Hòa Ái, phóng viên RFA
Bà Nguyễn Thị Kim Liên, mẹ anh Đinh Nguyên Kha. Photo: vietnamhumanrightsdefenders.net
Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều người bị nhà cầm quyền Hà Nội bắt bớ, giam cầm do cất lên tiếng nói vì chủ quyền đất nước, dân quyền và nhân quyền cũng như xã hội công bằng, tự do và dân chủ. Nỗi lòng những người mẹ có con bị vướng vào vòng lao lý như thế ra sao? Sau đây là tâm tình của hai thân mẫu mà con của họ đang chịu cảnh tù đày.
Mẹ của Đinh Nguyên Kha
Bà mẹ Nguyễn Thị Kim Liên, quê Long An, bỗng dưng được dư luận trong và ngoài nước biết đến khi cả hai người con trai của gia đình, là Đinh Nhật Uy và Đinh Nguyên Kha bị tuyên án tù hồi năm 2013 theo Điều 258 và Điều 88-Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Là một người mẹ tảo tần nuôi dạy con với ý nguyện con cái phải trở thành công dân tốt và có trách nhiệm với quốc gia, bà Kim Liên rất đau lòng khi hai người con trai bị bắt vì tội “tuyên truyền chống nhà nước”. Một bà mẹ quê quanh quẩn nơi xó bếp, chuồng gà, ở tuổi đời xấp xỉ lục tuần mò mẫm làm quen với internet để tìm hiểu những việc các con mình làm là đúng hay sai theo pháp luật Việt Nam. Và bà Kim Liên khẳng định các con mình đã làm đúng theo những gì trong Hiến pháp quy định. Bà Kim Liên lên tiếng với Đài Á Châu Tự Do hồi trung tuần tháng 5 năm 2013, ngay sau khi Đinh Nguyên Kha bị tuyên án 8 năm tù giam:
“Theo tôi thấy bản án là sai. Tại vì tôi thấy con tôi và các bạn nó chống Trung cộng, chống tham nhũng, chứ tôi đâu thấy chống nhà nước này, chống nhân dân này đâu.”
Nỗi sầu muộn trong lòng mẹ chưa nguôi vì đứa con trai út bị tù đày khi tuổi đời còn quá trẻ thì đến cuối tháng 10 năm 2013, một lần nữa bà Kim Liên đau đớn với bản án 15 tháng tù treo mà người con trai Đinh Nhật Uy phải gánh chịu.
Không cam tâm trước các bản án nặng nề mà nhà cầm quyền Việt Nam cáo buộc đối với hai người con trai, bà Kim Liên khăn gói, bôn ba ra nước ngoài kêu gọi các chính phủ và những tổ chức phi chính phủ giúp đỡ cho tù nhân lương tâm Việt Nam, trong đó có các con của mình. Chia sẻ với quý khán thính giả RFA vào một ngày mùa đông rét mướt hồi đầu tháng 12 năm 2013, tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, bà Kim Liên nói:
Hai đứa con lúc mới bị tù thì rất đau xót. Nhưng mấy năm nay không buồn nữa, tại vì con trong tù vẫn mạnh mẽ… Bây giờ thì lại rất thương xót cho mấy cháu phụ nữ mới bị bắt, cháu nào cũng có con nhỏ hết
– Bà Kim Liên
“Tôi chấp nhận sự hiểm nguy. Có thể khi trở về tôi sẽ bị tù đày, bị câu lưu hoặc gia đình tôi bị sách nhiễu vì tôi đi tìm tự do cho các đứa con tôi.”
Sau chuyến đi vận động tại Hoa Kỳ trở về, bà mẹ Nguyễn Thị Kim Liên trở thành công dân mạng, đấu tranh mạnh mẽ chống lại tình trạng tù nhân bị ngược đãi trong nhà giam. Suốt những tháng qua, mẹ của tù nhân lương tâm Đinh Nguyên Kha cùng đồng hành với con trai quyết liệt phản đối Trại giam Xuyên Mộc không đáp ứng yêu cầu chính đáng của tù nhân:
“Hồi 2-3 năm trước nó còn tập tạ được. Nó chế tạ bằng các bình nước uống, chế nước vô, buộc lại một bên 5-6 bình để tập. Từ lúc đau đến giờ là nó không tập được vậy nữa. Nó đứng lên, ngồi xuống, nhúc nhích qua lại bị đau cơ. Cơ thể của nó đau đớn lắm. Nó đòi đi khám thì đưa khám ở bệnh viện như trại tù vậy đó. Họ nói ở đây không có xét nghiệm máu tổng quát, chỉ xét nghiệm không có bị nhiễm HIV thôi. Nó đòi đưa giấy xét nghiệm cho nó coi thì họ không đưa. Từ hôm đó đến nay, chỉ bao nhiêu đó thôi mà nó cứ phản đối, đấu tranh hoài vụ đó.”
Đáp câu hỏi của Hòa Ái rằng nỗi buồn tủi, xót xa của một bà mẹ có vơi được phần nào qua tinh thần nhiệt huyết cho tổ quốc của hai người con trai được nhiều người ủng hộ mà lại bị tù tội, bà Kim Liên tâm sự:
“Hai đứa con lúc mới bị tù thì rất đau xót tại vì có 2 thằng con trai là rường cột đang phụ giúp gia đình. Nhưng mấy năm nay không buồn nữa, tại vì con trong tù vẫn mạnh mẽ, còn mạnh mẽ hơn ở ngoài nữa, nó dám đứng lên và có tiếng nói phụ giúp các anh em khác. Bây giờ thì lại rất thương xót cho mấy cháu phụ nữ mới bị bắt. Từ hôm đó đến nay cứ đau đáu trong lòng hoài, phải làm sao mà giúp đỡ cho mấy cháu gái đó. Mấy cháu gái đang bị bắt, cháu nào cũng có con nhỏ hết.”
Mẹ của Blogger Mẹ Nấm
Mẹ và hai con của blogger Mẹ Nấm, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh. Courtesy of basam
Một trong những phụ nữ bị bắt mà thân mẫu tù nhân lương tâm Đinh Nguyên Kha nhắc đến là Blogger Mẹ Nấm-Nguyễn Ngọc Như Quỳnh. Cô Như Quỳnh bị Công an tỉnh Khánh Hòa bắt giữ vào ngày 10 tháng 10 năm 2016 và bị truy tố phạm tội “tuyên truyền chống phá nhà nước” theo Khoản 1 Điều 88 của Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Kể từ ngày bị còng tay bắt đi cho đến nay, cô Như Quỳnh không được gặp gia đình. Mẹ của cô, bà Nguyễn Thị Tuyết Lan cho biết chỉ nhận được tin nhắn nhờ mẹ chuyển thuốc và một số vật dụng cá nhân vào cho cô. Tuy nhiên, trại giam không cho với lý do những thứ cô Như Quỳnh yêu cầu có bán trong trại giam. Mới đây nhất, vào hôm mùng 6 tháng 3, bà Tuyết Lan đến trại giam ở xã Phước Đồng, Thành phố Nha Trang nhờ chuyển lời thăm hỏi của gia đình đến con gái, nhưng trại giam Công an tỉnh Khánh Hòa không cho phép. Bà Tuyết Lan gặp nhân viên trực ban để hỏi vì sao việc viết thư thăm hỏi đúng theo Nghị định của Bộ Công an mà không được phép. Thân mẫu Blogger Mẹ Nấm kể lại:
“Tôi chỉ yêu cầu viết cho con tôi biết, muốn báo tin là ‘con có khỏe không và hai con của con vẫn khỏe’. Tôi chỉ yêu cầu có 2 điều đó, không có điều gì vi phạm luật pháp hay là thông tin liên lạc gì hết. Thấy tôi nói vậy thì cậu đó nói rằng ‘tôi chỉ giải thích cho bà tới đó thôi, chứ không thể giải thích hơn nữa’”.
Bà Tuyết Lan cũng cho biết sẽ viết đơn khiếu nại về vụ việc vừa nêu. Và việc khiếu nại như thế không phải là lần đầu. Bà Tuyết Lan đã quen với cảnh đi tìm con gái khi chính quyền địa phương sách nhiễu, bắt giữ Blogger Mẹ Nấm nhiều năm qua. Trong 5 tháng rồi, một nách hai cháu nhỏ, bà Tuyết Lan ngược xuôi đến trại giam xin thăm gặp con và khẩn cầu quốc tế cứu giúp con gái mình.
Hãy thôi sống bằng khẩu hiệu đi. Dân tộc Việt Nam thôi sống bằng băng-rôn, khẩu hiệu mà hãy làm những điều thiết thực cho người dân. Ngày 8 tháng 3 các anh tôn vinh cái gì mà các anh bắt một người mẹ trẻ như chị Trần Thị Nga, chị Cấn Thị Thêu và con gái tôi? Vậy xã hội đó tốt đẹp ở đâu?
– Bà Tuyết Lan
Nhân ngày 8 tháng 3 – Ngày Quốc tế Phụ nữ, ngày Việt Nam vinh danh nữ giới, với tâm tình của một người mẹ có con bị tù tội vì lên tiếng cho nhân quyền-dân chủ, bà Nguyễn Thị Tuyết Lan nhắn gửi đến giới chức lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam rằng:
“Hãy thôi sống bằng khẩu hiệu đi. Dân tộc Việt Nam thôi sống bằng băng-rôn, khẩu hiệu mà hãy làm những điều thiết thực cho người dân. Ngày 8 tháng 3 các anh tôn vinh cái gì mà các anh bắt một người mẹ trẻ như chị Trần Thị Nga, chị Cấn Thị Thêu và con gái tôi? Vậy xã hội đó tốt đẹp ở đâu? Chúng ta đừng dùng những danh từ sáo rỗng đó nữa. Hãy làm những điều gì thiết thực và trả tự do cho con tôi vì con tôi không làm điều gì sai hết. Các anh bắt con tôi để dập đi tiếng nói nhưng những người đồng hành bước tiếp con đường hằng ngày của con tôi làm sẽ trở thành cấp số nhân và họ nhận thức đó là quyền lợi của họ.”
Những bà mẹ như bà Nguyễn Thị Kim Liên và bà Nguyễn Thị Tuyết Lan có lẽ không bao giờ được vinh danh tại các buổi lễ kỷ niệm nhân ngày Quốc tế Phụ nữ được tổ chức long trọng tại Việt Nam. Nhưng Đài RFA ghi nhận các bà mẹ quê đôn hậu này luôn được nhiều người Việt trân quý vì họ là mẹ của những người con yêu nước, thương nòi.
H. A.