(VNTB) – Các nhà bảo vệ nhân quyền, các nhà hoạt động và các nhà phê bình tiếp tục bị nhắm đến ở Việt Nam.
Tổ chức CIVICUS Monitor đánh giá không gian dân sự Việt Nam là ‘đóng kín’. Trong những tháng gần đây, các chuyên gia Liên Hợp Quốc đã nêu quan ngại về việc giam giữ các nhà báo của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (Hội NBĐLVN) và các hành vi sách nhiễu đối với Nhà xuất bản Tự do (NXBTD) cùng các thành viên và độc giả của họ.
Chế độ độc đảng đã ban hành một sắc lệnh mới nhằm thắt chặt quyền kiểm soát đối với báo chí, trong khi Dự án 88 đã ghi lại cảnh tra tấn và đối xử vô nhân đạo đối với các tù nhân chính trị trong một báo cáo mới. Hơn nữa, các nhóm nhân quyền đã nêu lên những lo ngại về phiên tòa bất công nghiêm trọng và các cáo buộc tra tấn trong phiên tòa Đồng Tâm.
Các chuyên gia LHQ nêu quan ngại về việc bắt giữ các nhà báo và quấy rối Nhà xuất bản Tự do (NXBTD)
Vào tháng 9 năm 2020, các chuyên gia của Liên hợp quốc – bao gồm Báo cáo viên đặc biệt về thúc đẩy và bảo vệ quyền tự do quan điểm và biểu đạt; Nhóm công tác về giam giữ tùy tiện; Báo cáo viên Đặc biệt trong lĩnh vực quyền văn hóa; Báo cáo viên Đặc biệt về quyền tự do hội họp ôn hòa và lập hội; và Báo cáo viên Đặc biệt về tình hình của những người bảo vệ nhân quyền – đã gửi một thông báo tới các nhà chức trách Việt Nam.
Họ nêu quan ngại về việc bị cáo buộc bắt giữ tùy tiện bốn nhà báo trực thuộc Hiệp hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (Hội NBĐLVN). Như đã được báo cáo trước đó, ông Phạm Chí Dũng, một nhà báo bất đồng chính kiến nổi tiếng, nhà văn và người sáng lập Hội NBĐLVN đã bị bắt giam vào tháng 11 năm 2019. Hai thành viên khác của Hội NBĐLVN là Nguyễn Tường Thụy, phó chủ tịch và Lê Hữu Minh Tuấn, đã bị bắt vào tháng 5 và tháng 6-2020. Lê Anh Hùng, thành viên Hội NBĐLVN và là cộng tác viên của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) Việt Nam bị bắt vào tháng 7 năm 2018.
Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (Hội NBĐLVN) được thành lập vào ngày 4 tháng 7 năm 2014 với 70 nhà báo độc lập và các nhà bảo vệ nhân quyền trên khắp cả nước. Hội NBĐLVN là một mạng lưới tin tức và phân tích độc lập hàng đầu ủng hộ quyền tự do báo chí và các quyền tự do quan điểm và biểu đạt khác, bảo vệ các nhà báo, cũng như quyền tự do lập hội và hội họp ôn hòa. Các thành viên cũng đã tiến hành nghiên cứu và vận động chính sách về cải cách luật pháp ở Việt Nam, bao gồm cả việc cung cấp thông tin cho các cơ quan và cơ quan nhân quyền của Liên Hợp Quốc.
LHQ cũng nêu quan ngại về các hành vi quấy rối, bao gồm cả tấn công mạng, chống lại Nhà xuất bản Tự do (NXBTD), và giám sát, đe dọa, tịch thu tài sản và cáo buộc giam giữ tùy tiện các thành viên và độc giả, cũng như đe dọa gia đình của họ.
Nhà xuất bản Tự do (NXBTD) được thành lập vào tháng 2 năm 2019, với mục tiêu “thúc đẩy tự do thông tin và giáo dục khai phóng ở Việt Nam.” Về mặt chức năng, NXBTD là một nhà xuất bản độc lập chuyên xuất bản và phổ biến sách, kể cả những sách đã bị hạn chế do có nội dung chính trị.
Theo tài liệu trước đây của CIVICUS Monitor, hơn 100 cá nhân đã được nhắm mục tiêu được cho là đã mua hoặc đọc sách do nhà xuất bản in hoặc đã làm việc cho nhà xuất bản. Tình trạng quấy rối đã diễn ra ở ít nhất ba thành phố lớn, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Huế, ngoài các tỉnh Bình Dương, Quảng Bình, Quảng Trị và Phú Yên. Các cá nhân ở những nơi đó đã bị triệu tập đến đồn công an địa phương để thẩm vấn về những cuốn sách họ mua từ nhà xuất bản. Sau khi thẩm vấn, hầu hết đều bị áp lực phải ký vào những tuyên bố hứa rằng họ sẽ không mua sách từ Nhà xuất bản Tự Do nữa.
Nhà hoạt động và nhà báo nổi tiếng bị bắt vì tội ‘tuyên truyền chống nhà nước’
Nhà chức trách Việt Nam đã bắt giữ nhà bảo vệ nhân quyền Phạm Đoan Trang – một trong những nhà báo độc lập nổi tiếng nhất, vào tháng 10. Bà Trang bị bắt giam vào ngày 6 tháng 10 năm 2020 tại Thành phố Hồ Chí Minh, cùng ngày Việt Nam và Hoa Kỳ tổ chức đối thoại nhân quyền thường niên Hoa Kỳ-Việt Nam lần thứ 24, bao gồm các cuộc đàm phán về các vấn đề như quyền tự do ngôn luận. Các nhà phân tích cho rằng việc bắt giữ bà là một phần của chiến dịch đàn áp các nhà hoạt động trước thềm đại hội đảng toàn quốc 5 năm của Việt Nam vào tháng 1 năm 2020.
Theo lời kể của nhân chứng, bà Đoan Trang bị bắt tại một chung cư. Bà bị khởi tố về tội “tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 88 Bộ luật Hình sự năm 1999 và “làm, lưu trữ, phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi năm 2017). Tội danh này có thể bị phạt 20 năm tù. Hành vi vi phạm an ninh quốc gia được xác định rõ ràng thường được đưa ra nhằm chống lại những người bảo vệ nhân quyền.
Theo báo cáo, lý do bà Đoan Trang bị truy tố cùng một tội danh theo cả bộ luật hình sự cũ và hiện hành là do chính phủ đã “điều tra” các hoạt động của cô ấy cả trước và từ tháng 1 năm 2018. Bà Trang đã được chuyển đến thủ đô Hà Nội và đang bị giam tại Trại giam số 1 (còn gọi là Nhà tù Hỏa Lò mới), huyện Từ Liêm, Hà Nội. Vào tháng 9 năm 2020, các chuyên gia Liên Hợp Quốc cũng đã nêu trường hợp của bà trong một cuộc trao đổi với các nhà chức trách.
Đoan Trang dự đoán mình sẽ bị ngay từ tháng 5 năm 2019 và yêu cầu bạn bà phát hành một lá thư có tiêu đề “Chỉ khi tôi bị bỏ tù” nếu bà bị bắt. Trong lá thư của mình, bà yêu cầu những người sẽ vận động cho tự do của bà nên ưu tiên các tù nhân lương tâm khác. Bà cũng viết về nhu cầu vận động cải cách dân chủ ở Việt Nam.
Phạm Đoan Trang đã nhiều lần bị chính quyền Việt Nam nhắm vào chỉ vì thực hiện quyền tự do ngôn luận một cách ôn hòa. Được biết, Đoan Trang đã lẩn trốn sau khi bị các quan chức an ninh thẩm vấn hơn mười giờ vào tháng 2 năm 2018. Vào tháng 8 năm 2018, các nhân viên chính phủ và những người mặc thường phục đột kích một buổi hòa nhạc tại một quán cà phê ở thành phố Hồ Chí Minh và hành hung Trang. Sau đó bà bị lôi lên xe và đưa đến đồn công an, nơi bà bị đánh liên tục trong khi thẩm vấn.
Gần đây hơn, vào tháng 7 năm 2020, có thông tin rằng bà Trang đã rút khỏi Nhà xuất bản Tự Do – một nhà xuất bản độc lập trong nước đã sản xuất sách về chính sách công và tư tưởng chính trị ở Việt Nam – sau khi bị cảnh sát quấy rối dữ dội vì công việc của bà cũng như bắt cóc và ngược đãi. các đồng nghiệp. Bà là một trong những người sáng lập NXB Tự Do.
Đoan Trang là tác giả của những cuốn sách sau: Chính trị bình dân, Cẩm nang nuôi tù, Phản kháng bất bạo lực, Chính trị của một nhà nước công an, và Báo chí công dân.
Y án 10 năm cho blogger Trương Duy Nhất
Vào tháng 8 năm 2020, tòa án TP Hà Nội đã giữ nguyên bản án 10 năm tù của blogger Trương Duy Nhất. Ông Nhất bị kết án vào tháng 3 năm 2020 sau một phiên tòa nửa ngày.
Theo Ủy ban Bảo vệ Nhà báo, tại phiên xử, ông Nhất đã phủ nhận các cáo buộc chống lại ông và nói rằng ông là nạn nhân của cuộc đàn áp chính trị. Ông bị kết án tù về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” khi là một phóng viên sau khi không tìm được đầy đủ chứng cứ kết tội ông về tội cưỡng đoạt tài sản trước đó.
Ông Nhất, một cộng tác viên thường xuyên của Đài Á Châu Tự Do, đã bị cảnh sát Thái Lan cưỡng bức biến mất khỏi Thái Lan vào tháng 1 năm 2019 và sau đó xuất hiện tại Việt Nam vào tháng 3 năm 2019, nơi ông bị giam giữ. Trước đó, ông Nhất đã bị tù tại Việt Nam từ năm 2013 đến năm 2015 vì các bài viết chỉ trích chính phủ.
Nghị định mới đưa mức phạt nặng đối với truyền thông
Theo Defend the Defenders, chế độ độc đảng đã tăng mức phạt hành chính lên tới 200 triệu đồng (9.000 USD) và có thể bị đình chỉ 12 tháng đối với các vi phạm của các nhà báo và nhà xuất bản trong nỗ lực thắt chặt kiểm soát báo chí. Điều này có trong Nghị định 119/2020 mới của Chính phủ ban hành ngày 7 tháng 10 năm 2020 và sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 12 năm 2020.
Nghị định xử phạt hành chính từ 150 triệu đồng đến 200 triệu đồng (6.500 USD – 9.000 USD) đối với hành vi “cung cấp thông tin chống phá nhà nước” hoặc “phá hoại quan hệ quốc tế của đất nước nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự”; “Đăng tải, phổ biến thông tin không phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc”; “Đăng thông tin có nội dung ảnh hưởng đến độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; và “đăng thông tin xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng hoặc xúc phạm dân tộc, anh hùng dân tộc”, cùng những nội dung khác.
Quyền tự do báo chí đã bị hạn chế nghiêm trọng bằng nhiều luật và nghị định đàn áp. Đảng Cộng sản kiểm soát tất cả các phương tiện truyền thông in ấn, phát sóng, trực tuyến và điện tử, và quyền sở hữu tư nhân hoặc hoạt động của bất kỳ cơ sở truyền thông nào vẫn bị cấm. Các nhà báo đã bị truy tố hoặc tấn công thể xác bởi những người bị nghi ngờ có liên hệ với chính quyền vì vạch trần các hành vi lạm dụng của nhà nước.
Tra tấn và đối xử vô nhân đạo với tù nhân chính trị
Một báo cáo mới của nhóm nhân quyền Dự án 88 được công bố vào ngày 5 tháng 11 năm 2020 nhấn mạnh việc tra tấn và đối xử vô nhân đạo khác đối với các tù nhân chính trị trong giai đoạn 2018-19 là vi phạm rõ ràng các cam kết của Việt Nam với Công ước của Liên hợp quốc về chống tra tấn và hiến pháp của Việt Nam. Nhiều người trong số này là những nhà bảo vệ nhân quyền đã bị giam giữ theo các điều luật về an ninh quốc gia.
Báo cáo đã ghi nhận ít nhất 15 cá nhân phải chịu đựng nỗi đau về tâm lý và/hoặc thể chất. Hai là phụ nữ. Nhiều người trong số này đã bị cán bộ trại giam tấn công với mục đích ép buộc thú tội, thu thập thông tin hoặc trừng phạt những người bất đồng chính kiến vì ý kiến của họ.
Các vấn đề khác được ghi lại trong báo cáo bao gồm việc giam giữ trước khi xét xử bất hợp pháp kéo dài; không được phép gặp đại diện pháp lý và các phiên tòa không công bằng; bị từ chối điều trị y tế đầy đủ; điều kiện vật chất và hành chính khắc nghiệt trong tù; không được gặp mặt gia đình/chuyển trại trừng phạt; và biệt giam.
Dự án 88 kêu gọi cộng đồng quốc tế, và đặc biệt là tất cả các quốc gia đang hoặc có thể trở thành đồng minh chính trị hoặc thương mại lớn với Việt Nam, buộc Chính phủ Việt Nam phải chịu trách nhiệm trước các nghĩa vụ quốc tế của mình.
Theo Dự án 88, tính đến tháng 9 năm 2020, nhà nước Việt Nam đã giam giữ 257 tù nhân chính trị, bao gồm luật sư, nhà lãnh đạo tôn giáo và người theo đạo, các blogger, phóng viên, nhà hoạt động môi trường, người khiếu kiện đất đai, người dùng Facebook và các nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ. Có bằng chứng cho thấy nhiều người trong số họ đang bị tra tấn hoặc bị đối xử vô nhân đạo.
Vi phạm thủ tục tố tụng và cáo buộc tra tấn trong phiên tòa xét xử
Đồng Tâm Vào ngày 14 tháng 9 năm 2020, một phiên toà ở Việt Nam đã tuyên án tử hình hai anh em – Lê Đình Công và Lê Đình Chúc – vì vai trò của họ trong cái chết của ba cảnh sát trong một vụ tranh chấp đất đai khét tiếng vào tháng 1 năm 2020 sau một phiên tòa kéo dài 4 ngày. Cha của họ, một quan chức địa phương đã nghỉ hưu, ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, đã bị bắn chết khi công an tiến vào làng Đồng Tâm. 27 người khác bị xét xử bị tuyên các mức án từ tù chung thân đến 15 tháng tù treo.
Như đã báo cáo trước đó, vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, cảnh sát đã phát động một chiến dịch tại làng Đồng Tâm, cách thủ đô Hà Nội 40 km. Người dân Đồng Tâm đã phản đối việc cho một công ty viễn thông quân đội thuê đất trong nhiều năm. Một báo cáo được công bố nói rằng dân làng chỉ chống trả sau khi bị cảnh sát hành hung.
Khi tình hình ở Đồng Tâm nhận được sự quan tâm rất lớn của cư dân mạng, chính phủ Việt Nam đã sử dụng những nỗ lực mạnh tay để kiểm duyệt các cuộc thảo luận về vụ tranh chấp này. Các nhà hoạt động bị bắt liên quan đến các bài đăng trên mạng xã hội về vụ tranh chấp ở làng Đồng Tâm, trong khi hàng chục người dùng Facebook cho biết họ bị hạn chế hoạt động. Cảnh sát cũng cô lập các blogger hàng đầu, có trụ sở cách đó 25 km ở Hà Nội, ngăn họ báo cáo về vụ việc.
Theo The 88 Project, chỉ vài ngày sau khi vụ việc xảy ra, các phương tiện truyền thông nhà nước đã đăng tải những câu chuyện phỉ báng dân làng. Hơn nữa, ngay sau khi vụ việc xảy ra, toàn bộ thôn Hoành của Đồng Tâm đã được đặt trong tình trạng giới nghiêm hoàn toàn.
Trong suốt phiên tòa, quyền và đặc quyền của các luật sư bào chữa đã không được tôn trọng. Theo Hội Luật sư vì Luật sư, các luật sư đã không được tiếp cận với thân chủ của họ cho đến khi bị có cáo trạng và sau đó chỉ [được tiếp xúc] khi có sự chứng kiến của quản giáo, vi phạm nguyên tắc giữ bí mật giữa luật sư và thân chủ. Ngoài ra, các luật sư bào chữa không được tiếp xúc hồ sơ vụ án cho đến vài ngày trước phiên tòa, và chỉ sau khi Đoàn Luật sư Hà Nội can thiệp và yêu cầu được tiếp cận.
Đã có báo cáo rằng nhiều người trong số những người bị bắt đã bị tra tấn trong quá trình điều tra. Theo tổ chức Người bảo vệ Nhân quyền, trong ngày thứ ba của phiên tòa khi luật sư hỏi về việc bị tra tấn trong thời gian tạm giam trước khi xét xử, 19 cá nhân, trong đó có Lê Đình Công, đã gián tiếp xác nhận rằng họ bị đánh khi thẩm vấn. Ông Công cho biết anh bị điều tra viên đánh hàng ngày sau khi bị bắt. Công an đã dùng dùi cui cao su để đánh ông. Theo Asia Sentinel, lần lượt tù nhân này đến tù nhân khác đã đưa ra những lời thú tội gần như giống hệt nhau.
VNTB gửi BVN bản dịch