Liệu quan hệ Việt-Mỹ sẽ được nâng cấp sang đối tác chiến lược trong chuyến công du của PTT Harris?

Giang Nguyễn

2021-08-12

Phó tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris sẽ có chuyến công du đến thăm Singapore và Việt Nam vào cuối tháng 8 này. Phóng viên Giang Nguyễn phỏng vấn ông Derek Grossman, nhà nghiên cứu quốc phòng cao cấp của tổ chức Rand Corporation. Ông là chuyên gia về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ông Derek Grossman đã cho biết thông tin về khả năng quan hệ Mỹ-Việt sẽ được nâng cấp trong chuyến thăm lịch sử này.

Liệu quan hệ Việt-Mỹ sẽ được nâng cấp sang đối tác chiến lược trong chuyến công du của PTT Harris?

Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris và Tổng thống Joe Biden ở Washington DC hôm 10/8/2021. AP

Giang Nguyn: Cảm ơn ông Derek Grossman đã dành thời gian trò chuyện với chúng tôi. Gần đây ông có viết trên Twitter về khả năng Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris trong chuyến công du sắp tới có thể sẽ thông báo nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ từ quan hệ đối tác toàn diện lên quan hệ đối tác chiến lược. Đã có nguồn tin nào chăng khiến ông đưa ra trường hợp này?

Derek Grossman: Cm ơn cô. Điu tôi viết trên Twitter là tt c nhng gì tôi biết hin gi. Đây là thông tin t mt ngun tin thân cn vi s vic. Tt nhiên không th đm bo rng Hoa K và Vit Nam s nâng cp quan h lên quan h đi tác chiến lược trong chuyến thăm ca Phó Tng thng Kamala Harris ti Vit Nam vào cui tháng này. Nhưng chúng ta có th đt câu hi nếu có mt v khách cp cao như vy t chính ph Hoa K đến thăm Vit Nam, chc hn phi có ‘thành qu’ c th được đưa ra trong chuyến công du này. Vì vy, nhng gì tôi được nghe trong vài ngày qua khiến tôi tin rng vic này kh thi.

Trong quá kh, c hai bên đã đưa ra ý nâng cp quan h đi tác nhưng vic này chưa được trin khai. Mt s người, trong đó có tôi, quan nim rng lý do là vì trong thi gian vài năm gn đây đã không có mt cuc gp cp tng thng gia hai bên. Tt nhiên h thng chính tr Vit Nam có khác, h có ch tch nước, có th tướng và tng bí thư ca Đng. Nếu phía Vit Nam cp cao nht có th, như tng bí thư, có được mt cuc gp g vi Tng thng Biden thì rt có th s có thành qu là vic nâng cp quan h đi tác toàn din lên thành đi đi tác chiến lược. Nay có Phó Tng thng Harris đến Vit Nam nên tôi nghĩ đây là cơ hi đó. Chúng ta ch xem điu gì s xy ra.

Twitter.png

Giang Nguyn: Việc nâng cấp quan hệ đối tác từ toàn diện hiện nay lên quan hệ đối tác chiến lược trên thực tế có ý nghĩa gì, đặc biệt là với tình hình căng thẳng ở Biển Đông, sự tranh chấp với Trung Quốc và trong bối cảnh chính sách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Tổng thống Biden?

Derek Grossman: Thc tế có l không có nhiu thay đi hàng ngày trong quan h gia Hoa K và Vit Nam v hp tác an ninh. Quan h hp tác này, như tôi đã nhn đnh trong vài năm qua đã thc s có tăng tc. Nhưng vic nâng cp quan h s giúp Vit Nam báo hiu cho Trung Quc rng Hà Ni đang ngày càng da vào Hoa K trong n lc ngăn cn Trung Quc Bin Đông. Nhưng không ch Bin Đông mà c dc theo sông Mekong, Trung Quc đang xây các đp thượng ngun, làm nh hưởng tiêu cc đến ngun lương thc, lúa go và thy sn ca Vit Nam ti đng bng sông Cu Long. Đây là mt vn đ rt ln đi vi Vit Nam.

Chúng ta thy B trưởng Ngoi giao Tony Blinken trong nhng ngày qua đã gp các thành viên ASEAN qua mt lot năm cuc hp và hai trong s đó là v sông Mekong. Có th nói sông Mekong hin đang là mi quan tâm và tôi nghĩ Vit Nam khá hài lòng v điu đó.

Vic nâng cp mi quan h s không có nhiu tác đng trên thc tế hàng ngày. Nhưng nó gi tín hiu đến Trung Quc rng Hoa K và Vit Nam ngày càng cùng chia s nhng quyn li lâu dài và c th, là mc tiêu đy lùi Trung Quc.

Giang Nguyn: Trong chương trình nghị sự của chuyến công du của Phó Tổng thống Harris tất nhiên cũng sẽ đề cập đến các vấn đề kinh tế bị tác động bởi đại dịch, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo ông liệu sẽ có những thỏa thuận gì về hợp tác kinh tế không?

Derek Grossman: Chúng ta phi ch xem. Tôi chưa nghe thy điu gì c th vào thi đim này, nhưng chc chn s có nhng tuyên b liên quan đến phc hi kinh tế và h tr trong mùa đi dch.

Giang Nguyn: Còn về vấn đề nhân quyền thì sao? Một số nguồn tin cho biết Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ có những cuộc gặp gỡ với những nhóm xã hội dân sự. Chính quyền Biden, khác với chính quyền trước đây dưới thời Trump, cũng đã nhấn mạnh nhân quyền là một vấn đề mà họ quan tâm. Theo ông liệu vấn đề này có được đề cập và giới đấu tranh có thể hy vọng điều gì từ chuyến thăm này?

Derek Grossman: Vâng tôi thy rt có kh năng vn đ nhân quyn được đưa ra. Chính quyn Biden đã rt tích cc đ cp đến nhân quyn, t do, dân ch trên toàn thế gii và làm cách nào đ Hoa K có th hp tác vi các đi tác dân ch cùng chí hướng. Tt nhiên Vit Nam không thuc trong s các đi tác đó. Vì vy nếu như Phó Tng thng Harris gp g các nhóm dân quyn, điu này chc chn s khiến gii lãnh đo Đng Cng sn Vit Nam rt khó chu.

Tuy nhiên chúng ta đã thy, đc bit là trong chuyến thăm ca B trưởng Blinken ti n Đ, cũng như chuyến đi ca B trưởng Austin qua Singapore, Vit Nam và Philippines, là thông đip ca chính quyn Biden v nhân quyn được xoa du. Điu này đc bit th hin trong chuyến thăm n Đ ca ông Blinken. Hin nhiên n Đ là mt nn dân ch, nhưng nó ngày càng là mt nn dân ch phi t do, và có mt s lo ngi v vic đi x vi người thiu s, đc bit là người Hi giáo n Đ. Ông Blinken đã đến n Đ và ông nói rng ông tham gia đàm phán vi n Đ v dân ch và nhân quyn t mt tư thế ‘khiêm cung’. Đó là t ông đã s dng và ông nói rng ông mong mun có mt cuc đàm phán thng thn và chân tht gia hai đi tác dân ch và bình đng, thay vì thuyết ging n Đ v dân ch và nhân quyn.

Tương t, khi B trưởng Austin đến Singapore, ông y đã nói v vic xây dng mt liên minh hoàn ho hơn ngay ti nước M, rng bn thân chúng ta có nhng thiếu sót trong h thng dân ch ca mình, nhưng chúng ta đang c gng ci thin nó.

Tôi nghĩ chúng ta s thy nhng lp lun tương t trong chuyến thăm ca PTT Kamala Harris. Bà chc chn s có nhng cuc trò chuyn đ cp đến nhân quyn, nhưng thông đip có th s là xoa du hơn là ‘trách mng’ nước ch nhà.

Còn nếu cô nhìn li chuyến thăm ca Th trưởng Ngoi giao Wendy Sherman đến Indonesia, Campuchia và Thái Lan vài tháng trước, thông đip đi vi các quc gia này thì li không được xoa du và đc bit Campuchia và Thái Lan đã không hài lòng vi cách nói đó. Nên tôi nghĩ chính quyn Biden s đàm phán cn thn hơn, nhưng chc chn s đt vn đ nhân quyn.

Giang Nguyn: Thế thì chúng ta có thể khẳng định rằng sẽ không có bất kỳ biện pháp trừng phạt nào đối với các hành động vi phạm nhân quyền? Chúng ta biết rằng Việt Nam đã có một chiến dịch dai dẳng để bịt miệng những tiếng nói bất đồng chính kiến trong những năm gần đây.

Derek Grossman: Vâng, s tht mích lòng: Ti Vit Nam tình hình nhân quyn đang tr nên ti t hơn ch không h ci thin. Có nhng người cho rng Vit Nam ch là mt chế đ đc tài va phi, hay đi loi như thế. Điu này hoàn toàn không đúng, ít nht là đi vi người dân Vit Nam. Tôi nghĩ chính quyn Biden s đt vn đ nhân quyn nhưng câu hi là nó s được gói ghém trong thông đip ‘giá tr chung’ ca chính quyn Biden như thế nào. Vic này không đơn gin khi Hoa K mun to ra s đng thun da trên li ích quc gia.

Vit Nam và Hoa K đng ý rng Trung Quc là mt mi quan tâm, đó là li ích quc gia chung. Thế nhưng Hoa K và Vit Nam có chia s nhng giá tr chung không? Xin thưa là không. Vì vy Hoa K và Vit Nam s phi khc phc được đim này và tôi nghĩ cách đ làm được điu đó là thông qua các mi quan h gia con người vi con người và qua vic gii quyết các vn đ di sn chiến tranh, như B trưởng Austin đã làm trong chuyến công du vào tháng trước. Nhng loi hp tác này theo tôi s giúp quan h song phương v lâu dài.

Giang Nguyn: Cảm ơn ông Derek đã chia sẻ quan điểm.

G.N.-D.G.

Nguồn: https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/will-us-vietnam-relationship-be-upgraded-to-strategic-partnership-during-vp-harris-visit-08122021211053.html

This entry was posted in Quan hệ Việt Mỹ. Bookmark the permalink.