Nguyễn Văn Tuấn
Sáng nay, ra quán nhâm nhi cà phê mới biết là hôm nay là ngày bầu cử QH ở trong nước. Không biết không khí bầu cử ngày hôm nay ra sao, nhưng lần bầu cử QH năm 1971 ở miền Nam thì quả thật rất sôi động và có phần … kịch tính. Thời đó, có cả ứng viên theo chủ nghĩa cộng sản ra tranh cử và đắc cử.
Trang BBC Tiếng Việt có một bài viết của tác giả Nguyễn Quang Duy (ở Melbourne) [1] mô tả cuộc bầu cử năm 1971. Tôi đọc thấy rất đúng với những gì tôi trải nghiệm thời đó (tôi còn ngồi ghế trung học). Nhớ nhứt là những chiếc xe lam gắn loa phát thanh chạy vòng vòng quảng bá cho ứng viên. Họ phát thanh những chánh sách và lời hứa của ứng viên sẽ làm gì nếu đắc cử. Lại có những buổi meeting ngoài trời, và ứng viên tha hồ nói những lời hứa (chánh trị gia mà). Lúc đó tôi không mấy quan tâm đến chánh sách của các vị ấy, chỉ thấy thích cái không khí vui nhộn thôi.
Bài của tác giả Nguyễn Quang Duy có vài chi tiết tôi thấy rất thú vị. Năm 1971, có 1242 ứng viên ra tranh cử cho 159 ghế. Số cử tri ghi danh là 7,09 triệu, nhưng số đi bầu là 5,56 triệu, chiếm 79% cử tri ghi danh (tức là có 21% ghi danh nhưng không đi bầu).
Điều thú vị nhứt là ứng viên khá đa dạng. Có người thân phe chánh phủ, người đối lập, người theo cộng sản, người chống cộng sản, người độc lập, v.v. Theo tác giả cho biết, ở cấp Thượng nghị viện có 41 nghị sĩ thân chánh phủ, 19 nghị sĩ đối lập, còn ở Hạ nghị viện có 84 dân biểu thân chánh phủ, 59 đối lập và 16 độc lập.
Người cộng sản cũng có quyền ra tranh cử. Theo tác giả, ở Sài Gòn, có ứng viên Trần Tuấn Nhâm dùng khẩu hiệu “Chống Mỹ Cứu nước” và “Xã hội Chủ nghĩa con đường duy nhất giải phóng dân tộc”. Ứng viên này ra tranh cử, nhưng đã thất cử.
Nhưng một ứng viên khác tên là Nguyễn Văn Dậu cũng công khai theo chủ nghĩa cộng sản. Theo tác giả, ông Dậu công khai treo cờ Mặt trận Giải phóng miền Nam và treo hình Hồ Chí Minh tại nhà, nhưng không ai làm khó gì ông. Ông Dậu được bầu vào QH nhiệm kỳ 67-71, nhưng ông thất cử ở nhiệm kỳ 71-75.
Kể ra kỳ bầu cử 1971 ở miền Nam có nhiều cái hay. Con số 84 nghị sĩ thân chánh phủ và 59 đối lập là tỷ trọng đáng kể. Điều hay nhứt theo tôi là các ứng viên có quyền công khai niềm tin chánh trị của mình hoàn toàn ngược lại với thể chế đương thời và họ vẫn có thể đắc cử. Dĩ nhiên, đó chỉ là chuyện quá khứ của 50 năm trước, chớ ngày nay thì tinh thần dung nạp đó không thể có được.
N.V.T.
_____
[1] https://www.bbc.com/vietnamese/forum-57204625
Hình: Hội trường Diên Hồng xây vào năm 1924 nằm trên Bến Chương Dương, nơi là trụ sở Thượng Nghị Viện trước 1975. Nay là Sở Giao dịch Chứng khoán.
Nguồn: FB Nguyen Tuan