Thường Sơn
Vừa có thêm một bằng chứng khốn quẫn về tình trạng thất nghiệp thực tế, chứ không phải ‘thất nghiệp báo cáo’, ở Việt Nam.
Tờ Saigontimes trích Báo cáo Lao động việc làm của Tổng cục Thống kê (hiện có tới quí 2-2018), cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 15-24 tuổi rất cao, tới 7,1%, gấp hơn ba lần so với tỷ lệ thất nghiệp chung 2%. Số lao động thất nghiệp thanh niên hiện đã chiếm tới 46,5% tổng số lao động thất nghiệp cả nước. Nếu xem xét tình trạng thất nghiệp theo trình độ chuyên môn kỹ thuật đạt được, trong quí 2-2018, có tới hơn 26,7% số lao động thất nghiệp cả nước là lao động đã qua đào tạo chuyên nghiệp hoặc nghề từ ba tháng trở lên. Trong đó, nhóm lao động có trình độ từ đại học trở lên chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 43,7% tổng số lao động thất nghiệp nhóm này (gần 127.000 người).
Với những con số thất nghiệp trên, không thể nào có được tỷ lệ thất nghiệp rất đẹp chỉ vào hơn 2% như báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội trong rất nhiều năm qua.
Vào những năm trước, chính Viện Khoa học Lao động và Xã hội – cơ quan chủ chốt của Bộ LĐTBXH về thống kê thất nghiệp – đã công bố kết quả ‘nghiên cứu’ về thị trường lao động. Theo đó, gần 200.000 cử nhân, thạc sĩ phải ‘ra đường’. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp do Bộ LĐTBXH công bố khi đó vẫn chỉ là 2,43%.
Song vào thời gian đó, một quan chức có trách nhiệm của Quốc hội VN đã mỉa mai: “thêm số 0 vào sau 2% vẫn đúng’.
Vào năm 2014, con số cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp được báo chí công bố là khoảng 70.000. Như vậy, đối tượng thất nghiệp này đã tăng gấp hơn 3 lần trong vòng 3-4 năm qua, rất tương đồng với tỷ lệ thất nghiệp 26% ở Tây Ban Nha và 27% ở Hy Lạp vào năm 2014.
Những năm gần đây, bất chấp các báo cáo tô hồng của Chính phủ về tỷ lệ tăng GDP vẫn đều đặn duy trì trên 6% và mới đây còn tăng hơn 7%, nền kinh tế và sức mua của thị trường VN vẫn ảm đạm đến mức suy nhược. Khắp nơi là tràn lan nạn thất nghiệp và bán thất nghiệp.
Vào đầu năm 2014, con số thống kê chính thức cho biết có đến 100.000 doanh nghiệp phải tự giải thể và phá sản do tình hình kinh tế quá khó khăn. Một số chuyên gia phản biện độc lập còn đưa ra con số doanh nghiệp biến mất cao hơn hẳn: 200.000, tức chiếm đến 1/3 trong tổng số khoảng 600.000 doanh ngiệp đăng ký hoạt động.
4 năm sau đó – 2018, tỷ lệ doanh nghiệp ‘biến mất’ cao hơn hẳn tỷ lệ doanh nghiệp thành lập mới.
Những số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam công bố vào tháng Mười năm 2018 cho thấy số doanh nghiệp thành lập mới trong quý III/2018 là 96.611, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm 2017. Trong khi đó, số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động lại nhiều bất thường, với 24.501 doanh nghiệp, tăng 76%. Tính chung 9 tháng kể từ đầu năm, có 73.103 doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, so với cùng kỳ năm 2017 tăng 48,1%.
Thông thường, tỷ lệ thất nghiệp có mối quan hệ tỷ lệ thuận với tỷ lệ doanh nghiệp phá sản và giải thể. Nếu mối liên đới này là khớp, tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam phải lên đến ít nhất 25%.
Điều đáng kinh ngạc là trong bối cảnh thê thiết ấy, Bộ LĐTBXH cùng chính phủ ‘kiến tạo’ của Thủ tướng Phúc vẫn cắm mặt với tỷ lệ thất nghiệp tràn đầy lạc quan cùng ru ngủ dân chúng – một lối tuyên giáo thành tích trơn tuột không còn biết đâu là đáy của liêm sỉ.
Th. S.
VNTB gửi BVN