Trần Lam
“Anh Ba Sàm” không chỉ là câu chuyện về một trong những blogger có ảnh hưởng, mà còn là một hiện tượng xuất bản của phong trào dân chủ.
Quyển sách tên Anh Ba Sàm được bán trên Amazon,
Ngày 15/3/2016, cửa hàng sách trực tuyến lớn nhất thế giới Amazon phát hành bản in một cuốn sách song ngữ Việt – Anh dày 400 trang.
Chuyện chẳng có gì đáng chú ý lắm, nếu tựa đề của nó không phải là “Anh Ba Sàm”, kèm theo hình bìa là bức chân dung bích họa của Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) – một người được biết đến như là nhân vật của giới đấu tranh Việt Nam trong nhiều năm qua. Số phận pháp lý của ông bị treo suốt 22 tháng kể từ khi ông bị bắt ngày 5/5/2014, trước khi phiên tòa xét xử ông khai mạc.
“Yêu nước bằng cả trái tim”
Đó là những gì bà Lê Thị Minh Hà, vợ ông Nguyễn Hữu Vinh, viết trong bài mở đầu cuốn sách.
Bà Hà, người bạn đồng môn của blogger Ba Sàm ở trường Sỹ quan An ninh (nay là Học viện An ninh Nhân dân) trong những năm 70, hiện phải thường xuyên qua Đức để điều trị bệnh và không có điều kiện gần gũi ông Vinh trong nhiều năm qua.
Tuy nhiên, điều đó không ngăn bà hiểu biết sâu sắc về công việc của chồng như một người nhiệt thành với lý tưởng “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”.
“Chồng tôi – Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh – nếu có phạm tội gì, thì chỉ là tội yêu nước, yêu tự do, và mong muốn đất nước Việt Nam dân chủ hóa, người dân Việt Nam có quyền tự do”.
Trên thực tế, blog Ba Sàm, được lập ra năm 2007, đã đăng hàng ngàn bài viết, khai thác những nguồn tư liệu và nguồn tin của ông Nguyễn Hữu Vinh. Ông từng tâm sự với một người bạn: “Tôi ở vị thế tốt hơn bất cứ ai để làm việc này, cho nên nếu không làm, tôi sẽ cảm thấy có tội”.
Bài “Viết blog cho một tương lai dân chủ” của nhà báo Phạm Đoan Trang có nói rõ ba lý do tại sao ông nghĩ như vậy, bạn đọc có thể tìm thấy trong cuốn sách này.
Phiên tòa xử ông Nguyễn Hữu Vinh sẽ diễn ra ngày 23/3 tại Hà Nội, Image copyright FB
Trong số 14 bài viết của cuốn “Anh Ba Sàm” có đến 6 bài phân tích các khía cạnh pháp lý của vụ án mang tên ông. Đối với những ai yêu thích tìm hiểu pháp luật và phân tích hồ sơ vụ án, những bài viết trong cuốn sách này của các tác giả Hoàng Xuân Phú, Phạm Đoan Trang, Trịnh Anh Tuấn, Trịnh Hữu Long là những tư liệu tham khảo có giá trị.
Điều có thể nhận thấy trong các phân tích này là nó cho thấy rõ tính vô nguyên tắc trong cách hành xử của nhà nước khi chà đạp lên chính bản Hiến pháp và các đạo luật mà họ đặt ra.
Luật gia Trịnh Hữu Long, trong bài viết “Bắt Ba Sàm là trái pháp luật” đã chỉ rõ hàng loạt sai phạm tố tụng của cơ quan điều tra, trong đó có việc bắt giữ người trái pháp luật và việc đột nhập, sao chép tùy tiện dữ liệu thuê bao internet của ông Vinh.
Tác giả Hoàng Xuân Phú còn phân tích những sai phạm này một cách chi tiết hơn trong bài viết “Buộc tội vu vơ, chứng cứ ngu ngơ”.
Bên cạnh đó, các phân tích còn đưa ra lập luận chứng minh việc bắt giữ ông Vinh là trái với các công ước của Liên Hiệp Quốc về nhân quyền mà Việt Nam đã phê chuẩn.
Khác với trường hợp của blogger Điếu Cày và luật sư Lê Quốc Quân, chính quyền không dùng tội trốn thuế để truy tố ông Vinh, mà dùng tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” theo Điều 258, Bộ luật Hình sự.
Trang blog Anhbasam đã đưa nhiều thông tin bị nhà nước cho là “bi quan một chiều”, Image copyright anhbasam.wordpress.com
Có lẽ ngay cả những người chắp bút soạn thảo ra Bộ luật Hình sự cũng không trả lời được hàng loạt câu hỏi mà hai tác giả Phạm Đoan Trang và Trịnh Hữu Long đưa ra trong bài “Sự nguy hiểm của Điều 258”: tại sao việc công dân thực thi quyền của mình lại bị cho là lợi dụng, ai có quyền xác định thế nào là lợi dụng, lợi ích nhà nước là những gì và công bố ở đâu,…
Dĩ nhiên đây là một cuốn sách ủng hộ ông Vinh và không đưa ra các lập luận chống lại ông Vinh. Tuy nhiên, ngay cả khi những người phản đối ông Vinh muốn bác bỏ những lập luận pháp lý trong cuốn sách này, họ cũng khó lòng mà làm được. Và nếu muốn làm, họ sẽ cần những luật sư rất giỏi.
Dĩ nhiên, nhiều người đã biết cha ông Vinh từng là Ủy viên Trung ương Đảng, Đại sứ Việt Nam tại Liên Xô, nhưng câu chuyện cá nhân của cựu nhân viên an ninh Nguyễn Hữu Vinh còn ly kỳ hơn thế với vai trò của ông trong vụ án chính trị Võ Đại Tôn rùm beng hồi những năm 80, được kể lại trong bài “Con đường của một sỹ quan an ninh” của tác giả Trịnh Anh Tuấn.
Cuốn sách của sự trưởng thành
Nhiều năm qua, chưa từng có xuất bản phẩm nào của phong trào dân chủ Việt Nam thể hiện sự chuyên nghiệp như vậy.
Một nhà xuất bản mới toanh, lấy tên “nhà xuất bản Trẻ Hà Nội”, ghi trong lời giới thiệu: “Cuốn sách đặc biệt bởi vì nó được biên tập bởi một nhóm những người hoạt động trẻ ở Hà Nội. (…) Đây cũng là ấn phẩm đầu tiên của Nhà xuất bản Trẻ Hà Nội, và là tác phẩm (song ngữ) đầu tiên về một blogger đấu tranh vì dân chủ – nhân quyền cho Việt Nam”.
Một vài cái tên quen thuộc trong phong trào dân chủ được liệt kê trong số những người biên tập như Lưu Văn Minh, Hoàng Thành, Vũ Quốc Cường, Nguyễn Đình Hà (ứng cử viên đại biểu Quốc hội), Ngọc Duy, Triệu Hồng Minh, Trần Quang Nam, Nguyễn Thành Nhân. Hình ảnh được sử dụng trong sách được một số tay máy như Nguyễn Lân Thắng, JB. Nguyễn Hữu Vinh cung cấp.
Quyển sách về ông Nguyễn Hữu Vinh lần đầu được Nhà Xuất Bản Trẻ Hà Nội thực hiện, Image copyright Luat khoa
Đặc biệt, do là sách song ngữ, nội dung cuốn sách “Anh Ba Sàm” còn có sự góp mặt của các dịch giả Nguyễn Huyền Trang, Trần Hà Linh và Nguyễn Đăng Cao Phong.
Nhà xuất bản độc lập không phải là hiện tượng mới ở Việt Nam. Trước đây, Giấy Vụn là một trong những cái tên đầu tiên gắn với những tên tuổi như Bùi Chát, Lý Đợi từ đầu những năm 2000. Tuy nhiên, sự xuất hiện của một nhà xuất bản của những nhà hoạt động trẻ, biết hướng tới độc giả nước ngoài và phát hành sách qua một kênh trực tuyến lớn nhất thế giới như Amazon là một điều mới mẻ.
Và điều quan trọng hơn cả, việc giam cầm ông Vinh không làm dòng chảy tri thức của những con người dấn thân ngừng lại. Chính nhờ nỗ lực “phá vòng nô lệ” của ông trong suốt 7 năm cho đến khi bị bắt, một thế hệ những blogger mới, nhà báo mới, nhà hoạt động mới đã ra đời và tiếp tục những gì ông đang làm dở dang.
Việc xuất bản cuốn sách “Anh Ba Sàm” này là thông điệp rất rõ ràng của phong trào dân chủ gửi tới cho chính quyền: Nguyễn Hữu Vinh bị bắt, nhưng Ba Sàm thì không.
T.L.
Bài viết nêu quan điểm riêng của tác giả.
Nguồn: http://www.bbc.com/vietnamese/forum/2016/03/160322_anhbasam_amazon_book