Nguyễn Đăng Quang
Cách đây gần 5 tháng, ngày 13/6/2017, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an Hà Nội ra quyết định khởi tố 2 vụ án hình sự xảy ra trên địa bàn xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức (Tp. Hà Nội) ngày 15/4/2017. Quyết định này đã và đang gây ra tranh cãi sôi nổi về mặt pháp lý, thực tiễn cũng như cả về mặt đạo lý và chính trị trong suốt hơn 4 tháng qua!
Hệ quả của quyết định khởi tố này có lợi hay hại cho việc thực thi và răn đe pháp luật; lợi hay hại cho việc giữ gìn và duy trì sự ổn định xã hội; và đặc biệt là lợi hay hại cho việc xây dựng và củng cố lòng tin giữa chính quyền và người dân địa phương?
Theo tôi, có lẽ không nên vội khẳng định hoặc đưa ra xét đoán hay nêu lên kết luận cuối cùng, vì đây là điều không dễ, vì mỗi bên đều có lý lẽ của riêng mình, chưa nói đến việc đây là quyết định khởi tố của phía chính quyền, người đang nắm trong tay mọi sức mạnh! Vậy, hãy tạm gác lại việc đánh giá nó (quyết định khởi tố này) có “đắc nhân tâm” hay không, để tập trung trả lời cho câu hỏi, rút cuộc quyết định này sẽ dẫn dắt các bên đi về đâu? Đi về đâu, chưa ai rõ, nhưng trước mắt nó không chỉ làm cho cuộc sống của hơn 9 ngàn người dân xã Đồng Tâm bất an mà làm cả cho hệ thống chính trị ở địa phương này bất ổn!
Viết đến đây, tôi nhớ lại hồi đầu năm 2016, trước “điểm nóng” ở Thị xã Sầm Sơn do 10 ngày liên tục (từ cuối tháng 2, đầu tháng 3/2016) mỗi ngày có đến cả ngàn ngư dân Sầm Sơn cơm bọc, áo đùm thay nhau “biểu tình ôn hòa” trước trụ sở UBND tỉnh Thanh Hóa để đòi “công lý và quyền sống”! Họ yêu cầu chính quyền trả lại cho ngư dân bến đỗ ghe thuyền thủy sản của họ ở bãi biển Sầm Sơn, không được “cưỡng chiếm” để bán cho Tập đoàn FLC, chính quyền không được đuổi ghe tàu của họ lên neo đậu ở bến mới cách đấy 10 km, như vậy chẳng khác nào triệt tiêu kế sinh nhai hàng bao đời nay của họ! Trước việc chính quyền tỉnh Thanh Hóa định “cướp” trắng bến đỗ ghe thuyền của ngư dân Sầm Sơn để bán cho Tập đoàn FLC làm công trình “du lịch hay quốc phòng” gì đó, sau 10 ngày đêm nghe ngóng đến mất ngủ, ông Bí thư Tỉnh ủy Trịnh Văn Chiến buộc phải xuất hiện như một nhà lãnh đạo “của dân, do dân và vì dân” để đối thoại trực tiếp với ngư dân Sầm Sơn. Ông hào hùng tuyên bố: “Tôi đã rà soát lại các văn bản, nhưng không có văn bản nào chỉ rõ bà con phải di chuyển bến thuyền cả!”. Rồi ông vung tay hiệu triệu người ngư dân như một lãnh tụ vô sản thực thụ chỉ ra con đường mưu sinh, kiếm sống cho họ: “Vậy xin bà con ngư dân cứ ra khơi khai thác và đánh bắt như lâu nay bà con ta vẫn làm”!
Việc đẩy đuổi ngư dân (không dựa trên văn bản thu hồi của cấp có thẩm quyền), “cướp không bến cá” đã tồn tại hàng trăm năm nay của ngư dân Sầm Sơn để “giao” cho Tập đoàn FLC đã gặp phải sự chống đối kịch liệt của ngư dân 3 xã phường thuộc Thị xã Sầm Sơn. Sự thật tày đình này mà chính ông Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa buộc phải thừa nhận, khiến cho dư luận thật ngỡ ngàng! Chắc hẳn nhiều quan chức xứ Thanh và Thị xã Sầm Sơn sẽ không tránh khỏi bị Tỉnh ủy xử lý bằng những hình thức kỷ luật nặng nề? Nhưng rốt cuộc, chẳng một “ông bà quan chức” to nhỏ nào ở Sầm Sơn hay Thanh Hóa bị hề hấn chi cả!
Nhân đây, xin hỏi Tỉnh ủy và những vị lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa, nếu bà con ngư dân Sầm Sơn không kéo về Thành phố Thanh Hóa “tụ tập đông người” trước trụ sở công quyền của tỉnh nhà, liệu ông Bí thư Tỉnh ủy có xuất hiện và thú nhận việc làm phi pháp của phía chính quyền không? Tôi dám xin khẳng định ngay là chẳng bao giờ, và tin rằng đa số người dân cũng sẽ trả lời như tôi! Còn việc trước đấy, lấy lý do giữ nghiêm kỷ cương phép nước, Cơ quan Cảnh sát Điều tra CA tỉnh Thanh Hóa ra quyết định “Khởi tố hình sự vụ án gây rối trật tự công cộng” đối với số bà con ngư dân trước đó đã “tụ tập đông người” trước trụ sở UBND tỉnh Thanh Hóa mà CA Thanh Hóa gọi là “những kẻ xúi dục và kích động” để xử lý họ về mặt hình sự đặng ngăn chặn mọi việc tương tự xảy ra sau này, đồng thời để răn đe, làm gương cho những kẻ khác, điều đó có phải đạo và chính đáng không? Trong bài viết “Đối thoại Sầm Sơn: Lời ngỏ gửi ông Bí thư Tỉnh ủy xứ Thanh”, tôi có khuyên ông Trịnh Văn Chiến là “Lệnh cho cấp dưới đình chỉ ngay quyết định khởi tố vụ án kia đi, vì rất có thể làm cho tình hình trở nên bất lợi và càng xấu đi thôi!”. Và có lẽ, người ta cũng nghe ra và cho điều đó là phải, nên CA Thanh Hóa “quên luôn” vụ án này, chẳng hề tống đạt một “Giấy triệu tập” nào đến những “bị can có hành vi gây rối trật tự công cộng”, hay phát động chiến dịch gửi thư kêu gọi, phát loa tuyên truyền ngư dân Sầm Sơn ra “đầu thú và tự thú” để được hưởng sự khoan hồng của pháp luật! Nhiều người cho rằng việc CA Thanh Hóa khởi tố vụ án hình sự nói trên là sai lầm. Tôi thì cho rằng không hẳn như vậy. Nếu CA Thanh Hóa có lỗi, thì chỉ là một phần, lỗi chính và chủ yếu là của cấp đã chỉ đạo và ra lệnh cho họ phải tiến hành khởi tố! Việc CA Thanh Hóa cố tình quên, lẳng lặng không xúc tiến vụ án đã khởi tố, xem ra cũng là việc làm đáng ghi nhận!
Thiết nghĩ, người ngư dân ở Thị xã Sầm Sơn (Thanh Hóa) cũng giống như những nông dân ở xã Đồng Tâm (Mỹ Đức, Hà Nội) và tất cả mọi người lao động chân chính trên đất nước Việt Nam này đều mong mỏi được chính quyền các cấp bảo đảm và tạo điều kiện cho họ yên ổn làm ăn, mưu sinh kiếm sống cho bản thân họ, cho gia đình họ và cho luôn cả xã hội nữa, như nó vẫn xảy ra trên mảnh đất hình chữ S thân yêu của chúng ta hàng ngàn năm qua! AN DÂN là chính sách hàng đầu của mọi nhà cầm quyền, bất kể là theo mô hình thể chế chính trị nào! Chữ TÍN luôn phải được bảo toàn để làm AN LÒNG dân, và khi lòng dân có yên thì chính thể mới vững bền!
Trở lại 2 vụ án hình sự mà CA Hà Nội đã khởi tố hồi trung tuần tháng 6/2017 vừa qua, với tư cách là một công dân Thủ đô ở vào độ tuổi “nhân sinh thất thập cổ lai hy”, và trên hết, với sự khát khao và lòng mong muốn chân thành là phải xây dựng, duy trì và củng cố lòng tin giữa các cấp chính quyền và người dân, tôi tha thiết đề nghị Ban Giám đốc Công an Hà Nội hãy dũng cảm ra quyết định đình chỉ vụ án, tuyên bố kết thúc điều tra đối với 2 vụ án hình sự đã khởi tố hôm 13/6/2017. Việc CAHN tuyên bố đình chỉ và kết thúc 2 vụ án hình sự này sẽ không chỉ làm làm YÊN LÒNG người dân xã Đồng Tâm, mà sẽ góp phần làm YÊN LÒNG người dân toàn huyện Mỹ Đức cũng như các nơi khác thuộc địa bàn Thành phố Hà Nội rộng lớn của chúng ta!
Lý lẽ và cơ sở cũng như lập luận cho kiến nghị này, tôi xin được phép sẽ nêu cụ thể và rõ ràng trong bài viết tới, hy vọng trong vài ba ngày nữa khi sức khỏe cho phép, tôi sẽ có thể hoàn thành được bài viết này như ý muốn của cá nhân cũng như yêu cầu của nhiều bạn bè thân thiết. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, theo dõi và tán đồng của quý bạn đọc xa gần.
Hà Nội, ngày 2/11/2017
N.Đ.Q.
Tác giả gửi BVN