BBC
Kết luận thanh tra chính phủ Việt Nam đã nêu ra nhiều “sai phạm” trong thương vụ Mobifone của Bộ Thông tin – Truyền thông mua tập đoàn AVG.
Nhưng câu hỏi là liệu sẽ xử lý ra sao, có truy tố hay không, đối với các tổ chức, cá nhân liên quan nếu xác định họ vi phạm pháp luật?
Thanh tra Chính phủ hôm 14/3/2018 chính thức công bố bản kết luận thanh tra sai phạm trong việc Mobifone mua 95% cổ phần của AVG hồi 2015.
Xử lý vụ Mobifone-AVG ‘không thể duy ý chí’
Mobifone bị xác định mắc bốn sai phạm: Làm trái và thiếu trách nhiệm trong đề xuất dự án, lựa chọn thẩm định giá, lập trình dự án và vi phạm thỏa thuận ký kết, thanh toán mua cổ phần
Kết luận của Thanh tra Chính phủ
Việc thanh tra được thực hiện theo chỉ thị của Chính phủ Việt Nam ra hồi 2016.
Vụ mua bán 95% cổ phần AVG với mức 8.900 tỷ đồng được cho là cao gấp nhiều lần giá trị thực tế, tuy thấp hơn ‘giá thị trường’ mà các hãng thẩm định đưa ra.
Giá trị vốn sở hữu của AVG được xác định là 1.900 tỷ. Đây cũng là trị giá được nêu trong các công văn mà Mobifone gửi Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) hồi 2015.
Kết luận thanh tra chính phủ viết gì?
Nhận định về vụ việc, PGS. TS. Phạm Quý Thọ, chuyên gia chính sách công từ Học viện Chính sách và Phát triển, thuộc Bộ Kế hoạch & Đầu tư của Việt Nam, nhắc lại:
“Theo nội dung báo cáo kết luận thanh tra, ngoài lãnh đạo doanh nghiệp, đơn vị tư vấn, thẩm định giá, một số cán bộ có thẩm quyền của các bộ liên quan như Bộ Thông tin và Truyền thông (chủ quản), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT), Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ và Bộ Công An (BCA) có trách nhiệm quản lý, điều hành.
“Báo chính thống đưa tin rằng trước khi vụ việc diễn ra đã có nhiều cảnh báo, nhưng đều bị cơ quan chức năng ‘phớt lờ’, đặc biệt là bộ chủ quản.”
Vậy cụ thể sai phạm và trách nhiệm các bên liên quan được nêu ra là gì?
Bộ TT-TT đã thiếu trách nhiệm trong quá trình thẩm định dự án, quyết định phê duyệt dự án. Bộ KH-ĐT đã không hướng dẫn Bộ TT-TT và Mobifone thực hiện dự án đầu tư theo quy định, các văn bản thiếu nhất quán
Nhận định Kết luận Thanh tra CP
Mobifone bị xác định mắc bốn sai phạm: Làm trái và thiếu trách nhiệm trong đề xuất dự án, lựa chọn thẩm định giá, lập trình dự án và vi phạm thỏa thuận ký kết, thanh toán mua cổ phần.
Bộ TT-TT đã thiếu trách nhiệm trong quá trình thẩm định dự án, quyết định phê duyệt dự án.
Bộ KH-ĐT đã không hướng dẫn Bộ TT-TT và Mobifone thực hiện dự án đầu tư theo quy định, các văn bản thiếu nhất quán.
Bộ Tài chính thì không kịp thời đưa ra những phân tích, đánh giá, đề xuất đầy đủ, toàn diện về những tác động trực tiếp từ việc Mobifone bỏ số vốn rất lớn để đầu tư Dự án.
Còn Văn phòng Chính phủ chưa có đầy đủ hồ sơ dự án nhưng đã gửi văn bản lấy ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và vi phạm quy định khi ban hành văn bản chấp thuận Mobifone mua cổ phần của AVG và giao Bộ TT-TT thực hiện dự án mua cổ phần.
Việc Bộ Công an xác định không cho phép AVG chuyển nhượng cổ phần sang nước ngoài mà buộc phải bán trong nước là “không phù hợp”.
Và việc BCA ra văn bản đánh giá quy trình dự án của Bộ TT-TT và giá mua AVG của Mobifone là không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền theo quy định.
Đảng CSVN và chính phủ thừa nhận tính nghiêm trọng của vụ việc, nhưng liệu Đảng có làm ‘đến cùng’, ‘không có vùng cấm’ như từng tuyên bố? TS. Phạm Quý Thọ
Các công ty tư vấn AASC, VCBS, Hanoi Value va AMAX bị kết luận là đã thẩm định giá AVG “không có cơ sở tin cậy, vi phạm nghiêm trọng các Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam.
Hôm 15/3, một ngày sau khi Thanh tra Chính phủ công bố bản Kết luận thanh tra, Bộ TT-TT đã có thông cáo báo chí về vụ việc này.
Bộ TT-TT nói “Thanh tra Chính phủ đã chưa thực hiện đúng yêu cầu của Ban Bí thư Trung ương Đảng”.
Bộ phản bác rằng Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch đầu tư hướng dẫn Bộ TT-TT tuân theo trình tự thủ tục phê duyệt theo Điều 28, vì vậy không phải thực hiện thủ tục quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ, thay vì điều 31 mà Thanh tra Chính phủ kết luận.
Hôm 15/3, truyền thông trong nước đồng loạt đăng tin về thông cáo báo chí của Bộ TT-TT nhưng cũng đồng loạt gỡ bỏ thông tin này vài giờ sau đó.
Liệu có khởi tố Mobifone-AVG?
Về kinh tế, theo bản Kết luận thanh tra, sẽ thu hồi toàn bộ số tiền Mobifone đã thanh toán, và truy thu từ Mobifone nộp vào Ngân sách Nhà nước 1,3 tỷ đồng.
Về hành chính, sẽ “kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm” đã nêu trong bản Kết luận thanh tra.
Nếu Đảng nhìn thẳng đây là ‘căn bệnh nguy hiểm’ mang tính bản chất thể chế thì mới có cơ may có giải pháp hữu hiệu thúc đẩy cải cách
PGS. TS. Phạm Quý Thọ
Thanh tra Chính phủ nay kiến nghị Thủ tướng Chính phủ: “Giao cơ quan điều tra có thẩm quyền của Bộ Công an tiếp nhận toàn bộ hồ sơ, tài liệu thanh tra Dự án Tổng công ty Viễn thông Mobifone mua 95% cổ phần AVG để xem xét, khởi tố điều tra, xử lý đúng người, đúng vi phạm, đúng pháp luật”.
Viết cho BBC hôm 17/3/2018, PGS. TS. Phạm Quý Thọ từ Học viện Chính sách & Phát triển bình luận:
“Đảng CSVN và chính phủ thừa nhận tính nghiêm trọng của vụ việc, nhưng liệu Đảng có làm ‘đến cùng’, ‘không có vùng cấm’ như từng tuyên bố? Hơn thế nếu Đảng nhìn thẳng đây là ‘căn bệnh nguy hiểm’ mang tính bản chất thể chế, thì mới có cơ may có giải pháp hữu hiệu thúc đẩy cải cách”.
Đây là câu hỏi dư luận Việt Nam và quốc tế đang chờ để biết sẽ được bộ máy ở Việt Nam, từ cấp cao nhất, trả lời ra sao trong những ngày tới.