1. TÂN CƯƠNG: CAO ỦY NHÂN QUYỀN LHQ KÊU GỌI ĐIỀU TRA ĐỘC LẬP VỀ CÁC VI PHẠM NHÂN QUYỀN
Trọng Nghĩa
27/02/2021
Phát biểu tại Hội đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc ngày 26/02/2021, bà Michelle Bachelet, Cao ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, đã tố cáo Trung Quốc về các hành động hạn chế các quyền tự do dân sự và chính trị cơ bản nhân danh an ninh quốc gia và các biện pháp chống Covid-19. Bà đặc biệt nêu bật vấn đề Tân Cương, đồng thời kêu gọi mở một cuộc điều tra độc lập và nghiêm túc.
Ảnh minh họa: Cao ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc Michelle Bachelet trong một cuộc họp báo tại trụ sở LHQ, Genève. Ảnh chụp 09/12/2020. REUTERS – DENIS BALIBOUSE
Theo hãng tin Anh Reuters, bà Cao ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc đã ghi nhận là tại Trung Quốc: “Các nhà đấu tranh, giới luật sư và những người bảo vệ nhân quyền, cũng như một số công dân nước ngoài, đã bị cáo buộc hình sự, giam giữ một cách tùy tiện hoặc xét xử không công bằng”.
Đề cập đến khu vực Tân Cương của Trung Quốc, bà Bachelet cho rằng trước các báo cáo về việc giam giữ tùy tiện, đối xử hà khắc, bạo lực tình dục và lao động cưỡng bức, cần phải có một đánh giá toàn diện và độc lập về tình hình.
Cao ủy Nhân Quyền bày tỏ hy vọng đạt được thỏa thuận với Bắc Kinh về một chuyến đi Trung Quốc. Phải lần ngược về năm 2005 mới thấy một Cao ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc – lúc đó là bà Louise Arbour – đến thăm Trung Quốc.
Theo giới hoạt động nhân quyền và các chuyên gia Liên Hiệp Quốc, đã có ít nhất một triệu người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi bị giam giữ trong các trại lao cải ở Tân Cương. Trung Quốc phủ nhận các cáo buộc, khẳng định rằng đó là các trại huấn nghệ cần thiết để chống lại chủ nghĩa Hồi Giáo cực đoan.
Nhân khóa họp của Hội đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc tại Genève, Trung Quốc đã liên tiếp bị tố cáo về chính sách đàn áp tại Tân Cương và Tây Tạng cũng như cách đối xử với người Hồng Kông.
Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đã nói rằng tra tấn, lao động cưỡng bức và triệt sản đang diễn ra ở “quy mô công nghiệp” ở Tân Cương, còn Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian thì tố cáo “một hệ thống giám sát và đàn áp được thể chế hóa trên quy mô lớn”.
Về phía Mỹ, tân chính quyền của Tổng thống Biden đã tán thành việc chính quyền Trump cho rằng Trung Quốc đã có những hành vi “diệt chủng” ở Tân Cương và cần phải buộc Bắc Kinh trả giá.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm thứ Hai 22/02 đã phủ nhận rằng “chưa hề có cái gọi là diệt chủng, lao động cưỡng bức hay đàn áp tôn giáo ở Tân Cương”.
Vào hôm qua, bà Bachelet cũng nêu bật tình hình Hồng Kông, nơi có hơn 600 người đang bị điều tra vì tham gia các cuộc biểu tình, một số dựa theo luật an ninh quốc gia mới mà Trung Quốc áp đặt trên đặc khu.
Lãnh đạo ngành tư pháp Hồng Kông Trịnh Nhược Hoa (Teresa Cheng) đã phản ứng ngay trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc rằng, kể từ khi luật đó được thực thi, tình trạng bất ổn dân sự đã lắng xuống và người dân có thể tận hưởng các quyền tự do hợp pháp của họ.
Nguồn: RFI tiếng Việt
***
2. DUY NGÔ NHĨ: PHƯƠNG TÂY DỒN DẬP LÊN ÁN, TRUNG QUỐC TÌM CÁCH PHẢN CÔNG
Thu Hằng
26/02/2021
Trung Quốc phạm tội «diệt chủng» người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Đây là cụm từ mạnh nhất lần lượt được Hoa Kỳ, Canada, Hà Lan sử dụng để tố cáo những hành động của Bắc Kinh đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Còn Anh và Pháp lên án hệ thống đàn áp của Trung Quốc ở Tân Cương theo «quy mô công nghiệp» và «được thể chế hóa».
Ngoại trưởng Dominic Raab trình bày trước Nghị viện Anh về vấn đề người Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc, ngày 12/01/2021, Luân Đôn, Anh Quốc. © AFP
Kể từ khi có những tiết lộ đầu tiên vào năm 2016 về chính sách đàn áp, đồng hóa người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, chưa bao giờ các nước phương Tây lại cùng lúc dồn dập phản ứng mạnh mẽ như vậy, theo nhận định của trang The Diplomat ngày 25/02/2021.
«Liên minh dân chủ» chống Trung Quốc
Lập trường của Hoa Kỳ về vấn đề «diệt chủng» người Duy Ngô Nhĩ không thay đổi dưới thời Tổng thống Biden. Sau một cuộc họp trực tuyến, tổng thống Mỹ và thủ tướng Canada Justin Trudeau nhất trí «phối hợp cách tiếp cận để ngăn chặn những mối đe dọa đối với các giá trị và lợi ích chung».
Với đa số tuyệt đối ngày 22/02, Quốc hội Canada lên án chính sách của Trung Quốc đối với người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ là «diệt chủng».
Ba ngày sau, vào ngày 25/02, Quốc Hội Hà Lan trở thành cơ quan lập pháp đầu tiên ở châu Âu cũng cáo buộc Trung Quốc «diệt chủng».
Theo các viện nghiên cứu của Mỹ và Úc, ít nhất một triệu người Duy Ngô Nhĩ đã bị giam giữ trong các trại tập trung, mà Trung Quốc gọi là «trung tâm dạy nghề» ở Tân Cương và một số bị «cưỡng bức lao động» hoặc «cưỡng bức triệt sản». Những thông tin và nhân chứng về tình trạng này ngày càng nhiều, rõ ràng hơn và thuyết phục hơn, mà gần đây là bộ phim tài liệu của đài truyền hình Anh BBC và cuốn hồi ký, xuất bản tại Pháp, của Gulbahar Haitiwaji, một phụ nữ Duy Ngô Nhĩ, được giải thoát khỏi trại tập trung nhờ Paris gây áp lực và nhờ cô con gái, công dân Pháp, đấu tranh từ nhiều năm nay.
Để trừng phạt, Hoa Kỳ và Anh cấm toàn bộ sản phẩm sợi bông có nguồn gốc Tân Cương. Vấn đề lao động cưỡng bức mới chỉ dừng ở bước đề xuất dự thảo luật tại Quốc hội Mỹ, Anh và Liên Hiệp Châu Âu. Các nghị sĩ Anh muốn mạnh tay hơn khi đề xuất «một tu chính án về diệt chủng» trong dự thảo luật thương mại. Khả năng tẩy chay Thế Vận Hội Mùa Đông 2022 ở Bắc Kinh cũng được nêu lên. Tokyo bị chỉ trích vì không lên tiếng về những vụ vi phạm nhân quyền của Trung Quốc, nhưng 12 doanh nghiệp lớn của Nhật Bản đã tạm ngừng hoặc dự định ngừng thỏa thuận thương mại với các đối tác Trung Quốc sử dụng lao động cưỡng bức ở Tân Cương.
Trung Quốc tính kết hợp với Nga làm đối trọng
«Một liên minh dân chủ» được hình thành tại Hội đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc (UNHRC), mà theo Hoàn Cầu Thời Báo ngày 26/02, «chủ mưu» là Hoa Kỳ, trở lại với tư cách quan sát viên sau hai năm gián đoạn. Vẫn theo cơ quan truyền thông của Bắc Kinh, Washington quyết định trở lại Hội Đồng Nhân Quyền vì sợ sức ảnh hưởng được Trung Quốc mở rộng trong thời gian Mỹ vắng mặt. Thế nhưng, điều này cũng có nghĩa là Washington, phối hợp với các đồng minh, sẽ có những biện pháp cứng rắn hơn đối với những nước thường bị chỉ trích vi phạm nhân quyền như Trung Quốc, Nga, Cuba và Venezuela.
Hoàn Cầu Thời Báo biện minh rằng Trung Quốc có khái niệm và cách làm riêng để bảo vệ quyền của con người và những quyền này phải thích hợp với tình hình phát triển của đất nước. Quyền tự do cá nhân, được các nền dân chủ tôn trọng, bị trang thông tin chính thức của Bắc Kinh chỉ trích là điểm yếu trong việc giải quyết một số thách thức lớn, như cuộc khủng hoảng dịch tễ Covid-19.
Để tạo được đối trọng với Mỹ và các đồng minh trên mặt trận nhân quyền, nhiều chuyên gia Trung Quốc cho rằng Bắc Kinh cần tăng cường hợp tác với một số nước khác, đặc biệt là với Nga, và phải có thêm nhiều «chiến lang» để phanh phui những vụ vi phạm nhân quyền tại các nước phương Tây.
Với thái độ không khoan nhượng này của Bắc Kinh, có thể dự đoán là cuộc chiến nhân quyền giữa Trung Quốc và phương Tây sẽ còn gay gắt hơn và chưa có hồi kết. Các sắc tộc thiểu số ở những vùng tự trị Tân Cương, Tây Tạng, hay những nhà đấu tranh vì dân chủ ở Hồng Kông sẽ tiếp tục là nạn nhân của chính sách «bảo vệ nhân quyền» theo «mô hình Trung Quốc».
Nguồn: RFI tiếng Việt