Câu chuyện thứ 20: Những phát ngôn “để đời” của Tổng bí thư (và các đồng chí của ông) đã nói lên điều gì về nhân cách của giới lãnh đạo?
Mạnh Trí (tổng hợp*)
Ai cũng đều biết Nhân cách là toàn bộ những đặc điểm tâm lý đã ổn định, bền vững của cá nhân, tạo nên phẩm giá của cá nhân đó đối với xã hội. Theo các nhà nghiên cứu giáo dục, Nhân cách luôn bao gồm hai thành tố chính gắn kết với nhau là Đức (Đạo đức) và Tài (Trí tuệ, hay rộng hơn là Năng lực). Còn về quy luật phát triển của nhân cách thì điều đáng lưu ý là: cái Đức chi phối cái Tài, theo cả hai hướng, hoặc thúc đẩy Tài phát triển, thăng hoa để giúp ích cho đời, hoặc làm cho Tài lụi tàn đi, sai hướng đi và trở thành vật cản, biến thành công cụ phá hoại, gây hại cho cộng đồng. (Cách hiểu này có khác với cách hiểu của một số ít người hiện nay là coi Nhân cách đồng nhất với Đạo đức). Nhân cách là hành trang tất yếu của mỗi người trong suốt cả cuộc đời, nó là công cụ để mỗi người có thể lập thân lập nghiệp và cống hiến cho xã hội. Do vậy mà càng có vị thế quan trọng trong xã hội thì nhân cách càng phải hoàn thiện, chuẩn mực, vì phẩm cấp của nhân cách trong những vị trí này có quan hệ trực tiếp đến sự phát triển của xã hội, của cộng đồng. Và bởi thế sự quan tâm của người dân đối với nhân cách của giới chức lãnh đạo luôn là điều tất yếu, mãi là chuyện bình thường. Sự quan tâm này của dân luôn sát sao, nghiêm túc, cụ thể, nên có thể làm cho nhiều vị cảm thấy khó chịu, và có thể nghĩ xấu oan cho sự quan tâm đó! Nhân cách thường được biểu hiện qua cả lời nói và hành động (chủ yếu là qua hành động), nên phải soi xét vào cả hai biểu hiện này thì mới có thể đánh giá đầy đủ được nhân cách của một cá nhân nào đó. Nhưng trong thực tế có thể chỉ riêng lời nói đã phản ánh được khá rõ về nhân cách của một con người rồi, nhất là những phát ngôn đó xuất hiện trong những tình huống quan trọng và hoàn toàn nghiêm cẩn, như với các chính trị gia, các quan chức cầm quyền.
Tổng bí thư (TBT) Nguyễn Phú Trọng của ta đã có rất nhiều phát ngôn quan trọng trong hoạt động chính trị của mình. Nhìn chung các phát ngôn đó đều chứa đựng các nội dung sách vở (lý luận Mác Lênin, nghị quyết của Đảng), nên chi sự đúng sai đều chưa nên vội quy hoàn toàn cho ông. Nhưng ông cũng đã có những phát ngôn tự phát, ngẫu hứng, xuất phát từ nhân cách đích thực của mình, mà từ đó người nghe có thể chẩn đoán được bản lĩnh thật của ông. Trong đó có những phát ngôn được xuất hiện trong các bối cảnh đặc biệt của tình hình đất nước. Chẳng hạn phát ngôn gần đây nhất của ông là trong sự kiện TBT tham dự Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc tại thôn Phật Tích (xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh). Ở đây, ông đã nêu trước dân một câu hỏi, nhưng lại cũng là ngầm trả lời có tính khẳng định của người hỏi, rằng “Nhìn tổng quát, đất nước có bao giờ được thế này không?“. Đương nhiên là để lý giải cho dụng ý của mình muốn nói về những thành tựu đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng CSVN, ông đã nêu lên những đổi thay được ông gọi là cơ bản và lớn lao của địa phương và đất nước trong tất cả các mặt chính trị, kinh tế, xã hội… Dù ngay trước đó dân cũng có nghe ông đã nêu cái ý tự phê là tuy có chuyện này, chuyện kia, như tệ nạn tham nhũng, như sự thoái hóa, “tự diễn biến” của một bộ phận cán bộ, đảng viên… Và cũng đương nhiên là dân chỉ biết nghe, buộc phải nghe, chứ không được đối thoại thẳng thắn trở lại với diễn giả. Chắc là TBT cứ tưởng như mọi người nghe đều bị ông thuyết phục! Nhưng sự thật lại không phải vậy, rất nhiều người dân từ người được nghe trực tiếp đến người nghe qua đài hay xem báo, đều chưa chấp nhận đó là chân lý! Và từ đấy tất yếu người dân đã phải thận trọng nhìn nhận lại nhân cách đích thực của TBT!
Dân cho là ông đang nhầm lẫn, thậm chí là lú lẫn, trong tư duy. Phát ngôn đó của ông không phải là sản phẩm thật sự của trí tuệ, đúng nghĩa, và càng không phải là biểu hiện của một tư duy nghiêm chỉnh ở phẩm cấp cao của một người được mang danh là đại trí thức của Đảng và của đất nước (Giáo sư, Tiến sỹ kia mà). Ông được đàn em coi là bậc “trưởng lão” trong lĩnh vực khoa học Mác xít của Việt Nam, ông chuyên nghiên cứu, viết bài và rao giảng về chính trị học, triết học… Vậy thì hôm đó tư duy khoa học của ông để đâu, ông quên quá nhiều thứ về tri thức và phương pháp luận Mác xít, kể cả cái phép biện chứng duy vật mà ông rất tâm đắc, rất thông thạo và thường hay vận dụng? Sao ông không có cái nhìn toàn cục mà chỉ thấy bộ phận, sao ông không nhìn đúng bản chất mà chỉ nêu hiện tượng, sao ông chỉ thấy hình thức bên ngoài mà không nhìn rõ nội dung bên trong…? Nền kinh tế có thật sự tăng trưởng bền vững, đời sống người dân lao động có thật sự được nâng lên? Đâu phải chỉ nhìn vào các khu đô thị, các biệt thự hoành tráng, các đường cao tốc uốn lượn ngoằn ngoèo, các khu công nghiệp, khu chế xuất rộng thênh thang, bộn bề, ngổn ngang khắp nơi, bởi những thứ đó và nhiều thứ công trình ngàn tỷ khác nữa đâu có phục vụ cho “cơm, áo, gạo, tiền” của người dân lao động, đâu có còn là tài sản của dân, của quốc gia nữa! Sao ông không nhớ đến một núi nợ công, nợ xấu khổng lồ đã đè nặng lên lưng người dân đang sống và các thế hệ con cháu nối tiếp? Sao ông không băn khoăn về chuyện chính phủ toàn vác rá đi vay thiên hạ với danh nghĩa là để đầu tư cho phát triển kinh tế – xã hội, nhưng thực chất trong đó thì phần chủ yếu và trước hết lại là để trả nợ cũ và cấp lương cho hơn 11 triệu người ăn lương, và một phần rất đáng kể là chui vào túi tham nhũng?! (Gần đây nhất, trong năm 2016, mới vào đầu nhiệm kỳ mà chính phủ đã phải vay đến hơn 17 tỷ USD rồi!). Sao ông không “vi hành” đến những nơi cần đến hơn, để thấy tận mắt và nói lên sự chia sẻ thật lòng của bề trên “luôn gắn bó máu thịt với dân”, trước sự đói nghèo, bần cùng của hàng triệu gia đình nông dân, công nhân, đồng bào dân tộc vùng sâu vùng xa… mà đời sống rất ít được thay đổi so với 70 năm trước đây? Sao ông không chịu thực sự sâu sát hai hoạt động cơ bản gắn liền với đời sống người dân và sự phát triển đất nước là Giáo dục và Y tế? Ở đó đang đầy rẫy khó khăn và cũng quá thừa tai tiếng, mà trước đây đã từng được coi là “những bông hoa đẹp trong vườn hoa XHCN”, đã từng là niềm tự hào của dân miền Bắc Việt Nam, mà nay đã và đang trở nên lạc hậu, tồi tệ, xuống cấp thảm hại, nhất là với Giáo dục là nơi sản sinh ra nguồn nhân lực, sản sinh ra khoa học và công nghệ cho đất nước phát triển… Sao ông không thấy xót xa và xấu hổ trước sự băng hoại khủng khiếp và không thể kìm ngăn được của đạo đức xã hội, mà chính đảng viên của ông là những kẻ đầu têu, châm ngòi cho sự hư hỏng đó? Sao ông không chịu nhìn ra cái quốc nạn tham nhũng và cái sự hư hỏng toàn diện của Đảng CSVN do ông đang là TBT, chính là nguyên nhân cơ bản và trực tiếp sẽ dẫn đến sự tan rã của Đảng cầm quyền cùng với sự sụp đổ của thể chế hiện nay mà ông vẫn tưởng đang nắm chắc bằng bạo lực? Ông có nhìn rõ một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên hư hỏng đã được nêu ra từ NQTW4 khóa trước, thì bây giờ đã tăng lên hơn gấp đôi rồi không? Ông có thấy ngượng và “há miệng mắc quai” khi nói về sự tha hóa đã cũ này của Đảng ông trong Nghị quyết TW4 khóa mới, với thực tế là hầu hết cán bộ chủ chốt các cấp của Đảng, kể từ cấp cao nhất, thì “tay đã nhúng chàm” rồi không? Những cái đó, và vô vàn những cái khác nữa, xấu xa, rách nát, bệ rạc, phi nhân văn, phản văn hóa, lạc hậu… đáng gọi là thành tựu to lớn của Đổi mới hay gọi là cái gì, thưa ông? Những cái đó đang thực sự làm khổ dân, làm nghèo đất nước, làm cho Việt Nam vẫn nghèo, lại thêm cái tội ngu và hèn nữa, và ngày càng bị thế giới coi thường! Thế mà ông lại cố tình không nhìn đúng vào thực trạng đất nước. Ông không coi thực tiễn là tiêu chuẩn cao nhất của chân lý, như ông vẫn rao giảng nữa sao? Ông có thấy được cái màu xám xịt của thực trạng đất nước không? Ông đang sống trong lòng thực tiễn đất nước Việt Nam hay đang bay lơ lửng trên mây, hay đang khép mình mơ màng trong phòng kín sang trọng và tiện nghi của Văn phòng TW?
Nếu ông còn tỉnh táo thì chắc chắn cũng đã thấy đó là những yếu kém, khuyết tật, thất bại của đường lối Đổi mới bảo thủ và sai lầm của các ông, và đã công khai thừa nhận và thật lòng thay đổi, sửa chữa? Nhưng ông và các đồng chí của ông vẫn tiếp tục bảo thủ và cố tình ngụy biện! Vậy thì thành tựu đích thực của Đổi mới mà các ông đưa lại có gì đáng nói ra nào, hãy kể hết ra để có thể khỏa lấp được, áp đảo được, xoa dịu được, giảm nhẹ được những tội lỗi, những sai lầm, mà những ví dụ nêu ở trên mới chỉ là một số rất ít? Ông lấy những hình ảnh ảo do ông tưởng tượng ra và gọi là thành tựu to lớn để lấp liếm, để xí xóa những yếu kém, thối nát, sai lầm…, rồi từ đó ông dám nói trước dân rằng “…Dù rằng có chuyện nọ, chuyện kia, … nhưng Nhìn tổng quát, đất nước có bao giờ được thế này không?”. Trong khi hầu như toàn dân (và bạn bè am hiểu Việt Nam) thì đều đánh giá nghiêm túc là Chưa bao giờ đất nước lại rối bét, thối nát, tha hóa, tồi tệ, suy yếu… như hiện nay! Đúng là ông đã “nói lấy được”, rất trơ trẽn và lố bịch, thưa ông TBT!
Lại nữa, ông là người có trình độ học vấn cao vào bậc nhất nước, vừa có vốn tri thức sâu và rộng, lại vừa có phương pháp tiếp cận vấn đề rất khoa học, như các ông vẫn tự nhận, thế mà sao ông lại tự bưng tai, bịt mắt mình lại để chỉ đưa ra những hiểu biết méo mó, sai lầm rất tai hại, rồi lại truyền tải cái sai lầm đó cho người dân? Thay vì phải luôn đối chiếu với đòi hỏi của thực tiễn, so sánh với bạn bè năm châu để hiểu được mình đang ở đâu và biết được mình phải làm gì, thì ông lại mang đến cho người dân cái tư duy thiển cận và niềm tự hào miễn cưỡng, không có cơ sở lý luận và thực tiễn, khi ông chỉ làm phép so sánh cơ học với làng quê ngày xưa! Cái sự thay đổi bộ mặt đời sống xã hội, ngay cả ở các làng quê, so với thời phong kiến lạc hậu xa xưa, thật ra đâu có phải là do công lao của Đảng CSVN mang đến, mà đó là điều tất yếu phải đến đối với mọi địa bàn dân cư trên khắp trái đất này, do ảnh hưởng lan truyền từ các cuộc cách mạng khoa học và sự giao lưu. Ở đâu mà chả có những thay đổi đó, đương nhiên còn hạn chế, đều là do sự tự vận động của người dân trong sản xuất và đời sống. Những chuyện thay đổi mà ông nêu ra tại cuộc họp ở Phật Tích chỉ là dạng thay đổi tự nhiên và tất yếu nói trên mà thôi! Có lẽ chỉ trừ rất ít bộ tộc người thiểu số còn sống lạc hậu trong các vùng xa xôi hẻo lánh, tách biệt với cộng đồng thế giới bên ngoài, là không có thay đổi mà thôi. Còn người dân Việt chúng ta nay lại cần những thay đổi căn bản và to lớn hơn nhiều, những thay đổi thật sự của đời sống xã hội, những thay đổi có tính cách mạng để đáng gọi là đổi đời, và dân muốn ông nói về những thay đổi đó, nhưng đâu có thấy?
Như thế là về mặt Trí tuệ của ông đang có biểu hiện xuống cấp nghiêm trọng, không xứng đáng ở tầm cao trí tuệ của vị trí lãnh đạo đất nước. Cái trình độ trí tuệ ấy của ông đã bị dân coi là Hỏng rồi đấy, dân xếp loại trí tuệ của ông là Lú lẫn, nó đang cản trở công việc lãnh đạo, điều hành đất nước mà ông cầm nắm, nó đã ở mức độ cực kỳ nguy hiểm!
Dân rất ngạc nhiên và rất lo lắng về cái sự non kém về trình độ trí tuệ của ông. Họ thấy lạ sao trình độ Giáo sư, Tiến sỹ mà chỉ có vậy, thế thì các đồng chí của ông ở trình độ thấp hơn sẽ yếu kém đến đâu nữa. Dân thấy lo vì chính những người này lại nắm giữ việc hoạch định chính sách, lại điều hành, quản lý đất nước, từ cấp vĩ mô trở xuống. Hóa ra là những sai lầm, thất bại của các ông trong việc cầm quyền lâu nay đều sinh ra từ cái lỗ hổng này đây, cái trình độ GS, TS mà giới quan chức các ông đang dán trước ngực hóa ra chỉ là giấy, là ma, rất không thực chất! Buồn cho xứ Việt ta là đã có quá nhiều cái thứ hư danh đó, chả biết để làm gì cho sự phát triển đất nước?!
Ở một góc độ khác, nhiều người dân lại ngạc nhiên trước sự thay đổi bất thường về chất lượng trí tuệ vốn có của ông, họ hỏi nhau: sao ông mau Lú như thế? Nhưng ngay sau đó, những người dân này đã tự trả lời được: Đó là do cái Đức của ông đã bị tha hóa nặng nề, nên cái Đức xấu ấy đã quay lại chi phối, lũng đoạn cái Trí tuệ vốn giỏi giang của ông rồi! Chính cái lòng dạ đã trở nên xấu xa của ông đã tạo ra động cơ đen để thúc đẩy ông phát ngôn tầm bậy trước dân như vậy. Thực chất của phát ngôn quá sai ấy là một sự lừa dối người dân Phật Tích và rộng ra là nhân dân cả nước! Thản nhiên bóp méo sự thật, vô tư phủ nhận sự thật, hòng lừa gạt nhân dân để giữ nguyên được quyền lực cai trị dân, bảo vệ lợi ích nhóm, tiếp tục đè đầu cưỡi cổ nhân dân nghèo khổ và thấp cổ bé miệng! Dân gọi ông là một kẻ Lừa dối, hoàn toàn chính xác, không hề oan! Lừa dối vì ông đã bưng bít Sự Thật xấu xa, yếu kém, đã bóp méo Sự Thật, ngụy tạo Sự Thật, biến xấu thành tốt, biến không thành có! Thế là vì lợi ích riêng tư mà ông đã chịu đóng vai người ít học, dốt, lú, và trở thành kẻ Lừa dối đẳng cấp cao! Tội chính của ông là tội Lừa Dối! Cùng một “mô típ” nhân cách ấy, các đồng chí của ông đều cùng một giuộc như ông trong phát ngôn và hành động! Rất nhiều người lộng ngôn và bốc phét, và càng nhiều người chỉ nói chứ không làm vì nước vì dân! Thế là dân Việt hết chỗ để mà tin cậy, để mà kỳ vọng! Thật là khốn nạn cho dân Việt ta, vì ngay trong thế giới văn minh, hiện đại ngày nay của thế kỷ 21 mà vẫn còn bị đói nghèo, lạc hậu, vẫn còn bị áp bức, lừa bịp, mất tự do!…
Xâu chuỗi lại, chỉ từ sau Đại hội Đảng CSVN khóa XII đến nay, riêng TBT đã có đến nửa tá phát ngôn “để đời” nhằm mê hoặc người dân và lừa dối công luận trong và ngoài nước. Này nhé, “Dân chủ đến thế là cùng“, Chống tham nhũng không khéo lại là “Ta đánh ta“, Phải luôn nhớ “Đánh chuột nhưng không được làm vỡ bình quý“, “Chống tham nhũng thì không có vùng cấm“, “Nhìn tổng quát, có bao giờ đất nước được thế này không?”, …”Phải chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ ngay trong nội bộ Đảng” (thực chất là chống lại quy luật phát triển tự nhiên của thế giới!), … và chắc còn nhiều nữa?! Những phát ngôn đó của ông đã xuất hiện trong bối cảnh thật sự gay cấn của tình hình đất nước và nội tình Đảng, nên chi đã phản ánh rất đúng bản chất nhân cách của ông. Và tất cả những phát ngôn “để đời” đó của TBT rất đáng ghi lại trong sử sách, trước hết là lịch sử Đảng CSVN! Nếu gộp cả những phát ngôn của tập thể các đồng chí của ông nữa thì chắc bài viết này không thể liệt kê hết!
Tất cả phát ngôn đó đều thể hiện những cái Tài đang đi xuống, và những cái Đức đang hư hỏng! Và cứ như cách hiểu về Nhân Cách đã nêu ở phần đầu, thì đúng là nhân cách của TBT đang trên đà tha hóa nghiêm trọng rồi! Với TBT, và các đồng chí của ông nữa, thì tất cả đều đang sở hữu những Nhân cách không hoàn thiện, đang rất có vấn đề, và gọi đúng tên là Tài hèn, Đức suy, luôn đối lập với Nhân cách chính danh, chuẩn mực của người dân Việt, kể từ quá khứ xa xưa cho đến thời văn minh, hiện đại! Thử hỏi ở tầm cao nhất của giới lãnh đạo đất nước mà nhân cách như thế thì dân được nhờ cái gì, đất nước sẽ đi về đâu?
Những phát ngôn tùy tiện, phi chân lý đó của TBT và các đồng chí của ông đã báo hiệu một sự suy thoái thật sự về Nhân cách Cộng sản, mà đã một thời (xưa kia) được coi là Thần tượng Việt Nam! Với sự xuống cấp ấy (cùng với thực trạng đất nước đang rối bét, ngổn ngang) thì uy tín của TBT, và các lãnh đạo chủ chốt các cấp của Đảng CSVN, đã và đang mất dần, nếu không muốn nói là đã thật sự sụp đổ, trong tâm tưởng người dân Việt. Dân bây giờ đã thấy ngán, rất ngán, khi nhìn thấy hình ảnh hoặc nghe phát biểu của ông (và các lãnh đạo chủ chốt của Đảng) trên truyền hình và phát thanh, ngán đến mức hễ nhìn thấy hoặc nghe thấy là tắt máy luôn tắp lự! Có lẽ chưa có đất nước nào khốn nạn như vậy? Liệu từ nay trở đi, dân ta có còn phải đón nghe những phát ngôn “để đời” như vậy của TBT và các lãnh đạo cấp cao nữa không nhỉ? Và liệu các thế hệ mai sau của người Việt có hiểu nổi các phát ngôn “để đời” đó không nhỉ?
Tháng 12 năm 2016
M.T.
* Tổng hợp từ nhiều luồng ý kiến của nhiều nhóm cư dân, chủ yếu là của những người cao tuổi, hưu trí và cựu chiến binh. Đặc biệt trong đó có khá nhiều đảng viên cao tuổi, có vị đã trên 50 năm tuổi Đảng.
Tác giả gửi BVN