Nguyễn Quang Duy
Không có nơi nào trên thế giới bầu cử theo phương thức cử tri đoàn như ở Mỹ và không có cuộc bầu cử nào tại Mỹ có quá nhiều vấn đề như cuộc bầu cử tổng thống vừa qua.
Đến nay cả hai bên đều tuyên bố thắng cử và tràn ngập thông tin trái ngược nhau, ngày 7/11/2020, Tổng thống Trump tuyên bố nhiều vụ kiện đang diễn ra và “các lá phiếu hợp lệ mới quyết định ai sẽ là Tổng thống, chứ không phải các hãng tin”.
Như vậy chuyện gì sẽ xảy ra và ai sẽ là Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2021-25?
Đảng Cộng Hòa thắng cử?
Mặc dù đảng Dân Chủ đã chi hằng trăm triệu Mỹ kim để quyết dành thêm ghế tại Thượng viện nhưng làn sóng xanh đã không xảy ra.
Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện và Thượng nghị sĩ Lindsey Graham Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện đều tái đắc cử và đảng Cộng Hòa theo ước tính vẫn giữ được Thượng viện.
Nếu được như thế trong vòng 2 năm tới ngay cả ông Biden chính thức thắng cử, đảng Cộng Hòa sẽ ngăn chặn mọi thay đổi do đảng Dân Chủ đưa ra.
Ở Hạ viện, đảng Dân Chủ vẫn giữ đa số nhưng mất từ 5 đến 12 ghế, cánh tả Dân chủ Xã hội đang vận động để truất phế bà Nancy Pelosi khỏi vai trò Chủ tịch Hạ viện đưa người của họ lên.
Nếu trong vòng 2 năm tới đảng Dân Chủ không giữ được ổn định Hạ viện có thể sẽ mất vào tay đảng Cộng Hòa.
Dựa trên kết quả sơ khởi này, không kể ai thắng cử Tổng thống, rõ ràng cử tri Mỹ muốn duy trì tam quyền phân lập, muốn hành pháp và lập pháp kiểm soát lẫn nhau và giải quyết những tranh chấp chính trị ai là người thắng cử Tổng thống lần này.
Ông Trump thắng Florida và Texas
Trái ngược với các cuộc thăm dò cử tri của báo chí và chi tiêu cho việc tranh cử, tại Florida riêng tỉ phú Michael Bloomberg đã chi hằng trăm triệu Mỹ Kim, nhưng ông Trump đã thắng cử một cách khá vẻ vang tại hai tiểu bang Florida và Texas.
Trước ngày bầu cử bà Harris Kamala ứng cử viên Phó tổng thống đã dành khá nhiều nỗ lực để vận động tại hai tiểu bang này.
Vì ở đây có đông cử tri gốc Nam Mỹ và Phi Châu, đảng Dân Chủ tin rằng nhờ yếu tố “sắc tộc” của bà Harris Kamala cử tri gốc Nam Mỹ và Phi Châu sẽ bầu cho bà.
Nhưng kết quả đã trái ngược ý muốn của đảng Dân Chủ, số cử tri gốc Nam Mỹ và Phi Châu bầu cho ông Trump theo ước tính đã cao hơn các cuộc bầu cử trước rất nhiều và ngược lại càng ngày càng ít người bầu cho đảng Dân Chủ.
Ở Mỹ các tiểu bang giữ quyền tổ chức bầu cử nên Florida, Texas và cũng như hầu hết các tiểu bang có Thống đốc thuộc đảng Cộng Hòa, mặc dù cũng có nhiều cử tri bỏ phiếu qua thư nhưng kết quả bầu cử đã công bố ngay trong đêm bầu cử 3/11/2020.
Ông Trump tuyên bố thắng cử…
Dựa theo kết quả bầu cử sơ khởi tại các tiểu bang do đảng Cộng Hòa cầm quyền và kết quả cử tri bỏ phiếu trong ngày tại các tiểu bang do đảng Dân Chủ cầm quyền, vào rạng sáng 4/11/2020, ông Trump đã dẫn trước khá xa nên ông mở họp báo và tuyên bố thắng cử.
Nhưng chỉ vài giờ sau hai tiểu bang Michigan và Wisconsin là hai tiểu bang có Thống đốc thuộc đảng Dân Chủ các phiếu bầu qua thư được tính chung vào kết quả đã đảo ngược.
Tờ New York Times nhanh chóng đưa tin tại đơn vị Shiawassee, Michigan, con số bầu cho ông Biden đột nhiên tăng thêm 153,710 phiếu hơn cả số cư dân trong vùng cả chục lần.
Giới chức bầu cử tại Michigan nhanh chóng đính chính con số đúng là 15,371 và đổ lỗi do đánh máy sai thêm vào một số 0 ở số cuối.
Tổng thống Trump ngay sau đó mở cuộc họp báo tuyên bố là có gian lận bầu cử tại các tiểu bang Michigan, Wisconsin, Georgia và Pennsylvania, đảng Cộng Hòa bắt đầu khởi kiện và cho biết có thể dẫn đến tranh tụng tại Tối cao pháp viện.
Ban vận động tranh cử của ông Trump đưa ra một tuyên bố cho biết ông Trump “sẽ không bao giờ từ bỏ chiến đấu vì bạn và đất nước của chúng ta.”
Theo bản tuyên bố tất cả các lá phiếu hợp pháp phải được đếm và tất cả các lá phiếu bất hợp pháp không được tính vào, ông Trump sẽ theo đuổi quá trình này thông qua mọi khía cạnh của luật pháp.
Từ đó các thông tin tràn ngập về kẻ thắng người thua, nhưng ngay cả nếu không có khởi kiện và tranh tụng, do cách thức bầu cử ở Mỹ kết quả thắng thua là quyết định của đa số cử tri đoàn, nghĩa là còn cả tháng nữa mới có kết quả chính thức.
Thượng viện điều tra…
Thượng viện đã từ chối công nhận liên danh Biden-Harris thắng cử, ngày 7/11/2020, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho biết Ủy ban Tư pháp Thượng viện sẽ điều tra “tất cả các cáo buộc đáng tin cậy về việc bỏ phiếu không đúng và hành vi sai trái” trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020.
Ông Lindsey Graham cho biết “Kết quả bầu cử không thể do hệ thống truyền thông quyết định, mà là số phiếu bầu chính xác quyết định.”
Tiểu bang tổ chức bầu cử…
Ở Mỹ theo Hiến Pháp luật bầu cử do tiểu bang soạn và thi hành, bởi vậy mỗi tiểu bang luật mỗi khác ngay cả việc định nghĩa cử tri là ai.
Theo đảng Cộng Hòa tại một số địa phương cánh tả Dân chủ Xã hội nắm quyền bất luận ai đang sống ở đó dù là công dân Mỹ hay sống bất hợp pháp đều có thể đi bầu, và họ cho rằng đó là một lý do đảng Dân Chủ liên tục đòi mỗi lá phiếu đều phải được tính bất kể họ là ai.
Lý do khác là tại tiểu bang do đảng Dân Chủ nắm gần đây còn đổi luật các phiếu gửi bằng thư có dấu bưu điện của Ngày bầu cử (3/11/2020) có thể được nhận đến hết ngày 6/11/2020 ở Pennsylvania và ngày 12/11/2020 ở Bắc Carolina, thay vì chỉ nhận phiếu qua bưu điện vào ngày bầu cử như thông lệ và ở các tiểu bang khác.
Đảng Cộng Hòa đã kiện lên tòa án tiểu bang và sau đó kháng cáo lên Tối cao pháp viện nhưng không thành công nên đảng Cộng Hòa vẫn tiếp tục kiện.
Vì thế ông Trump mới kêu gọi ngừng đếm phiếu tại tiểu bang Pennsylvania và các tiểu bang do đảng Dân Chủ nắm quyền hành pháp.
Tất cả những gì đã, đang và sẽ xảy ra đều đã nằm trong tính toán của cả hai đảng Dân Chủ và đảng Cộng Hòa, bởi vậy mỗi bên đều có một lực lượng luật sư lên đến hằng ngàn người đang ngày đêm làm việc.
Hiện có 5 tiểu bang bao gồm Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Bắc Carolina và Nevada đã và đang xảy ra kiện tụng từ việc ngừng đếm phiếu, đếm phiếu lại, đến việc gian lận và vi phạm Hiến pháp.
Liệu Tối cao pháp viện có phân xử không ?
Tối cao pháp viện chỉ phân xử khi có liên quan đến Hiến pháp, nên đến nay chưa biết vì lý do gì ông Trump thông báo muốn kiện nên không thể đoán trước kết quả kiện tụng.
Từ thời lập quốc các tổ phụ nước Mỹ không ai bầu cử qua bưu điện, muốn đi bầu có khi họ phải đi cả ngày đến thị trấn gần nhất để bầu, biết đâu chừng bà Amy Coney Barrett theo triết lý nguyên thủy làm đúng với bản Hiến pháp và thời đại những nhà lập quốc Mỹ phán rằng bầu cử qua thư là bất hợp hiến và được bốn thẩm phán bảo thủ ủng hộ.
Việc kiện tụng thường kéo dài nhiều tháng và lần này có quá nhiều kiện tụng, mà thời gian chính thức thông báo kết quả bầu cử còn chỉ 1 tháng, nên không chắc có thời gian kiện tụng sẽ lên đến Tối cao pháp viện và ngay cả có thể xử được ở các tòa án tiểu bang.
Cử tri đoàn…
Bầu cử Mỹ là bầu cử gián tiếp nên theo Luật Liên bang các tiểu bang phải hoàn tất kiểm phiếu và phải chính thức bổ nhiệm cử tri đoàn trước ngày 8/12/2020.
Để đến ngày 14/12/2020, cử tri đoàn từ các tiểu bang sẽ gặp nhau tại thủ đô Washington chính thức bầu kín một vị Tổng thống và một vị Phó Tổng thống.
Theo Luật Liên bang năm 1845, nếu kết quả bầu cử không rõ ràng các chính trị gia tiểu bang có quyền tự quyết định ai thắng cử và bổ nhiệm cử tri đoàn để kịp thời lên thủ đô bầu cử.
Tại các tiểu bang đang tranh chấp gồm Wisconsin, Michigan, Pennsylvania và Bắc Carolina các Quốc hội cả Thượng viện lẫn Hạ viện đều do đảng Cộng Hòa nắm giữ.
Kết quả sẽ nghiêng về phía liên danh Trump – Pence, Quốc hội các tiểu bang nói trên sẽ bổ nhiệm cử tri đoàn đảng Cộng Hòa lên thủ đô bầu phiếu.
Cũng tại các tiểu bang này các Thống đốc lại thuộc đảng Dân Chủ đã tuyên bố liên danh Biden – Harris thắng cử và đòi bổ nhiệm cử tri đoàn đảng Dân Chủ lên thủ đô bầu phiếu.
Riêng tiểu bang Arizona cũng đang tranh chấp cả Thống đốc lẫn Quốc hội đều thuộc đảng Cộng Hòa nên có thể họ cũng sẽ không đưa cử tri đoàn lên thủ đô bầu phiếu.
Quốc Hội Liên bang
Ngày 2/1/2021, các tân thượng nghị và dân biểu Quốc hội Liên bang vừa thắng cử sẽ tuyên thệ nhậm chức, ngay sau đó ngày 5/1/2021, lưỡng viện Quốc hội họp mở các phiếu cử tri đoàn của tất cả các tiểu bang và chính thức tuyên bố ai thắng cử.
Nhưng Thượng viện khi đó nếu đã thuộc về đảng Cộng Hòa còn Hạ viện lại do đảng Dân Chủ nắm nên không bên nào đồng ý với bên nào về kết quả do các tiểu bang bầu chọn.
Các Thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa vừa trải qua một trận chiến kinh hoàng do đảng Dân Chủ đã chi hằng trăm triệu Mỹ kim với quyết tâm hạ gục, uy tín và sinh mạng chính trị của họ đã gắn chặt với ông Trump nên quyết định cuối cùng sẽ thuộc về ông Trump.
Khẩn cấp chống bạo loạn cấp quốc gia?
Rất có thể ông Trump sẽ không đợi đến ngày 20/1/2021, nhiệm kỳ của ông Trump chính thức kết thúc, theo Đạo luật Tiếp nhiệm Tổng thống 1947, chức tổng thống sẽ được tạm quyền trao cho Chủ tịch Hạ viện thuộc đảng Dân Chủ là bà Nancy Pelosi để có thể tổ chức bầu cử lại.
Khi Quốc hội Liên bang thất bại tuyên bố ai chiến thắng tình hình căng thẳng khắp nơi, nhất là tại các tiểu bang do đảng Dân Chủ nắm giữ, ông Trump có toàn quyền tuyên bố ban hành lệnh khẩn cấp chống bạo loạn cấp quốc gia.
Tiếp theo ông Trump tuyên bố hủy bỏ kết quả cuộc bầu cử 3/11/2020, tạm thời tiếp tục giữ vai trò Tổng thống Mỹ và Hành pháp Liên bang tước quyền các tiểu bang đứng ra tổ chức bầu cử Tổng thống.
Quân đội chính quy mặc dầu do ông Trump làm Tổng tư lệnh đã thấy trước trò chơi chính trị nên từ tháng 9/2020 đã chính thức tuyên bố việc bảo vệ trị an không phải là vai trò của Quân đội.
Quân đội sẽ tiếp tục giữ vai trò bảo vệ lãnh thổ và đại dương, sẵn sàng chiến đấu khi ngoại bang lợi dụng tình trạng gây thiệt hại quyền lợi nước Mỹ.
Tổng thống Trump sẽ sử dụng Lực lượng Vệ binh Quốc gia và một số lực lượng nội an khác như lực lượng đặc trách biên giới, lực lượng bảo vệ các cơ quan chính phủ để bảo vệ trị an.
Các lực lượng cảnh sát mặc dù thuộc thành phố nhưng trong những tháng ngày qua đã gắn bó với ông Trump nên sẽ cùng với các lực lượng quân sự liên bang và tiểu bang giữ gìn trật tự công cộng.
Sẽ có một số bạo loạn xảy ra nhưng do đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp chống bạo loạn quốc gia nên ông Trump có toàn quyền gởi lực lượng đến giúp giữ trị an cho cuộc bầu cử Tổng thống.
Trong tình trạng khẩn cấp chống bạo loạn ông Trump có quyền ký sắc lệnh tạm giam bất cứ ai không tuân theo luật khẩn cấp quốc gia.
Ngày 9/11/2020, ông Trump loan báo sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper, trả lời phỏng vấn của Military Times ông Esper cho biết:
“… Ông Trump là Tổng tư lệnh được bầu bán một cách hợp lệ và ông đang tận dụng tối đa điều đó…”
Ông Trump gần đây tuyên bố “với ông thắng thì dễ nhưng thua thì thật khó” và như chúng ta đã biết ông sẵn sàng làm bất cứ việc gì mà ít người dám nghĩ tới, nhất là khi ông tin rằng đã bị đối xử bất công khi ông “chiến đấu vì bạn và đất nước của chúng ta”.
Trò chơi chính trị đã được thấy trước…
Ngày 23/10/2020 tạp chí The Economist đăng bài bình luận về sự chính trực trong bầu cử Mỹ do Giáo sư Luật học Đại học Amherst ông Lawrence Douglas viết về một kịch bản xảy ra từ ngày bầu cử Mỹ 3/11/2020.
Tờ Luật khoa tạp chí đã dịch bài bình luận dưới nhan đề “Nếu ông Trump không chịu chấp nhận kết quả bầu cử thì sao?”, ông Lawrence Douglas đã nhận ra trò chơi chính trị nên thấy trước những chuyện đã và đang xảy ra.
Bạn đọc muốn tìm hiểu về luật pháp và về lịch sử Mỹ để thấy đây không phải là lần đầu tiên các chính trị gia chơi trò chơi dân chủ kiểu Mỹ xin vào trang Luật khoa để xem bản dịch bài bình luận (Nếu ông Trump không chịu chấp nhận kết quả bầu cử thì sao?).
Có thể ông Trump và ông Biden hai quân tướng trên bàn cờ chính trị biết rõ nước cờ của nhau sẽ tìm ra một giải pháp để kết thúc cuộc chơi nhanh chóng và ít tốn kém hơn để cả hai bên cùng thắng và người Mỹ sẽ là người chiến thắng, Rất mong và rất mong…
N.Q.D.
Melbourne, Úc Đại Lợi
10/11/2020
Tác giả gửi BVN