chị nói, số tiền $65,000 là nhỏ, nhưng đối với người dân của chúng tôi, nhất là những nơi nghèo thì $65,000 rất lớn. Họ rất cảm ơn khi nhận được sự hỗ trợ đó, rồi chính họ sẽ bỏ thêm và nhất là bỏ công của họ.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Xin Đức Cha lặp lại câu Ca Dao nói về miền Trung vất vả như thế nào…?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: miền Trung của chúng tôi rất vất vả như người ta thường nói là vùng đất Chó ăn Đá, Gà ăn Muối… Có câu ca dao:
Quê tôi gạt Sỏi tìm Cơm.
Hết Mưa thôi Lũ lại cơn Bão gần.
Hiện tượng cá chết trên bãi biển của 5 tỉnh miền Trung VN… đó là một thảm trạng.
Năm nay, không những Thiên Tai mà còn bị Nhân Tai. Nhân Tai đó gây khốn khổ, vì những Đập Nước làm không đúng quy cách. Đáng lẽ ra những Đập Thủy Điện phải là những đập lớn, vừa tích nước khi mùa hè đến và tích nước khi lũ đến. Thế mà họ không làm đúng quy cách, thành ra rất nhiều Đập Nước lại Xả Lũ khi mưa đến lớn nhất… Nhân Tai cộng với Thiên Tai… Thánh Nhân trở tay không kịp.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Thưa Đức Cha, những Đập Nước như vậy là do Chính Phủ xây cất hay là các Hãng Tư Nhân họ nhận ký thầu xây cất, thưa Đức Cha?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Đa số cũng do Tư Nhân họ thầu và họ xây. Họ xây không đúng quy cách và họ làm kiểu như Mì ăn liền. Chính vì vậy gây ra khốn khổ. Đáng lẽ ra họ phải biết là mưa sắp đến, lụt sắp đến rồi, họ phải xả nước đi, để rồi khi mưa đến, lũ đến, thì có chỗ để tích nước. Đáng lẽ ra cái đập nước đó phải làm rất là lớn, để vừa tích nước cho mùa hè và vừa tích nước lũ, giảm khối lượng của nước đến, nhưng họ làm không đúng quy cách. Thành ra Thiên Tai cộng với Nhân Tai gây ra khổ đau và thiệt hại rất lớn.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Thưa quý khán thính giả, thưa quý Ông Bà Anh Chị Em, Đức Cha đã trình bày để xây 5 Ngôi Nhà Vượt Lũ còn thiếu $65,000. Nếu trung bình xây mỗi Nhà như vậy thì chi phí bao nhiêu, thưa Đức Cha?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: 3 căn nhà đó không giống nhau. Có cái lớn, có cái bé.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Vậy là còn thiếu $65,000 nữa thôi, thưa Quý Ông Bà Anh Chị Em… Ở Việt Nam $65,000 đó là rất lớn, nhưng mà đối với chúng ta bên Mỹ này, nhờ Chúa thương, chúng ta sống ở một đất nước hết sức sung mãn, thì $65,000 chúng tôi không nghĩ là lớn lắm. Bởi vì chúng ta thấy một căn nhà trung bình ở Vùng này, Orange County, bây giờ là $800,000 đến $900,000.
Chúng ta thấy số tiền $65,000 thì không có gì là khó khăn, nếu chúng ta thật sự muốn giúp Ngài, để giúp đỡ cho những Anh Chị Em ruột thịt của chúng ta tại Quê Nhà có nơi để cư trú, có nơi để sinh hoạt. Chúng tôi và một số người đã cố gắng hy sinh, hỗ trợ cho Quý Anh Chị Em của chúng ta ở Việt Nam. Hôm nay, Chị Kiều Mỹ Duyên tình nguyện đóng góp cho Đức Cha một số Tiền, còn riêng với tôi, Đại diện cho Trung tâm Our Lady Of Peace, kính tặng Đức Cha $3,000. Nếu Quý Ông Bà Anh Chị Em nào có lòng thương Đức Cha thì xin gọi vào trong Đài để có thể cho chúng tôi biết số tiền mà quý vị muốn quảng đại giúp đỡ cho Đức Cha.
Kiều Mỹ Duyên: Kính thưa Đức Cha, về vấn đề Formosa, Đồng bào mình ở khắp nơi trên thế giới đều rất quan tâm và họ cũng ngưỡng mộ Đức Cha, đã can đảm, hào hùng bênh vực những người nghèo và những người bị bất công. Đức Cha vận động bao nhiêu Năm nay, bây giờ chương trình giúp cho nạn nhân của Formosa đến đâu rồi, thưa Đức Cha?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Cám ơn Chị đã nhắc lại một câu chuyện dài và cũng là mối bận tâm của chúng tôi kể từ Năm 2016 đến nay. Trong Năm 2016, chúng tôi cùng với một số anh chị em đã đi từ Na Uy, đến Đan Mạch, Đức và sau đó Bỉ, để gặp của một số Văn phòng Đại diện Cộng Đồng Âu Châu để trình bày về thực trạng Vụ Án Formosa. Đó không phải là một thảm trạng chỉ xảy ra ở vùng Hà Tĩnh và rồi Quảng Bình, Quảng Trị, Huế và Nghệ An. Tổng cộng tới 5 Tỉnh. Hiện tượng cá chết trên bãi biển ở 5 tỉnh miền Trung là một thảm trạng. Chúng ta không biết bao giờ mới có thể trở lại và cũng rất buồn là vì Liên Hiệp Quốc cũng như một số quốc gia muốn gửi Chuyên viên đến để có thể dùng Khoa học Kỹ thuật để làm sạch lại Môi Trường Biển nhưng không được chấp thuận… Trước mắt, rất nhiều đồng bào rơi vào cảnh là nạn nhân của thảm trạng đó.
Công ty Thép Formosa, Hà Tĩnh.
Đối với Ngư dân, Biển là nguồn sống của họ. Cha ông họ bao nhiêu đời vẫn sống ở biển… Từ biển họ tìm được lương thực để nuôi sống. Từ biển họ có được tiền xây nhà để cho con ăn học. Từ biển họ tìm được những nhu cầu của cuộc sống.
Câu chuyện Formosa không phải câu chuyện của những nạn nhân trực tiếp ở đấy, mà là câu chuyện ảnh hưởng môi trường sau này. Chúng tôi muốn làm sao để trả lại Môi Trường Biển, trả lại những Bãi Biển Đẹp, Phong Cảnh Đẹp cho quê hương đất nước. Chúng tôi cũng ước mong rằng giới trẻ lớn lên trong vùng đó sau này được hưởng một môi trường thiên nhiên như ông bà tổ tiên.
Trách nhiệm của thế hệ chúng ta, thế hệ đang sống và là nạn nhân thì phải tranh đấu để làm sạch Môi Trường Biển, để rồi chúng ta trả lại cho con cháu của chúng ta Môi Trường mà Ông Bà Tổ Tiên chúng ta đã để lại cho chúng ta. Chính vì vậy chúng tôi theo dõi và cố gắng giải quyết Chương trình đó từ Năm 2016 cho đến hiện nay.
Cảm ơn trong những năm sau cùng này, chúng tôi có một số thông tin, có một số ánh sáng:
Trước đây nạn nhân bị bắt bị tù rồi một số con cái buộc phải bỏ nước ra đi.
Nhưng rồi trong thời gian sau cùng này, chúng tôi phải nộp đơn ở Đài Loan và lúc đầu thì Toà Sơ thẩm Đài Loan không thụ lý… vì viện cớ rằng họ không có khả năng để giải quyết những vụ kiện ở bên ngoài Đài Loan.
Chúng tôi khiếu kiện lên Toà Thượng thẩm và lúc đầu Toà Thượng thẩm cũng lấy lý do là Luật pháp Đài Loan chưa cho phép xử kiện những vụ án bên ngoài Đài Loan… Nhưng rất may, sau đó chính bà Tổng thống Tsai Ing-wen – Thái Anh Văn của Đài Loan đã chỉ thị Tối cao Pháp viện phải cập nhật qua những Hệ thống luật lệ mới nhất trên thế giới, tức là những Hệ thống luật lệ ở Âu châu và Mỹ châu để xét xử những vụ án của Công dân Đài Loan ở bên ngoài Đảo Quốc Đài Loan nữa… Chính vì thế sau cùng, Toà Thượng thẩm đã thụ Lý vụ án đó.
Nhưng rồi đoạn trường còn rất nhiêu khê, bởi vì Công ty Formosa là một Công ty lớn ở Đài Loan và ngay cả Chính phủ cũng có Cổ phần trong Công ty đó… Thành thử Công ty đó có những Tổ hợp Luật sư được Công ty đó sử dụng… Họ dùng Trăm mưu ngàn kế đòi hỏi… làm cho vụ án đó trở thành rất là nhiêu khê và khó khăn...
Họ đòi hỏi trước hết là Công ty ở Đài Loan của họ không thể giải quyết vụ án… thì bà Thái Anh Văn đã giải quyết được chuyện đó... Sau đó, họ đòi hỏi là những nạn nhân phải đưa hồ sơ khiếu kiện lên Toà Đại sứ của Đài Loan ở Hà Nội để xin Công chứng và việc đó gây rất nhiều khó khăn, rất nhiều nguy hiểm.
Thành thử rất nhiều tổ chức Nhân quyền là Tổ chức chống lại Công ty Formosa trên thế giới đã phản đối và cuối cùng: Tôi, nhân danh là Người Đại Diện cũng đã phản đối chuyện này... Cuối cùng, chúng tôi cũng nói: Nếu Toà nhất quyết cần chứng nhận như vậy, cho phép tôi cầm tất cả Hồ sơ đó ra Toà Đại sứ của Đài Loan ở Hà Nội để xin Công chứng. Và biết rằng xin Công chứng như vậy, trong điều kiện hiện tại của Việt Nam,
các nạn nhân gặp rất nhiều khó khăn là có thể bị tù, có thể bị gây trở ngại và ngay cả bản thân tôi… Nếu tôi làm như vậy rất có thể cũng có nhiều nguy hiểm… Nhưng vì là đại diện cho nạn nhân, vì quyền lợi các nạn nhân, tôi sẵn sàng… Năm nay tôi đã 77 tuổi.
Đối với ngư dân, biển là nguồn sống của họ. Từ biển họ tìm được lương thực để nuôi sống gia đình.
Cuối cùng Toà im lặng, chưa nói gì về chuyện đó… không nhấn mạnh chuyện đó… Chúng tôi hy vọng rằng, trong thời gian tới Toà sẽ xét xử lại chuyện đó, sẽ trả lời.
Hy vọng rằng nhờ sự Cầu nguyện, nhờ sự Can thiệp của các Tổ hợp Luật sư ở Hoa Kỳ, Canada cũng như ở Đài Loan… hy vọng Toà sẽ đứng về phía Công Lý. Chúng tôi hy vọng Chính phủ Đài Loan với sự lãnh đạo của bà Tổng thống Thái Anh Văn, một người đã có một chính sách kinh tế hướng Nam, tạo điều kiện để có thể Đài Loan cộng tác với các nước Đông Nam Á, rồi cũng tạo điều kiện để chứng tỏ Đài Loan là một nước đang muốn trở thành một Quốc gia Dân chủ kiểu mẫu cho Đông Nam Á và cho cả Châu Á thì sẽ có những hướng dẫn đặc biệt hơn.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Chúng con xin hết lòng cám ơn Đức Cha đã cho chúng con thấu hiểu lịch sử về Formosa… Kính thưa quý vị, chúng ta thấy là ở đâu cũng vậy, thời đại nào cũng vậy, có những Anh hùng dám hy sinh Danh vọng, Tiếng tăm, nhiều khi cả chính Mạng sống của mình, đứng ra để Bảo vệ, để Phục vụ cho tất cả những anh chị em khác và Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp đây cũng là một trong những Vị đó.
Xin Quý vị nhớ là khi Biến cố này xảy ra thì Ngài đang là Giám mục của Giáo phận Vinh. Ngài là người khởi xướng Chương trình yêu cầu làm sáng tỏ Thảm trạng Formosa, đó là Thảm trạng của Môi trường. Chính vì vậy mà Ngài gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm… Cách đây mấy năm, chúng ta nghe thấy tình trạng rất là xáo trộn cả trong nước lẫn hải ngoại… về vấn đề của Formosa và Ngài là người đã đứng ra lãnh đạo. Chúng ta thán phục Ngài và chúng ta cũng Cầu nguyện cho Ngài trên những đoạn đường cuối cùng, Ngài sẽ may mắn giải quyết được, để giúp cho anh chị em chúng ta, con cháu chúng ta, tất cả đồng bào Việt Nam, nhất là miền Trung đói khổ… Xin quý ông bà, anh chị em cố gắng hy sinh để chúng ta giúp đỡ Ngài.
Trong phương diện Mục vụ của Ngài. Ngài Sống cho Tha Nhân, Sống cho Đồng Bào và nếu chết thì Ngài cũng sẽ chết cho Chúa, chết cho con Chiên, cho Đồng Bào.Kính thưa quý vị, chúng ta Cầu nguyện cho Ngài luôn luôn có Sức Khoẻ và chúng ta giúp đỡ Ngài trong những phương tiện nào chúng ta có thể được, để giúp Ngài tiếp tục con đường Phục vụ cho Chúa và cho Anh Chị Em đồng loại chúng ta.
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp : Quý vị biết là không ai muốn Đáo Tụng Đình – Kiện Cáo, không ai muốn ra Toà... Theo truyền thống của chúng ta, theo cái Tâm của người Á Đông, không ai muốn phải ra Toà… nhưng trong điều kiện cụ thể cuối cùng của chúng tôi thì phải ra Toà để tranh đấu cho Quyền lợi của người Dân và đồng thời cũng là Tranh đấu cho Môi trường Sinh thái. Chính vì vậy mỗi lần ra Toà là phải tốn kém thì chúng tôi cũng hy vọng rằng đây là lần cuối cùng phải ra Toà.
Mong rằng Tối cao Pháp viện, cũng như Toà Thượng thẩm… Họ sẽ cho Vụ xét xử này là Vụ xét xử cuối cùng… Nhưng cũng không biết được vì Công ty Formosa ở Đài Loan là một Công ty lớn có nhiều mưu mẹo, có nhiều mánh lới, thì không biết rằng phải tiếp tục con đường Khiếu kiện đến bao giờ? Như vậy, chúng tôi cũng cần đến sự trợ giúp để có thể trang trải chi phí.
Cũng rất may, chúng tôi có 5 Tổ hợp Luật sư: 2 Tổ hợp ở Hoa Kỳ, một ở Canada và 2 ở Đài Loan... Trong Tổ hợp Luật sư Hoa Kỳ hay Canada, có những Luật sư họ không nhận án phí trong Vụ án này… Chỉ có thể phải trang trải tiền vé máy bay và chi phí khách sạn khi phải đến đó... Nhưng có những Luật sư cũng yêu cầu mình phải trang trải chi phí và nhất là Tổ hợp Luật sư ở Đài Loan… Họ yêu cầu phải trang trải chi phí, cũng may là chi phí ở Đài Loan thấp hơn ở Hoa Kỳ và Canada.
Chính vì vậy, mỗi lần ra Toà thì yếu tố tiền bạc cũng là yếu tố mà chúng tôi lo lắng. Rất mong Quý vị rộng lòng hỗ trợ. Chị Triều Giang ở Texas là người phụ trách vấn đề này và qua Đài Truyền hình VBS, Quý vị có thể gửi đến Ban tổ chức đó, chứ không gửi cho tôi.
Kiều Mỹ Duyên : Kính Thưa Quý khán thính giả, mình ăn rồi cũng hết thôi, mình giúp người thì của còn, người sẽ vượt qua những khó khăn. Chúng tôi cũng là Sinh viên Luật khoa Sàigòn trước Năm 1975 … chúng tôi biết thuê Luật sư giỏi thì phải trả chi phí rất đắt, mà Đức Cha được may mắn là có 2 Tổ hợp Luật sư ở Hoa Kỳ và Canada không lấy lệ phí (chỉ một số lấy tiền)… Nhưng thưa Quý vị, đường càng dài càng phải mất tiền nhiều.
Xin Quý Vị có thể gọi vào Đài giúp Đức Cha, của ít lòng nhiều. Một Cháu bé nhỏ xíu có thể móc Ống Heo ra giúp được. Mong Quý đồng hương giúp Đức Cha… Đức Cha mỗi lần qua đây rất là khó khăn.
Linh mục Nguyễn Ngọc Chuẩn, Giám Đốc Đài VBS rất trăn trở, rất quan tâm đến Việt Nam. Chúng tôi được biết Đài VBS có nhiều Quý khán thính giả không phân biệt Tôn giáo khi nghe những khổ ải của đồng bào cũng giúp đỡ. Mong Quý đồng hương hãy gọi vào Đài và rộng tay đóng góp.
Đức Cha có chương trình đến San Jose và chúng tôi cũng biết là đồng bào ở San Jose đợi Đức Cha ở đó. Chị Triều Giang, là người rất dễ thương. Ngày xưa là Thư ký của Báo Sóng Thần của Chị Trùng Dương ở Austin nhưng mà đến Houston để Tổ chức… Anh Chị Em Văn nghệ sĩ, Nhóm Luật sư, Đồng hương không phân biệt Tôn giáo cũng đón Đức Cha ở Houston… Sau đó, Đức Cha đến New Orleans, Louisiana… rồi Atlanta, Georgia…
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn: Thưa Quý khán thính giả… như Đức Cha đã có dịp trình bày với Quý vị về vấn đề của Formosa, Quý vị bây giờ hiểu rõ rằng Ngài là người đứng đầu của Chương trình tranh đấu với Công ty Formosa và Ngài là người đã khởi xướng… Tôi thiết nghĩ nếu không có Ngài thì tất cả cuộc đời của anh chị em của chúng ta tại Việt Nam phải âm thầm chịu khổ cực. Không có ai dám đứng lên tranh đấu cho quyền lợi chính đáng của họ. Chính Đức Cha đã can đảm làm như vậy.
Chúng tôi không muốn đề cập đến vấn đề chính trị… nhưng chúng tôi biết cuộc sống của Ngài đã chứng tỏ vì can đảm đứng lên hy sinh, đứng lên để tranh đấu cho đồng bào của chúng ta như vậy, nên chính cuộc đời của Ngài đã bị sóng gió, đã gặp những khó khăn biết bao nhiêu lần.
Bây giờ Ngài đang quyết tâm đưa Vụ án Formosa đến giai đoạn kết thúc, chúng tôi xin Quý Ông Bà Anh Chị Em cố gắng hy sinh giúp Ngài… Bởi vì Ngài là một Giám mục xuất thân từ Dòng Đa Minh, nên cả cuộc đời Ngài sống một cuộc sống khó nghèo… Tiền bạc Ngài không có, cho nên xin Quý Ông Bà, Anh Chị Em giúp đỡ Ngài, để Ngài dùng số tiền đó trang trải cho vấn đề luật Ppháp và phí tổn cho vấn đề ra Toà. Hy vọng là cuối cùng nếu Công Lý được giãi bày và thắng được vụ kiện đó, thì không những tốt cho Đồng bào thân yêu mà còn tốt cho tương lai Con Cháu mai này ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh.
Kiều Mỹ Duyên: Thưa Đức Cha, 550 triệu Mỹ kim mà Công ty Formosa đền cho người dân, Đức Cha là người hiểu nhiều… vì Đức Cha ở Vùng đó, người Dân nhận được bao nhiêu tiền, thưa Đức Cha?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Cái đó cũng khó mà biết được! Chỉ biết là những vụ kiện ở ngoại quốc thì chính Toà án sẽ chỉ định Hộ-Gia đình này được bao nhiêu tiền, gia đình kia được bao nhiêu tiền. Trong các hồ sơ của chúng tôi cũng vậy, mỗi gia đình thiệt hại bao nhiêu thì chính Toà án họ sẽ xử, họ cho gia đình này 100%, khi Đơn Khiếu Kiện phải là 80%.
Trong khi đó số tiền Formosa đền cho Chính phủ Việt Nam 550 triệu US$… không chỉ định là đền cho bao nhiêu gia đình và mỗi gia đình được bao nhiêu: Chính quyền Trung ương nhận rồi chuyển xuống tỉnh. Tỉnh xuống huyện… Huyện xuống xã… Xã xuống thôn… Rơi rớt dọc đường gần hết…!!!
Có những gia đình họ nói: Đáng lẽ họ phải được nhiều hơn, có những gia đình không phải là nạn nhân mà cũng được? Thành thử đó là câu chuyện dài… Có những người đáng lẽ được thì lại không được, hay được rất ít… Có những người là con cái của ‘ai’ đó, không phải là nạn nhân mà vẫn được, thì cái chuyện đó tôi nghe nói nhiều và rất đau lòng, nhưng tôi cũng không điều tra.
Kiều Mỹ Duyên: Thưa Đức Cha, sau khi Đức Cha hưu trí rồi, Đức Cha làm việc nhiều hơn hay ít hơn và có gặp trở ngại gì trong cuộc sống hàng ngày của Đức Cha không?
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Với tôi bây giờ về làm Người Dân thì cũng như những người dân khác, ngoài vấn đề tiếp tục làm công tác Xã hội là tiếp tục Vụ án Formosa, rồi tiếp tục những Ngôi nhà vượt Lũ đã làm mà chưa xong…
Bây giờ tôi dấn thân vào Lãnh vực Văn hoá, tức là chúng tôi đang làm để in lại quyển Từ điển của Giám mục JB Taberd, Sàigòn… một quyển Từ điển phát hành năm 1838 và là cuốn Từ điển mẫu mực của các Từ điển. Chưa có Từ điển nào sau này làm được như Từ điển của Giám mục JB Taberd.
Trong Từ điển của Giám mục JB Taberd, có phần dẫn nhập bằng tiếng La Tinh khoảng 40 trang, sau đó thì có Chữ Hán, Chữ Việt và Chữ La Tinh.
Từ điển của Giám mục GB Taberd.
Chúng tôi đang xuất bản lại, không phải xuất bản lại y nguyên, mà có phê bình, có hiệu đính, đó là quá trình khó khăn và phải sử dụng hiện thời là Bản Ảnh, nhưng bây giờ phải biến thành Bản Word, để rồi mình có thêm thắt, mình có thể phê bình Chữ này Chữ kia đúng không, hay là sát nghĩa chưa..?
Công trình đó rất khó, nếu mà biến một Bản Ảnh thành Bản Word Tiếng Anh nhưng rồi Tiếng Tàu và đôi khi lại Chữ Việt, rồi có lúc là Chữ Nôm… Thành thử ra, chúng tôi cũng đang có một Nhóm chuyên về chữ Hán, Nhóm chuyên về chữ Nôm, Nhóm chuyên về chữ La Tinh để dịch ra. Có một số Chuyên viên Công nghệ Thông tin phải dùng phương pháp để làm sao chuyển bản Tiếng Hán từ Bản Ảnh ra Bản Word… Thông chuẩn của họ đòi hỏi kiến thức cao.
Nếu bản Tiếng Anh ra bản Tiếng Anh thì rất là dễ. Chúng tôi sử dụng những phương pháp của Mỹ và các nước khác nữa để có thể giúp làm và phải dò từng Chữ… Công trình này biên soạn rất lâu và công trình đó sẽ là Công trình Văn hoá để lại cho hậu thế để minh chứng rằng: Đừng quan niệm các Vị Thừa sai làm Từ điển là muốn cộng tác với Thực dân để rồi làm những Người Việt quên Tiếng Mẹ, quên Chữ Hán rồi quên Chữ Nôm, Chữ Quốc Ngữ để rồi dễ đồng hoá với Thực dân Pháp thì hoàn toàn sai.
Tất cả các Vị Thừa sai làm trong Từ điển của họ có Tiếng Hán, Tiếng Nôm và Tiếng Việt. Các Vị làm là làm cho các Linh mục của họ, cho những Vị Thừa sai của họ để biết tiếng địa phương, để đem Tin Mừng đến cho Người Địa phương. Sau đó chính Tiền nhân Việt Nam của mình thấy đó là Lợi, là Hay thì mới dùng như là Quốc ngữ của mình. Nhiệm vụ của các Vị Thừa sai không phải là đến làm Từ điển cho Việt Nam mà là đến để Loan Báo Tin Mừng. Để Loan Báo Tin Mừng thì phải hiểu Văn hoá, Phong tục Tập quán, Ngôn ngữ, Tâm tình của Người Bản Xứ.
Chính vì vậy, những Vị như là Vigor De Behan hay là Alexandre de Rhodes và nhất là Giám mục JB Taberd muốn làm Công trình Văn hoá đó cho những Vị Thừa sai đến sau… Công trình đó không phải làm ở Việt Nam, ở bên Trung Hoa… Từ điển đầu tiên cũng là Tàu Larousse. Bên Hàn Quốc cũng vậy, Tàu-Hàn, rồi Tàu-Hàn Larousse… Đừng nghĩ rằng họ làm Công trình cho Thực dân Pháp… không có Từ điển nào bằng Tiếng Pháp cả.
Linh mục Joseph Nguyễn Ngọc Chuẩn : Chúng con xin hết lòng cám ơn Đức Cha dành thì giờ đến để tâm tình với các Khán thính giả của Hệ thống Truyền hình VBS. Những câu chuyện của Đức Cha rất hữu dụng cho chúng con… chẳng hạn như vấn đề làm Từ điển. Chúng con nghe rất nhiều người họ không biết và chỉ trích đó là công cụ của các Linh mục Thừa sai đến để giúp Đế quốc Pháp vào xâm chiếm Việt Nam… Họ không biết sự hy sinh vất vả và sự cố gắng của các Vị Thừa sai để giúp Người Dân Việt… Chúng con xin đại diện cho Hệ thống Truyền hình VBS cám ơn Đức Cha đã dành thời giờ đến với chúng con. Hy vọng một ngày nào đó chúng con lại được hân hạnh đón tiếp Đức Cha.
Thưa Quý Ông Bà Anh Chị Em, trong 40 phút đồng hồ qua, 3 tiêu đề chính mà Đức Cha đã trình bày : Thứ nhất đó là Ngài đang tiếp tục Xây dựng 5 Ngôi Nhà Chống Lũ để giúp cho Người Dân bị Lũ lụt. Thứ 2 đó là Ngài đã đang tiếp tục theo đuổi Vụ Kiện Formosa cho đến ngày kết thúc… Thứ 3 đó là Ngài đứng đầu Nhóm Chuyên viên dịch lại Từ điển của Giám mục JB Taberd, để nói lên rằng : Các Vị Thừa sai Công giáo đến Việt Nam không phải là để tạo cơ hội cho Thực dân Pháp xâm chiếm Việt Nam… Trái lại Các Vị là những người đã hy sinh cuộc đời để Phong phú hoá nền Văn học cho Dân tộc Việt Nam.
Chúng tôi kêu mời Quý vị hãy tiếp tục giúp Ngài, nhất là về phương diện tài chánh, tất cả 3 Chương Trình đó đều cần đến tài chánh… Chúng tôi xin Quý vị vui lòng giúp Ngài bao nhiêu có thể và Quý vị có thể giúp Ngài bằng cách gọi vào để ủng hộ bằng Tiền mặt, bằng Thẻ… hay Quý vị muốn gửi Check… xin gửi về Our Lady Of Peace tại 9938 Bolsa Avenue, # 206, Westminster, CA 92683.
Xin Cám ơn chị Kiều Mỹ Duyên đã cố gắng giúp Đức Cha đến đây, có dịp để chúng tôi được nghe Ngài tâm tình những điều quan trọng. Xin Đức Cha có vài lời đối với tất cả Đồng bào đang theo dõi Chương trình này.
Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp : Chân thành cảm ơn Cha Giám đốc đã dành cho một Thời lượng của Chương trình và bản thân Hành Giả này không nghĩ đến… Hy vọng rằng Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ… Cám ơn tất cả Quý vị Khán thính giả đã nghe những tâm tư của chúng tôi.
Đó cũng là nhu cầu, ước mong có dịp sẽ trình bày và cũng ước mong nhờ sự hỗ trợ của Quý vị Khán thính giả… những Chương trình mà bao nhiêu người đang mong đợi, nhất là Vụ Kiện Formosa… Kế đến là những Ngôi Nhà Vượt Lũ được hoàn thành và sau cùng là Chương trình Văn hoá để lại cho Thế hệ mai sau được hoàn thành… Cũng rất mong sẽ có cơ duyên đàm đạo với Cha Giám đốc và chị Kiều Mỹ Duyên trong tương lai… Xin chân thành cảm ơn.
Orange County, 25/4/2022
(kieumyduyen1@yahoo.com)
Từ khóa tìm kiếm:
Phỏng vấn Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp
 Nguồn: John-Hoa Nguyen gửi BVN |