Quốc Phương BBC News Tiếng Việt
Ảnh: FB NGUYEN XUAN DIEN / FB NGHIÊM VIỆT ANH – Đoàn No-U vào viếng cố Đại sứ, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh. (Ảnh: FB Nghiêm Việt Anh)
Tang lễ cố Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh tại Hà Nội hôm 02/1/2019 đã được tổ chức ‘khá chu đáo’, một khách mời của Bàn Tròn Thứ Năm nói với BBC News Tiếng Việt sau khi tham dự sự kiện này.
Tuy nhiên, có ý kiến khác được phản ánh cũng từ lễ tang cho rằng đã có những hành xử ‘không đẹp’ xảy ra tại lễ tang.
Tôi có dự đám tang của Tướng Trần Độ, có dịp so sánh, tôi nghĩ rằng đám tang này đã được Bộ Ngoại giao (Việt Nam) tổ chức một cách khá là chu đáo.
Tiến sỹ Nguyễn Quang A
Từ Hà Nội, Tiến sỹ Khoa học Nguyễn Quang A chia sẻ với BBC những gì ông quan sát và cảm nhận:
"Tôi có dự đám tang của cụ Vĩnh và cũng lâu rồi tôi có dự đám tang của Tướng Trần Độ, có dịp so sánh, tôi nghĩ rằng đám tang này đã được Bộ Ngoại giao (Việt Nam) tổ chức một cách khá là chu đáo.
"Tất nhiên, có lẽ an ninh cũng có nhiều chứ không phải là không, bởi vì có sự hiện diện của rất đông đảo giới hoạt động, từ bà con Đồng Tâm, rồi đội bóng No-U, nhân dân Dương Nội, cho đến tất cả những gương mặt đấu tranh ở Hà Nội tôi thấy đều có ở trong đám tang này.
"Và như thế chắc như vậy họ cũng có theo dõi nhưng mà không thô thiển như ở đám tang của Tướng Trần Độ trước đây. Các vòng hoa của anh em No-U, tức là đội bóng No-U phản đối đường lưỡi bò của Trung Quốc".
Ảnh: FB NGUYEN QUANG A – Ông Trần Đức Nguyên, cựu cố vấn cao cấp của nhà nước, chính phủ, trưởng một đoàn cựu cố vấn, chuyên gia, nhân sỹ, trí thức viếng và ghi sổ tang tại tang lễ Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh (ông Nguyễn Quang A đứng thứ ba, từ phải)
"Mà cụ Nguyễn Trọng Vĩnh thời năm 2011 cũng là một người được mời đến, tuy rằng cụ không phải là người trực tiếp đi biểu tình, cùng với Giáo sư Huệ Chi, anh Chu Hảo, anh Xuân Diện và tôi, đến Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội để người ta thuyết phục rằng thôi, không có biểu tình nữa chống Trung Quốc, thời năm 2011 rất là sôi nổi, từ tháng Năm cho đến tháng Mười Một.
"Thì ý kiến của cụ Vĩnh từ thời đó và rất là nhiều ý kiến khác về vấn đề quan hệ với Trung Quốc thì hiển nhiên, nhưng còn những vấn đề về kinh tế, vấn đề xã hội cụ cũng đã lên tiếng một cách hết sức là thẳng thắn và đã được sự ngưỡng mộ rất là lớn của công chúng.
"Theo tôi được biết, mấy ngày trước người ta chỉ dự định là cho gia đình thời gian rất là ngắn, tức là 1 giờ 15 phút của đám tang thôi, nhưng mà cách đây độ khoảng ba hôm thì phải, thì người ta có thay đổi.
Ảnh: BAUXITE VIỆT NAM – Vòng hoa viếng Tướng Vĩnh của Bauxite Việt Nam
Ảnh: BAUXITE VIỆT NAM – Vòng hoa viếng của Bauxite Việt Nam được cho là đã bị thay dải ruy-băng
"Tức là chuyển thành hai tiếng đồng hồ và việc tổ chức từ điếu văn cho đến các thứ là rất chu đáo và không có sự cản trở các vòng hoa, thí dụ vòng hoa của No-U hoặc là vòng hoa của nhân dân Đồng Tâm, được xướng tên một cách rất là đường hoàng.
"Đấy là một vài điểm mà tôi nghĩ rằng có thể có một sự khác biệt gì đấy và điếu văn của ông Thứ trưởng thường trực của Bộ Ngoại giao, một Trung ương ủy viên khá là đầy đủ," ông Nguyễn Quang A nói với Bàn Tròn Thứ Năm hôm 02/01.
‘Hành xử rất xấu’
Tuy nhiên, cùng ngày, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Hán – Nôm, người cũng đi dự đám tang ông Nguyễn Trọng Vĩnh nói về "một số hành xử rất xấu" ở lễ tang Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh:
Theo ông Diện thì "vòng hoa của Bauxite Việt Nam bị tráo băng tang thành băng tang chỉ có hai chữ "Kính Viếng", còn "các vòng hoa của No-U Hà Nội, GS Tương Lai, Ông Huỳnh Tấn Mẫm, Ông Huỳnh Kim Báu vừa bước lên bậc thềm thì bị đưa đi ngang, biến vào cánh gà mà không được đưa vào bên trong".
Vòng hoa của Bauxite Việt Nam bị tráo băng tang thành băng tang chỉ có hai chữ "Kính Viếng".
Các vòng hoa của No-U Hà Nội, GS Tương Lai, Ông Huỳnh Tấn Mẫm, Ông Huỳnh Kim Báu vừa bước lên bậc thềm thì bị đưa đi ngang, biến vào cánh gà mà không được đưa vào bên trong.
Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện
Ngoài ra, vẫn theo TS Diện thì phần giới thiệu "Đoàn No-U Hà Nội bị đọc thành ra "Các bạn của Chị Nguyễn Nguyên Bình".
Một ý kiến khác trên Facebook cá nhân của một nhà hoạt động xã hội dân sự, bà Đặng Bích Phượng, viết:
"Thật hiếm có một tang lễ của quan chức cộng sản nào, mà được nhiều tổ chức, cá nhân trong xã hội đến viếng như cụ Nguyễn Trọng Vĩnh. Từ chủ tịch nước kiêm tổng bí thư, đến người dân cũng đều có vòng hoa viếng cụ.
"Tuy nhiên với người cộng sản, khi chết không chỉ chỗ chôn cũng phân biệt, mà vòng hoa viếng cũng độc quyền. Vòng hoa của ông Nguyễn Phú Trọng và ông Trương Tấn Sang đương nhiên không có vấn đề gì xảy ra, nhưng vòng hoa của nhóm Bauxit thì bị lột băng rôn ngay từ ngoài sân, và đánh tráo bằng một băng rôn chỉ ghi hai từ: KÍNH VIẾNG!"
"Bởi vậy vòng hoa của nhóm Bauxit vẫn còn lại trơ trọi, côi cút trên sân nhà tang lễ, khi lễ viếng đã kết thúc như thế này. Trong khi mọi người tập trung vào bên trong để nghe đọc điếu văn, an ninh đã bê vòng hoa của nhóm Bauxit ra một góc – chắc để đó thấy cũng chướng? Khi đi vòng quanh thám thính, tôi phát hiện thêm một vòng hoa "mồ côi" ở một góc sân.
Ảnh: FB NGUYEN XUAN DIEN – Đoàn của Giáo sư Chu Hảo vào viếng Thiếu Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh
"Trong số người đi viếng, có anh nông dân Đoàn Văn Vươn, một mình từ Hải Phòng lên. Trong khi nhiều đoàn đã vào viếng, thấy anh ta lang thang trên sân, hỏi thì anh ta bảo đăng ký từ đầu giờ mà vẫn chưa được gọi tên. Tôi dẫn anh ta lên gặp ban tổ chức, căn vặn tại sao. Sau đó phải chen ngang các đoàn đang nối đuôi nhau vào viếng. Tôi bảo Vươn: một mình vào cũng được, không cần chờ ai. Thế là hắn một mình một vòng hoa, hiên ngang tiến vào."
Với người cộng sản, khi chết không chỉ chỗ chôn cũng phân biệt, mà vòng hoa viếng cũng độc quyền. Vòng hoa của ông Nguyễn Phú Trọng và ông Trương Tấn Sang đương nhiên không có vấn đề gì xảy ra, nhưng vòng hoa của nhóm Bauxit thì bị lột băng rôn ngay từ ngoài sân, và đánh tráo bằng một băng rôn chỉ ghi hai từ: KÍNH VIẾNG!"
Bởi vậy vòng hoa của nhóm Bauxit vẫn còn lại trơ trọi, côi cút trên sân nhà tang lễ, khi lễ viếng đã kết thúc như thế này. Trong khi mọi người tập trung vào bên trong để nghe đọc điếu văn, an ninh đã bê vòng hoa của nhóm Bauxit ra một góc – chắc để đó thấy cũng chướng? Khi đi vòng quanh thám thính, tôi phát hiện thêm một vòng hoa "mồ côi" ở một góc sân. [Đó là vòng hoa của dân oan Dương Nội – BVN].
Tóm lại, dù đã có chủ trương là không gây căng thẳng, nhưng vẫn tủn mà tủn mủn trong những chuyện vặt vãnh như thế, mang tiếng là người tử tế ra làm gì. Chính xác là tự họ làm xấu mặt họ chứ chẳng ai vào đây.
Đặng Bích Phượng
‘Biện pháp kín đáo hơn‘
Và nhà hoạt động Đặng Bích Phượng cho biết thêm chi tiết cũng trên trang Facebook của bà khi gặp con gái ông Nguyễn Trọng Vĩnh:
"Tôi đi cùng đoàn hộ tống vòng hoa của các bác trong Nam nhờ gửi viếng. Có lẽ đây là đoàn đầu tiên của cánh xã hội dân sự, nên khi vào viếng, chị Nguyễn Nguyên Bình ôm chầm lấy tôi kêu: Quân mình đây rồi!."
Bà cũng cho hay "Đoàn của No-U bị giữ trên sân khá lâu mới được vào viếng."
"Tóm lại, dù đã có chủ trương là không gây căng thẳng, nhưng vẫn tủn mà tủn mủn trong những chuyện vặt vãnh như thế, mang tiếng là người tử tế ra làm gì. Chính xác là tự họ làm xấu mặt họ chứ chẳng ai vào đây."
Cũng qua mạng xã hội, blogger Nguyễn Đình Ấm chia sẻ cảm nhận của mình về tang lễ, ông viết:
Ảnh: FB TUONG LAI – Lễ tưởng niệm Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh tại Sài Gòn, với Giáo sư Tương Lai (đứng), Luật sư Trần Quốc Thuận và nhiều nhân sỹ, trí thức tham gia
"Một đám tang đặc biệt – Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh ra đi ở tuổi 104 đã rất thọ hôm nay có rất nhiều người đến viếng là tất nhiên. Thế nhưng đặc biệt ở chỗ, cụ nguyên là một "quan lớn" nhưng thành phần đến vĩnh biệt cụ không chỉ có đầy đủ đại diện các cơ quan đảng cộng sản, nhà nước, xã hội dân sự… mà có đủ thành phần dân chúng đặc biệt là những đại diện dân oan khắp nơi đến viếng cụ.
"Đoàn nông dân Dương Nội, Hải Phòng, Hưng Yên, Đồng Tâm… Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng, đòan GS Tương Lai, Nghệ sĩ Kim Chi… từ Sài Gòn ra, rất đông các nhân sĩ, trí thức, những người bất đồng chính kiến, phản biện nổi tiếng. Nông dân oan Đoàn Văn Vươn cũng có vòng hoa viếng cụ. Đây là những thành phần cư dân gần như không có trong các đám tang nguyên quan chức khác."
Phải chứng tỏ mình thực sự đang dần thay đổi. Không muốn tiếp tục chống lại các quyền con người – tối thiểu, hiển nhiên – đã được Hiến pháp khẳng định. Không phải tiếp tục phơi bày nỗi sợ hãi trước sự manh nha của xã hội dân sự.
Nhà báo, blogger Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
‘Thể hiện quyền lực từ hai phía’
Trên trang blog điểm tin, điểm báo và thời sự của mình, blogger, nhà báo tự do Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh đưa ra quan sát của mình, ông viết:
"Đôi lời: Cùng tiết chế – Đó là dấu hiệu có thể thấy được từ hai phía: chính quyền và người dân quanh việc thể hiện cái quyền của mình trong Lễ tang cụ Vĩnh.
"Như bà con Dương Nội, đã chuẩn bị sẵn hai dải băng cho vòng hoa, "Dân oan Dương Nội …" và "Nông dân Dương Nội …". Ngay trước khi vào viếng vẫn cùng mọi người trao đổi xem nên chọn cái nào, đâu phải vì họ sợ gì cho bản thân, mà là muốn buổi lễ diễn ra êm đẹp theo nguyên vọng của gia đình cụ Vĩnh. "Nghĩa tử nghĩa tận".
"Hay Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng đã chọn ghi dải băng "Anh em bạn hữu Lê Hiếu Đằng…", chứ không phải "CLB Lê Hiếu Đằng".
Ảnh: BA SÀM NGUYỄN HỮU VINH – Quân nhạc trước Phòng tang lễ, Đài hòa thân Hoàn Vũ. hình ảnh từ video của Blogger Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
"Còn phía chính quyền, thay vì ngang nhiên thô bạo (như ở nhiều đám tang khác) giật đi dải băng "Bauxite Việt Nam Vô cùng thương tiếc Lão tướng", đã chọn cách mà có lẽ họ cho là "lịch sự hơn", đó là lặng lẽ thay vào dải băng chỉ cộc lốc hai chữ "Kính viếng!" (lại còn khó hiểu với một dấu chấm than, như một tiếng quát mắng dọa dẫm – chẳng biết của ai, chẳng rõ cho người đã khuất hay với người đến viếng?)
"Bức trướng ông Nguyễn Khắc Mai chuẩn bị công phu, lời lẽ uyên thâm, mực thước. Ấy vậy mà nó đã bị một sĩ quan tiêu binh "nhẹ nhàng" thu giữ trên tay một thanh niên đi cùng ông, ngay trước khi đoàn viếng bước vào phòng tang lễ.
"Khi Ba Sàm đang quay phim đội quân nhạc, viên trung tá dẫn đoàn "nhẹ nhàng" khoát tay, "khuyên" là đừng quay.
Một nhà ngoại giao xuất sắc có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc, một lão thành cách mạng từng khuyên Đảng, Nhà nước nên từ bỏ Cương lĩnh, từ bỏ chủ nghĩa Mác – Lê nin, ấy thế mà việc đưa tiễn Cụ về trời sáng 2/1/2020 vẫn diễn ra suôn sẻ.
Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng
"Trước ngày diễn ra tang lễ, Ba Sàm cũng đã được sĩ quan an ninh Bộ Công an bộc lộ mong muốn mọi người (hai phía) đều có ứng xử "HÀI HÒA".
"Còn rất nhiều nữa những "tín hiệu" tiết chế từ hai phía. Nhưng, trên tất cả, những người cầm quyền và vẫn đang lạm quyền trên khắp cả nước, cho tới tận nước ngoài hãy ghi nhớ:
"Phải chứng tỏ mình thực sự đang dần thay đổi. Không muốn tiếp tục chống lại các quyền con người – tối thiểu, hiển nhiên – đã được Hiến pháp khẳng định. Không phải tiếp tục phơi bày nỗi sợ hãi trước sự manh nha của xã hội dân sự."
‘Vẫn diễn ra suôn sẻ’
Cũng trang blog điểm tin, điểm báo cá nhân này đã giới thiệu bài viết của Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng, cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, bài viết có đoạn:
"Một nhà ngoại giao xuất sắc có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc, một lão thành cách mạng từng khuyên Đảng, Nhà nước nên từ bỏ Cương lĩnh, từ bỏ chủ nghĩa Mác – Lê nin, ấy thế mà việc đưa tiễn Cụ về trời sáng 2/1/2020 vẫn diễn ra suôn sẻ.
Ảnh: BA SÀM NGUYỄN HỮU VINH – Từ trái sang, TS Đinh Hoàng Thắng (thứ nhất), bà Cấn Thị Thêu (thứ ba), ông Đoàn Văn Vươn (thứ tư), tại lễ tang Tướng Vĩnh. Ảnh: Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
"Chính quyền đã dành cho Cụ "nghi thức lễ tang cấp cao". Hàng trăm các tổ chức, cá nhân, từ đại diện cơ quan đoàn thể đến các tổ chức dân sự, từ NO-U đến bà con Dương Nội, không chỉ có mặt ở Nhà tang lễ mà còn đưa Cụ về tận Đài hoá thân hoàn vũ.
"Một đảng viên 80 năm tuổi đảng, sinh thời Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh từng có hàng trăm bài phân tích và cảnh báo về các âm mưu và thủ đoạn trước mắt cũng như lâu dài của Trung Quốc làm suy yếu Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực, trên mọi khía cạnh và ở mọi cấp độ…
Thế là Lễ tang Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh, nhà Cách mạng lão thành, đấu tranh vì Độc lập của Tổ quốc, vì Dân chủ, Tự do, Hạnh phúc của Nhân dân cho đến những ngày cuối cuộc đời, đã diễn ra hợp với lòng dân mong đợi.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Mạc Văn Trang
"Đó là lược qua một số điểm nhấn từ Hồi ký "Kể lại cuộc đời" của Cụ; còn để thấu hiểu tấm lòng của một lão tướng bình dân cho đến cuối đời vẫn đau đáu đối với vận nước, hãy đọc cuốn Hồi kỳ ấy! Từng làm Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc 13 năm có lẻ,
"Cụ Vĩnh đã xuống đường cùng với người dân Thủ đô biểu tình phản đối Trung Quốc xâm lấn biển đảo Việt Nam, thể hiện bản lĩnh của một chính khách, một nhà hoạt động xã hội siêu đặc biệt. Đáng kính nể và đáng khâm phục! Sự về cõi của Cụ giống như một ngôi sao băng vừa vụt qua trên bầu trời ảm đạm.
"Có thể chia sẻ với suy tưởng của GS. Tương Lai: Ngôi sao băng ấy tuy đã tắt nhưng ánh sáng của nó sẽ còn soi rọi mãi tới nhiều thế hệ mai sau!," Tiến sỹ Thắng viết.
‘Hợp lòng dân mong đợi‘
Ảnh: FB MẠC VĂN TRANG – Một số vòng hoa từ tập thể, cá nhân lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam tại lễ tang của Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh
Một học giả từ Hà Nội, PGS. TS. Mạc Văn Trang, người cũng tham dự tang lễ hôm 02/1 thì chia sẻ trên Facebook cá nhân của ông, cho rằng đây là một đám tang ‘hợp lòng dân’ kỳ vọng, ông viết:
"Hình như lúc đầu có sự chỉ đạo "căng", nhưng sau đó đã "tự chuyển hóa" sang hướng đúng đắn, hợp Đạo lý, hợp Lòng Dân. Có nhiều ý kiến bình luận khác nhau xung quanh sự kiện "dích dắc diễn biến" về tổ chức Lễ tang Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh, nhưng những người tham dự Lễ tang Cụ hôm nay đều tỏ rõ sự hài lòng về cách ứng xử của Chính quyền.
"Quan sát thấy có vòng hoa của TBT CTN Nguyễn Phú Trọng, Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, của Ban Bí thư TƯ Đảng, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Ban Tổ chức TƯ Đảng, vòng hoa của các đơn vị Quân đội, Hội Cựu Chiến binh và các đơn vị trước đây Cụ từng công tác; vòng hoa của Đại sứ TRung quốc, Lào, Pakistan…(không thấy sự có mặt của Đại sứ Trung quốc tại Việt Nam, đến viếng Cụ, mặc dù Cụ Vĩnh là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại TQ 13 năm.)
"Đặc biệt các vòng hoa và sự có mặt của đại diện các tổ chức Xã hội dân sự không thấy bị quấy phá như trước đây. Thấy chi Cấn Thị Thêu và bà con Dương Nội, gia đình anh Đoàn Văn Vươn đem vòng hoa vào viếng trước cả CLB bóng đá NoU, Cựu thành viên Ban Cố vấn của Thủ tướng; CLB Lê Hiếu Đằng, cựu thành viên Viện IDS…
Ảnh: FB MẠC VĂN TRANG – Một số vòng hoa từ tập thể, cá nhân lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam tại lễ tang của Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh
"Thấy nhiều gương mặt quen thuộc: Cụ Nguyễn Khắc Mai, Nguyễn Trung, Trần Đức Nguyên, Chu Hảo, Nguyễn Gia Hảo, Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, Đinh Hoàng Thắng, Lê Thanh Dũng, Nghệ sĩ Kim Chi, nhà văn Phạm Thành, Hoàng Minh Tường, Phạm Xuân Nguyên, đạo diễn Trần Văn Thủy… và rất nhiều gương mặt trẻ trong phong trào đấu tranh vì Môi trường, vì Biển Đông, vì Dân chủ, Nhân quyền…
"Điếu Văn của Trưởng ban Lễ tang Bộ Ngoại Giao đã nói lên đúng đắn công lao về nhiều mặt, trí tuệ sáng suốt, bản lĩnh kiên cường, phong cách ngoại giao xuất sắc, đạo đức trong sáng của Nhà Ngoại giao lão thành để lại những bài học quý giá…
Tại Đài hóa thân hoàn vũ ở Văn Điển cũng thấy Đội Kèn đồng Quân đội phục vụ nghiêm trang…
"Thế là Lễ tang Cụ Nguyễn Trọng Vĩnh, nhà Cách mạng lão thành, đấu tranh vì Độc lập của Tổ quốc, vì Dân chủ, Tự do, Hạnh phúc của Nhân dân cho đến những ngày cuối cuộc đời, đã diễn ra hợp với lòng dân mong đợi," ông Mạc Văn Trang bình luận.
Q.P.