Băn khoăn về đường cao tốc Bắc – Nam

Mạc Văn Trang

Xin nói ngay, người dân rất băn khoăn, thắc mắc, lo ngại về triển khai Dự án đường Cao tốc Bắc – Nam, vì không tin tưởng vào chính quyền, như đã từng xảy ra với nhiều dự án trước đây để hệ lụy cho đời nay và các đời sau. Đường Cao tốc Bắc – Nam là Đại dự án liên quan đến vận mệnh quốc gia, nên người dân không thể thờ ơ. TS Nguyễn Ngọc Chu từng lên tiếng gay gắt: “Tổ Quốc không phải của riêng một ông bộ trưởng. Tổ Quốc không phải của riêng của một Chính phủ”… (FB Chu Nguyên Ngọc). Riêng tôi có mấy thắc mắc sau đây:

1. Tại sao Dự án làm đường Hồ Chí Minh phải có Nghị quyết của Quốc hội mà Dự án đường Cao tốc Bắc – Nam, một Đại dự án, lại không có Nghị quyết Quốc hội mà Bộ Giao thông đã vội vã triển khai?

Đây: “Ngày 3 tháng 2 năm 2004, tại kỳ họp thứ 6, khóa XI, Quốc hội Việt Nam đã có Nghị quyết số 38/2004/QH11 về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, và xác định đây là công trình quan trọng quốc gia. Theo Nghị quyết số 38/2004/QH11, đường Hồ Chí Minh sẽ đi qua 30 tỉnh, thành phố trong cả nước Việt Nam, với tổng chiều dài toàn tuyến 3.167 km (trong đó tuyến chính dài 2.667 km, tuyến nhánh phía Tây dài 500 km). Đường sẽ có quy mô từ 2 đến 8 làn xe tùy thuộc địa hình”.. (Wikipedia).

2. Đường Hồ Chí Minh chưa hoàn thành, chưa khai thác, sử dụng hết giá trị của nó, sao lờ đi, mà tập trung vào Cao tốc Bắc – Nam?

Đường Hồ Chí Minh khởi công xây dựng giai đoạn 1 vào ngày 5 tháng 4 năm 2000. Tiếp theo đó là giai đọa 2, rồi giai đoạn 3 (2010 – 2020). Dự kiến sau 2030 đường Hồ Chí Minh sẽ trở thành đường Cao tốc Bắc – Nam.

Bộ Giao thông cần báo cáo trước Quốc hội về Dự án đường Hồ Chí Minh, theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 để Quốc hội đánh giá xem sao. Nếu Dự án ấy sai lầm, không hiệu quả, nay phải làm Cao tốc Bắc – Nam thì cũng công khai cho dân biết chứ! Và Dự án Cao tốc Bắc – Nam phải được Quốc hội phê chuẩn rồi mời được làm chứ!

3. Nếu đấu thầu Cao tốc Bắc – Nam dù Tổng thầu hay chia ra từng gói nhỏ, cũng không thể cho nhà thầu Trung quốc tham gia. Lý do vì sao, rất nhiều chuyên gia đã phân tích và dư luận xã hội đã nóng lên như thế nào, các nhà lãnh đạo chắc đã biết. Vậy sao Bộ Giao thông vẫn cho “Tập đoàn Thái Bình Dương (Trung Quốc) đã làm việc với lãnh đạo Bộ GTVT và đề xuất tham gia đầu tư theo hình thức hợp tác công — tư (PPP) dự án đường bộ cao tốc Bắc — Nam phía Đông”… (theo chuyên gia Phạm Chi Lan – bài trên FB Mạc Văn Trang).

4. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy các nhà thầu Nhật, Hàn quốc, Mỹ, Đức, Pháp…làm cầu, đường rất chất lượng và đảm bảo tiến độ; họ lại sử dụng nhiều lao động dân sở tại (chứ không đem người sang như Trung quốc)… Vậy tại sao không mời họ làm, vừa được việc, vừa đa dạng hóa, đa phương hóa bạn bè, lại cứ gắn với nhà thầu Trung quốc, mà dân ta không hề tin tưởng? Xin tạm nêu 4 điểm băn khoăn. Khui ra thì còn nhiều thắc mắc lắm!