Đỗ Minh Tuấn
Quy định sổ đỏ ghi tên mọi thành viên trong gia đình, kể cả con gái đã đi lấy chồng với mục đích đảm bảo quyền tài sản cho mỗi thành viên xem ra là một quy định lợi bất cập hại vì các lẽ sau đây:
Thứ nhất, quy định này tạo dựng một thể chế chính thức có thể thay đổi tận gốc văn hoá Việt, công khai phá huỷ văn hoá gia đình truyền thống Việt với nền tảng tình cảm đặt cao hơn tiền của, với vai trò cá nhân hài hoà với gia đình trong nhiều thế kỷ. Vì nó giả định rằng sự xung đột về quyền lợi trong gia đình hiện nay do sự phát triển của chủ nghĩa cá nhân kiểu phương Tây là trầm trọng, cần xây dựng thể chế mới thích nghi. Điều đó có đúng không, có bi quan không và có thổi phồng sự tan rã của nền tảng gia đình Việt nam không? Và nếu vậy thì ai chịu trách nhiệm về sự phá nát gia đình truyền thống Việt nam để bây giờ phải xây dựng quy định về chia của cho các gia đình Việt Nam từ khi nó còn chưa tan vỡ? Nếu vậy sao không xây dựng các điều khoản mới của luật cư trú đòi hỏi mỗi thành viên cư trú trong cùng gia đình phải có sổ đỏ riêng trong cùng một ngôi nhà để tránh tranh giành về không gian, giường chiếu và bếp núc? Mấy vị quan chức địa phương trình độ và tư cách như ta vẫn thấy hiện nay lại có quyền thay thế được cả ngàn năm văn hoá của Tổ tiên để giản tiện cho việc ký tên đóng dấu và hoà giải của họ hay sao? Nếu thể chế băm nhỏ gia đình, phân lô bàn thờ, khoán việc quản lý tài sản cho dân tự xử để các vị nhàn hạ, rảnh tay thì thiết nghĩ chẳng cần các vị tiếp tục ngồi đấy mà sử dụng cái lá bùa có tên là “sở hữu toàn dân” để xọc mũi vào đất đai của các gia đình Việt khi cần nữa.
Thứ hai, trong lúc xã hội đang giác ngộ về vốn văn hoá, vốn xã hội (trong đó có quan hệ làng xóm, ruột thịt và tình cảm gia đình mang tính đồng thuận) đóng vai trò quan trọng cho phát triển thì quy định này phá huỷ vốn văn hoá, vốn xã hội bền vững có nguồn mạch hàng ngàn năm. Cái làng tự trị truyền thống của Việt Nam đã trở thành một thành trì vững chắc nhất chống ngoại xâm và bảo tồn văn hoá Việt, đâu cần các vị thò tay vào xây dựng lại theo hình mẫu quản lý đô thị phương Tây. Đem thể chế chính thức đầu Ngô mình Sở của một xã hội quan trí thấp, lại chồng chéo hỗn loạn và bất cập về pháp lý để thay thế cho thể chế phi chính thức hoàn hảo siêu việt mang bản chất nhân văn bền vững do cha ông xây dựng là ngạo mạn, không tự biết mình. Bản chất việc duy lý hoá quan hệ gia đình truyền thống, chính thức hoá các thể chế phi chính thức là sự lạm quyền, tha hoá, học đòi không phải lối mọi hình thức quản lý của văn minh duy lý phương Tây vốn gây ra vấn nạn tan vỡ gia đình cùng vấn nạn xung đột tôn giáo, sắc tộc và hiểm hoạ khủng bố.
Thứ ba, quy định mới này có thể trở thành một công cụ pháp lý chia rẽ các chủ thể đất đai, hạn chế sự nhất trí trong đấu tranh, kiện cáo bảo vệ tài sản của mình trước sự xâm chiếm cướp đoạt của các nhóm lợi ích nhân danh công quyền luôn rình trước cửa. Các chủ nhân của sổ đỏ mới khi muốn đấu tranh kiện cáo đòi lại đất bị cưỡng đoạt phi pháp sẽ phải tìm kiếm sự nhất trí của số đông các thành viên gia đình trước khi kiện cáo đòi lại đất bị những tập đoàn như Viettel chiếm đoạt. Chính quyền trong dây của nhóm lợi ích chiếm đất chỉ cần vận động một thành viên trong gia đình (đảng viên, kẻ cơ hội, kẻ bất mãn, kẻ bất tiếu, kẻ tham lam tỵ nạnh với anh chị em, v.v.) là có thể ngăn chặn được sự khiếu kiện của các chủ đất đai bị chiếm vì thiếu một chữ ký. Khi đó, quy định mới này trở thành một mưu đồ thâm độc tạo ra sự bất đồng trong gia đình làm vũ khí hữu hiệu ngăn cản quyền sống, quyền sở hữu đất đai của người dân. Vô tình hay hữu ý, quy định mới này sẽ tạo cơ hội cho các nhóm lợi ích rèn chìa khoá hợp pháp công khai mở cửa mọi gia đình công dân, xọc bàn tay vào bàn ăn và giường ngủ thiêng liêng của người Việt để chia rẽ, móc nối, đe doạ… nhằm giành lợi thế tuyệt đối cho các việc chiếm đất và cướp đất nhân danh các dự án nọ kia, kể cả các dự án chúng treo gần nửa thế kỷ như sân bay Miếu Môn.
Trong lúc Đảng đang kêu gọi chống các nhóm lợi ích, tham nhũng, thì quy định này lại tạo cơ hội cho các nhóm lợi ích chiếm đất của dân. Tạo thể chế cho sự rạn nứt gia đình truyền thống, quy định mới này đã gián tiếp phá hoại nền tảng văn hoá Việt và chính sách xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân của Đảng và Chính phủ. Trong lúc Trung Quốc quy định rõ thế nào là sở hữu tập thể về đất đai, cụ thể hoá thế nào là “lợi ích công cộng”, đặt ra các nguyên tắc quản lý chặt chẽ về sử dụng đất công, thì Việt Nam lại trói tay các chủ thể sở hữu đất đai dân sự vào nhau để hạn chế sự bảo vệ quyền sở hữu, mở thêm đường cho các nhóm lợi ích rảnh tay chiếm đất của dân mà không phải đối diện với sự khiếu kiện mạnh mẽ như trước nữa.
Đây là quy định lợi ít hại nhiều, lợi trước mắt cho công quyền, hại lâu dài cho dân tộc, nhân dân. Đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét lại.
Đ.M.T.
Nguồn: FB Đỗ Minh Tuấn
Top of Form