Nguyễn Đình Cống
Ngày 09 tháng 4 ông Trần Đại Quang dự lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Đảng ủy khối các cơ quan TƯ. Trong lời phát biểu, Chủ tịch nước lưu ý: tình hình hiện nay đặt ra những nhiệm vụ hết sức nặng nề, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên các cơ quan TƯ tiếp tục nỗ lực phấn đấu nhiều hơn nữa, yêu cầu tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, thực hiện tốt mục tiêu, yêu cầu xây dựng tổ chức bộ máy của toàn hệ thống chính trị thật sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Yêu cầu như vậy thể hiện nhận thức rằng “Hiện nay bộ máy của toàn bộ hệ thống chính trị không tinh gọn, hoạt động kém hiệu lực, kém hiệu quả”.
Vấn đề Ông Chủ tịch nói chạm tới suy nghĩ mấy lâu nay của tôi và rất nhiều người. Đó là bộ máy chính trị quá cồng kềnh, bất lực trong việc giải quyết nhiều vấn đề xã hội, dân sinh, là bệnh rất nặng trong gan ruột của chế độ. Vấn đề ấy, dân thường như chúng tôi chỉ có thể phát hiện, đề đạt ý kiến. Còn đối với người đứng đầu nhà nước thì đó phải là những lo nghĩ tới mức quên ngủ quên ăn. Thế nhưng nghe Chủ tịch nói, tôi cảm nhận hình như ông chỉ xem vấn đề giống như vài chỗ ngứa nhẹ trên da chứ không phải bệnh nặng của nội tạng. Liệu ông có thật lòng hay không, tôi chỉ mới nghi ngờ mà chưa dám khẳng định. Tôi nghĩ rằng, đối với Chủ tịch nước, việc tổ chức bộ máy gọn nhẹ, có hiệu quả chính là việc của ông, chính ông phải đề ra biện pháp và tổ chức thực hiện chứ không phải đề nghị, không phải yêu cầu người khác làm.
Đã từ nhiều năm nay tôi khảo sát, sưu tầm, so sánh, suy nghĩ, đề xuất ý tưởng về xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động có hiệu quả. Tôi đã xem khá nhiều văn bản của Quốc hội, Đảng, Chính phủ (luật, pháp lệnh, qui chế, quyết định, qui trình) về tổ chức bộ máy, quy hoạch, lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ. Tôi nhận xét chất lượng các văn bản đó tương đối thấp, mới xem qua thấy có vẻ chặt chẽ, hợp lý, nhưng xem kỹ, lật đi, lật lại mới thấy nhiều chỗ sơ hở. Tôi cũng đã công bố rải rác vài ý tưởng trong một số bài viết trên mạng xã hội. Tôi sẵn sàng cung cấp cho Chủ tịch những ý tưởng và kết quả nghiên cứu để dùng vào việc xây dựng bộ máy tinh gọn, có hiệu quả, sẵn sàng đối thoại, thảo luận với những người có trách nhiệm và quan tâm.
Nhân dịp này tôi chỉ xin tạm vạch ra một đề cương nghiên cứu. Kết quả dự kiến là một báo cáo trình ra Quốc hội và công bố cho toàn dân, tạo cơ sở cho việc làm luật và đường lối chính sách. Báo cáo gồm các nội dung sau:
Tên: Đề xuất các biện pháp tổ chức bộ máy chính quyền tinh gọn, có hiệu quả.
Nội dung gồm các vấn đề:
1- Vài nét tổng quan: Bộ máy hiện nay quá cồng kềnh, kém hiệu quả. Các hình mẫu trong lịch sử. So sánh với các nước trong khu vực và vài nước trên thế giới. Nhu cầu xây dựng bộ máy gọn nhẹ, hiệu quả.
2- Điểm lại các chính sách và văn bản về tổ chức và cán bộ.
3- Tìm và phân tích nguyên nhân: Cồng kềnh chủ yếu do 3 hệ thống chồng chéo lên nhau (đảng, chính quyền, mặt trận), hiệu quả thấp do sai lầm trong đường lối và thực hiện việc lựa chọn cán bộ, do sự phối hợp giữa 2 thứ: những yếu kém trong nền văn hóa, truyền thống dân tộc và độc hại của Chủ nghĩa Mác- Lê.
4- Tiêu chuẩn lý tưởng về tổ chức và cán bộ. Chế độ chính trị dân chủ, đa nguyên với tam quyền phân lập, xóa bỏ hệ thống 3 tổ chức chồng chéo. Cán bộ giỏi và liêm chính, vừa muốn làm và có năng lực làm việc tốt.
5- Đề xuất cách tổ chức bộ máy và cách chọn người.
6- Các biện pháp xử lý người dôi thừa.
(Về mục 2; 5 và 6 tôi đã có một số nội dung, sẽ xin trình bày khi có dịp thuận lợi).
Tuy nhiên, tôi đoán các ý kiến của Chủ tịch về bộ máy tinh gọn và hiệu quả chỉ là lời đãi bôi, nói cho qua chuyện, chứ thực tâm ông đang lo nghĩ một số việc khác quan trọng và cấp thiết hơn đối với cá nhân và nhóm lợi ích. Xin ông hãy có những hoạt động thiết thực để chứng tỏ tôi đã đoán nhầm, và ông thực lòng có quyết tâm tổ chức bộ máy thật sự tinh gọn, có hiệu quả. Mấy lâu nay ông chỉ biết kêu gọi những người kém năng lực, theo cách làm cũ, quá sai lầm, càng theo cách đó càng chui vào đường hầm không lối thoát. Phải tìm cách làm khác, dựa vào những tư duy tiến bộ mới mong thoát ra khỏi bế tắc hiện nay. Có như thế ông mới tránh được bia miệng của người đương thời và hậu thế.
N.Đ.C.
Tác giả gửi BVN