Nguyễn Khắc Mai
Ở Mỹ có luật bầu cử quy định về một pháp nhân của bầu cử Đại cử tri. Đại cử tri nghĩa là gì?
Tiếng Mỹ gọi là electoral vote – những lá phiếu quyết định bầu cử. Chứ không phải cử tri.
Thông thường quyết định kết quả bầu cử. Qua thực tế bầu cử ở Mỹ, tôi hiểu chữ đại này có ba nghĩa cố nhiên theo nghĩa tiếng Việt: a/ Đại nghĩa là đại diện, những cử tri này đại diện, thay mặt cho các cử tri khác quyết định kết quả bầu cử; b/ Vì thế họ là những cử tri nhớn, quyền to hơn các cử tri bé, là những cử tri bình thường mà phiếu bầu không có tính quyết
định; c/Đại theo tiếng Việt là làm đại đi, bầu đại đi quyết đại đi, dẫu cuộc bầu cử có bị thưa kiện, khiếu nại v.v. Mặc cho những ai mắng tôi chẳng biết gì về nước Huê kỳ. Nói theo nhà Phật, cái tâm của tôi đã dính mắc vào những điều trrông thấy. Tôi đã thấy như thế và nghĩ như thế về cái đại cử tri của nước Mỹ.
Ở Việt Nam cái nước ta nó thế, nói như cách của ông bạn đã quá cố của tôi là Hoàng Ngọc Hiến. Nước mình hiện nay, không phải hôm qua cũng không phải mai sau, mà là kim nhật kim thì. (kim nhật kim thì, lời khấn, hay quyết của thầy cúng để khẳng định với vong ngay bây giờ, lập tức tại nơi này phải xuất hiện) có một thực tế bất thành văn, nhưng lại có hiệu lực về một tư cách phi pháp nhân vì nó chẳng cần căn cứ pháp luật, nó căn cứ ý chí của một Đấng con trời nào đó.Tôi gọi đó là cái Siêu cử tri.
Đại cử tri ở Mỹ có luật rất chặt chẽ, số lượng là bao cho mỗi Tiểu bang, ngày giờ nào thì họp, họp ở đâu, rất chi tiết rành mach.
Siêu cử tri ở ta, hình thành theo nghị quyết. Nó là ý chí của kẻ lãnh đạo, rập khuôn theo phương thức cai trị theo thánh chỉ hơn là theo ý chí (tinh thần) luật pháp. Bởi tinh thần luật pháp thì vô ngã, còn ý chí thánh chỉ lại rất cá nhân, mặc dù Hồ Chí Minh từng chống chủ nghĩa cá nhân!
Siêu cử tri ở ta không gọi là đại. Nhưng quyền rất to. Chỉ cần là dân ấp dân lân, nói theo cụ Nguyễn Đình Chiểu, họ vẫn có quyền hạng siêu cử tri để gạt anh ngay từ vòng gởi xe. Siêu cử tri cấp quận tỉnh thành và trung ương còn có một danh xưng rất uyên bác, đầy chữ nghĩa: Ủy
ban hiệp thương. Họ cũng không cần hiệp mà cũng không thương. Nghĩa là chỉ cần bàn với nhau, với đàng mình và quyết đại đi.
Không phải họ không có ý thức hay triết lý. Mà họ đã làm theo một thứ siêu thức. Họ hiểu ý ông Các Mác từ trong bản chất. Cứ y như thể khi đức Phật giơ lên một bông hoa, không nói một lời nào mà Ca Diếp vẫn nhận ra ý tứ và mỉm cười. Ông Mác từng bảo với Bakounine, một lãnh tụ phái Đệ nhị rằng: ”Một khi giai cấp vô sản cướp được chính quyền, họ
sẽ thúc đây một chế độ ủy trị, để cho một nhóm người tự mình ứng cử, bầu cử để thay mặt và cai trị họ. Ngay lập tức họ rơi tõm vào sự lừa dối và lệ thuộc. Chỉ sau một hồi hưng phấn cách mang trong một kiểu nhà nước mới, họ sẽ tỉnh dậy và thấy mình là nô lệ, là con rối và là con mồi cho những tham vọng mới. ”Mác đã dự báo về một chế độ ủy trị để một nhóm người tự ứng cử và bầu cử, thì siêu cử tri ra đời là hợp lô gich! Không thể khác. Mác không có ý niệm về siêu cử tri. Cho nên đây hoàn toàn là một sáng tạo. Mác đã tiên đoán sự xuất hiện của siêu cử tri, như một tất yếu khi một nhóm người tự ứng cử và bầu cử. Còn Lenine lại từng tuyên bố Chuyên chính vô sản thì không nhất thiết cân luật pháp.
N.K.M.
Tác giả gửi BVN