Song song với phiên đối thoại nhân quyền Việt-Mỹ lần thứ 21, sáng nay (23/5), một số tổ chức xã hội dân sự, trong đó có Con Đường Việt Nam, Cây Xanh Việt Nam (Green Trees), Hội Bảo vệ Quyền Tự do Tôn giáo, NXB Giấy Vụn, NXB Trẻ Hà Nội, Nhật Ký Yêu Nước, v.v. đã ra một tuyên bố chung đánh giá về tình hình nhân quyền ở Việt Nam hiện nay, kèm một số khuyến nghị.
Tuyên bố nêu rõ rằng một loạt nhân quyền căn bản vẫn bị vi phạm, đặc biệt là quyền tự do biểu đạt, quyền tụ tập ôn hòa (biểu tình), quyền tự do hiệp hội, và tự do tôn giáo/tín ngưỡng. Bên cạnh đó, bạo lực do nhà nước bảo kê gia tăng trong những tháng gần đây, với những vụ tấn công nhằm vào các nhà hoạt động ôn hòa, trong đó riêng chị Lê Mỹ Hạnh bị hành hung tới hai lần trong không đầy một tháng. Thủ phạm vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật và nạn nhân thì bị công an cản trở quyền tiếp cận luật sư.
Tuyên bố cũng nói tới việc nhà nước tích cực gây chia rẽ tôn giáo và sử dụng bộ máy truyền thông (cả chính thống và không chính thống) công kích cộng đồng tôn giáo, đặc biệt là những tín đồ Công giáo ở miền Trung – khu vực bị ảnh hưởng của thảm họa môi trường.
“Ngay khi những dòng này được viết ra, rất nhiều người hoạt động xã hội dân sự vẫn đang bị giam lỏng ở nhà, khi mà hàng chục nhân viên an ninh và côn đồ có bảo kê bao vây nhà họ nhằm ngăn cản mọi tiếp xúc của họ với phái đoàn Mỹ trong phiên đối thoại nhân quyền thứ 21”.
“Chỉ trong vòng bốn tháng đầu năm, công an đã bỏ tù 8 blogger ủng hộ dân chủ và đang truy nã hai người… Gần như tất cả những người bị bắt đều là tín đồ Công giáo. Điều này cho thấy một xu hướng nguy hiểm của việc chủ trương đàn áp cộng đồng Công giáo”.
Các tổ chức ra tuyên bố khuyến nghị: Mọi sáng kiến hợp tác thương mại song phương giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ phải có những điều khoản ràng buộc rõ ràng về nhân quyền. Về phía chính quyền Việt Nam, phải thực hiện cải tổ luật pháp, chấm dứt tất cả các hình thức sách nhiễu nhằm vào người hoạt động ôn hòa, đồng thời, đảm bảo rằng các tù nhân lương tâm hiện nay không bị tra tấn hay bị đối xử hà khắc trong tù…
Bản tuyên bố chung được gửi đến Bộ Ngoại giao Mỹ và phái đoàn Hoa Kỳ tham dự phiên đối thoại, mà đứng đầu là bà Virginia Bennett, quyền Thứ trưởng phụ trách vấn đề dân chủ, nhân quyền và lao động.
