Vũ Ngọc Yên
Tại Anh, ngày 23 tháng Sáu đã tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên của Vương quốc Anh trong Liên minh châu Âu (EU).Ngày 24.06 kết quả kiểm phiếu được công bố:
– Khoảng 46,5 triệu cử tri ghi danh
-72 % cử tri tham gia bỏ phiếu
– 51,8% cử tri (17.410.742 người) đã bỏ phiếu ủng hộ Brexit (Brexit, từ kép Britain và Exit có nghĩa Anh rời khỏi EU)
– 48,1% cử tri (16.141.241 người) bỏ phiếu Anh ở lại Liên minh
Với kết quả này, Anh là quốc gia đầu tiên rút lui khỏi Liên minh EU sau 40 năm thành viên.
Phản ứng về kết quả bỏ phiếu
Phe ủng hộ Anh ở lại EU lo ngại việc Anh rời EU sẽ gây thiệt hại đối với thương mại và đầu tư, gây ra một cuộc suy thoái làm suy yếu đồng bảng Anh và ảnh hưởng đến sinh hoạt. Trong khi đó, nguyên Thị trưởng thành phố Luân Đôn Boris Johnson, chủ xướng chiến dịch Brexit lập luận ngược lại việc rời khỏi EU sẽ gia tăng sức mạnh cho nền kinh tế Anh và cho phép Anh khôi phục chủ quyền và quyền kiểm soát hoạt động nhập cư tị nạn. Lãnh tụ Đảng Độc lập Vương quốc Anh (UKip), Nigel Farage xem kết quả ngày trưng cầu dân ý là “ngày độc lập” cho Vương quốc Anh.
Sự chiến thắng của phe Brexit là một thất bại lớn cho Thủ tướng David Cameron. Cameron đã đề nghị thực hiện trưng cầu dân ý vào năm 2013 nhăm mục đích: Trấn an những thành phần chỉ trích EU trong Đảng Bảo thủ cũng như đòi hỏi EU phải đáp ứng những yêu cầu của Anh. Nhưng sự tình toán chính trị đã không thành và sau cùng chính Cameron phải tự đứng đầu phe ủng hộ Anh ở lại EU. Tuy nhiên Đảng Bảo thủ (Tory) của ông vì vấn đề này mà bị phân hóa trầm trọng. Cameron giữ chức Chủ tịch Đảng Bảo thủ từ năm 2005 và làm Thủ tướng từ năm 2010.
Ngay sau kết quả bỏ phiếu được chính thức thông báo, David Cameron tuyên bố từ chức Thủ tướng vào tháng 10-2016. Tân Thủ tướng sẽ đàm phán về mối bang giao với EU trong tương lai cũng như về tiến trình kết thúc tư cách thành viên của Anh trong EU theo diều 50 của Hiệp ước Lisbon. Tiến trình này sẽ kéo dài khoảng bốn năm và cuối cùng Anh ra khỏi EU sớm nhất vào năm 2020. Tạm thời Anh vẫn là quốc gia thành viên.
Vào thời điểm nào đó, Anh nhận thấy việc rút lui khỏi EU không phải là phương án tốt, Anh vẫn có thể xin gia nhập lại.
Vương quốc Anh bị phân hóa
Qua kết quả bỏ phiếu giới phân tích nhận xét cuộc trưng cầu dân ý đã phân hóa Vương quốc Anh. Đa số dân miền Bắc Vương quốc Anh ổ Tô Cách Lan (62 %) và Bắc Ái Nhĩ Lan (53,4%) bỏ phiếu thuận ở lại EU, trong khi dân miền Nam ở Anh (53,4%) và Wales (52,5 %) bỏ phiếu Brexit. Tại thành thị giới trẻ ủng hộ ở lại trong khi ở thôn quê công nhân, giai tầng tiểu sản và người già chọn rút khỏi EU.
Thành phần ủng hộ Brexit dựa trên nhóm tuổi:
18 – 24 20%
25 – 49 45%
50 – 64 56%
65 und älter 63%
Vương quốc Anh hiện đang đứng trước một tương lai không chắc chắn. Thủ hiến Tô Cách Lan (Scotland) bà Nicola Sturgeon tuyên bố “đa số dân Tô Cách Lan (62 %) đã bỏ phiếu hỗ trợ sự ở lại EU, nên một cuộc trưng cầu độc lập lần thứ hai sẽ phải thực hiện”. Tại Bắc Ái Nhĩ Lan (Ireland) đảng quốc gia lớn nhất “Sinn Fein” cho rằng việc Anh ra khỏi EU là dịp để tiến hành trưng cầu về thống nhất Bắc Ireland và Ireland. Tô Cách Lan và Bắc Ái Nhĩ Lan đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo rằng trong trường hợp Brexit, họ sẽ phấn đấu độc lập và muốn tiếp tục làm thành viên EU.
Ngày thứ sáu đen (Black Friday)
Kết quả cuộc trưng cầu ý dân về tư cách thành viên của Anh trong Liên minh châu Âu (EU) công bố sáng 24-6 đã gây ra những cú sốc trên các thị trường tiền tệ, chứng khoán và nhiên liệu.
Đồng bảng Anh đã sụt giá xuống mức thấp nhất kể từ năm 1985, một bảng Anh hiện chỉ đổi được 1,3466 USD. Chỉ số chứng khoán Anh FTSE 100 mất 8%.
Tại Âu châu hầu hết các chỉ số chứng khoán đều tuột dốc. Chỉ số chứng khoán DAX (Đức) giảm 10%. Chỉ số CAC40 (Pháp) giảm hơn 6%, Amsterdam 5% , Madrid 10%.
Tại Á Châu, chỉ số Nikkei (Nhật) giảm 8%, Hồng Kông giảm 3%, ASX (Úc) mất hơn 3%.
Tại Mỹ, Dow Jones giảm 3% . Giá vàng tăng 6% trong khi giá dầu giảm 4%.
Khủng hoảng lớn nhất trong lịch sử EU
Lo ngại sự chiến thắng của phe Brexit ở Anh sẽ khuyến khích các chính đảng quốc gia mỵ dân ở các quốc gia hội viên khác (Pháp, Hà Lan, Đan Mạch…) đòi hỏi thực hiện các cuộc trưng cầu dân ý tương tự, giới lãnh đạo EU tại Bruxelles (Bỉ) đã triệu họp khẩn cấp. Chủ tịch Nghị viện Âu Châu Martin Schulz mời các trưởng khối dân biểu trong nghị viện họp chung với Chủ tịch Hội đồng EU Donald Tusk và Chủ tịch Ủy hội Jean-Claude Juncker.
Chủ tịch Donald Tusk kêu gọi đoàn kết “Một quốc gia muốn ra, chúng ta sẽ cùng nhau quyết tâm gìn giữ sự đoàn kết của 27 quốc gia còn lại”.
Tại Đức Phó Thủ tướng Sigmar Gabriel và Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier xem ngày 23-6 là “một ngày tồi tệ với châu Âu” khi các cử tri Anh quyết định bỏ phiếu ra khỏi Liên minh châu Âu (EU), một quyết định không chỉ ảnh hưởng tới tương lai của riêng nước Anh mà còn của cả liên minh có bề dày lịch sử 60 năm này. Bà Thủ tướng Angela Merkel cho biết một cuộc họp cấp cao sẽ được triếu tập vào ngày 27.06 tai Bá Linh với sự tham dự của Tổng thống Pháp F. Hollande, Thủ tướng Ý M. Renzi và Chủ tịch Hội đồng EU D. Tusk để tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng. Merkel tuyên bố “Liên Minh Âu Châu đủ mạnh để đáp ứng tình hình hiện nay . Đức rất quan tâm và ý thức trách nhiệm góp phần thành công cho sự hợp nhất châu Âu” .
V.N.Y.
Tác giả gửi BVN
Đọc thêm:
1. Tác động của Brexit tới Việt Nam?
Việc Anh rời EU lập tức khiến giá vàng và USD tăng cao tại Việt Nam
Một số chuyên gia kinh tế Việt Nam bình luận rằng việc Anh Quốc rời EU sẽ ảnh hưởng đến chuyện đầu tư vào Việt Nam và việc xuất khẩu hàng hóa qua Anh.
Hôm 24/6, trả lời BBC, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh, từ Hà Nội, nói: “Có thể thấy ngay tác động đầu tiên là các nhà đầu tư ở Anh cần thời gian ứng phó với tình hình ở nước họ trước khi tính đến chuyện đầu tư ở Việt Nam”.
“Bên cạnh đó, việc đồng bảng Anh mất giá sẽ khiến tăng trưởng GDP của Anh giảm, hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ gặp khó do giá tăng, sức mua hàng hóa tại Anh theo chiều hướng kém đi”.
Kinh tế gia này bày tỏ hy vọng “nước Anh vẫn giữ quan hệ tốt với Việt Nam và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam có những chọn lựa nhằm giảm tác động tiêu cực trong việc Anh Quốc rời EU”.
Theo ông, qua sự kiện này, Việt Nam cần học bài học nhất thể hóa trong liên kết kinh tế khi tham gia cộng đồng kinh tế Asean.
‘Ảnh hưởng mậu dịch EU – Việt Nam’
Anh Quốc sẽ rời EU theo một nghị trình còn chưa rõ
Cùng ngày, chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu nói với BBC: “Anh Quốc không phải là đối tác lớn của Việt Nam nhưng việc EU suy yếu do mất đi một đồng minh quan trọng như Anh có thể khiến quan hệ mậu dịch giữa khối này và Việt Nam bị ảnh hưởng tiêu cực, trong lúc EU là thị trường xuất khẩu số hai”.
“Việc đồng bảng Anh cũng như đồng euro đang trong chiều hướng mất giá có thể đem lại lợi ích cho những người Việt đi du lịch hoặc du học ở Anh, nhưng ngược lại, khiến hàng xuất khẩu Việt Nam đắt đỏ và kém cạnh tranh hơn khi vào thị trường Anh”.
“Ngoài ra, cũng nên tính đến tác động dây chuyền, đồng bảng Anh khiến nhân dân tệ tăng giá, tạo áp lực lên VND và hàng xuất khẩu của Việt Nam”.
Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, tổng giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Anh liên tục tăng những năm qua.
Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Anh đạt tăng trưởng kép (CAGR) gần 17% trong giai đoạn 2008-15, đạt mức kỷ lục 4,65 tỷ USD trong năm 2015, tương đương 15% giá trị xuất khẩu của Việt Nam vào khu vực EU.
Rượu whiskey Scotland
Tính riêng 5 tháng đầu năm 2016, Việt Nam đã duy trì thặng dư thương mại với Anh ở mức 3,9 tỷ USD trong năm 2015 và 1,7 tỷ USD
Gần 47% hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh là điện thoại, máy tính, các linh kiện và thiết bị điện tử khác.
Quan hệ đầu tư và thương mại giữa Anh và Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ kể từ khi hai nước ký Hiệp định quan hệ Đối tác Chiến lược hồi tháng 9/2010.
Nguồn: http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2016/06/160624_brexit_impact_vietnam_comment
2. Hậu quả vụ Brexit
Ngô Nhân Dụng
Brexit nghĩa là nước Anh (Britain) rời khỏi (Exit) Cộng đồng Châu Âu (EU) gồm 28 quốc gia. Hai năm trước, người ta đã bàn sôi nổi coi nước Hy Lạp (Greece) vỡ nợ có phải ra khối EU hay không, sinh ra chữ Grexit. Ngày nay, Brexit đã trở thành một chữ quốc tế. Tại phi trường Bordeaux, trước ngày dân Anh đi bỏ phiếu, tôi đã thấy trên mấy tờ báo Pháp bàn về vụ Brexit ngay trang nhất. Nhật báo Le Figaro đặt tựa: “Brexit: Châu Âu lo cơn bệnh lan truyền”. Mục quan điểm tờ Le Monde nói thẳng: “Mối nguy hiểm Brexit”, trong đó có mối lo nền dân chủ ở nhiều nước đang bị đe dọa vì phong trào cực hữu. Do đó, Le Monde kêu gọi Cộng đồng Châu Âu phải cùng nhau soi sáng lương tâm, can đảm tiến hành cải tổ các định chế.
Ngày Thứ Năm, dân Anh đã quyết định “ly dị” với EU với 51.8% trên 48.2%, mặc dù lãnh tụ các đảng chính trị đều khuyến cáo bỏ phiếu “không”. Kết quả cuộc bỏ phiếu chỉ có tính cách “khuyến nghị” chứ không bắt buộc, nhưng không chính phủ nào dám làm ngược lại. Thủ tướng Cameron đã từ chức, để chịu trách nhiệm, nhưng người lên thay làm lãnh đạo Đảng Bảo thủ của ông sẽ gặp khó khăn. Vì đa số trong 650 đại biểu trong Viện Dân biểu không ủng hộ Brexit. Nếu việc lập chính phủ gặp bế tắc, dân Anh sẽ bầu lại vào mùa Thu. Sau đó, chính phủ mới sẽ có hai năm để thể hiện ý chí của dân, thảo luận việc ra đi với các nước còn lại trong Cộng đồng Châu Âu. Hai bên sẽ quyết định xem nước Anh sẽ liên hệ với các nước còn lại như thế nào. Theo định chế của EU, những quyết định này phải được tất cả 27 nước đồng ý, cho nên cuộc thương thuyết sẽ kéo dài. Trong thời gian chờ đợi, kinh tế nước Anh sẽ suy sụp, điều mà chính những người cổ động ly khai cũng đoán trước.
Hợp tác giữa các nước Châu Âu là ý kiến được một nhà chính trị Pháp đưa ra từ thập niên 1950, với mục đích chấm dứt cảnh hai cuộc đại chiến thế giới trong thế kỷ 21 đều bắt đầu từ xung đột giữa các nước Châu Âu. Năm 1952, sáu quốc gia trong lục địa bắt đầu hợp tác kinh tế, ba nước Pháp, Ý và Tây Ðức đóng vai chủ chốt, cùng ba nước nhỏ. Ðến năm 1973 Anh Quốc mới tham dự, Tây Ban Nha và Bồ Ðào Nha xin vào năm 1986. Sau khi khối Cộng sản Ðông Âu tan rã, nhiều quốc gia khác đã tham gia. Hiện nay còn những nước khác đang nộp đơn chờ đợi là Albania, Macedonia, Montenegro, Serbia và Thổ Nhĩ Kỳ; nhưng sau khi nước Anh rút ra thì còn lâu khối EU mới nghĩ đến việc thâu nhận thêm.
Ngược lại, người ta đang lo lực ly tâm sẽ lan từ Anh Quốc ra một số nước khác. Ðể ngăn chặn làn sóng ly khai, những nước còn lại trong EU sẽ có khuynh hướng gây khó khăn cho Chính phủ Anh trong cuộc thương lượng sắp tới. Họ muốn chứng tỏ rằng việc rút ra khỏi Cộng đồng Châu Âu gây những hậu quả tai hại như thế nào, để những nước khác lấy đó làm gương. Vì vậy, nước Anh sẽ bị đặt vào một vị thế rất yếu trước khi bắt đầu cuộc thương thuyết.
Rời khỏi Cộng đồng Châu Âu, việc buôn bán giữa Anh Quốc và các nước khác sẽ mất hết những ưu đãi về thuế quan, chỉ còn dựa trên thỏa ước của Tổ chức Mậu dịch Thế giới (WTO). Một nửa hàng xuất cảng từ Anh Quốc bán sang Châu Âu, nay mai sẽ chịu thuế nhập cảng mới, bán giá đắt hơn. Hiện nay London là một trung tâm tài chánh quốc tế, nhưng mai đây địa vị đó sẽ mất. Nhiều ngân hàng và công ty tài chánh, đầu tư có thể dọn qua lục địa, thành phố Francfurt bên Ðức là nơi có triển vọng nhất. Khối lượng đầu tư quốc tế vào nước Anh sẽ giảm đi, nhiều công ty đa quốc sẽ rời khỏi London; khả năng của cả nền kinh tế về nghiên cứu, khám phá, canh tân sẽ giảm. Google và Facebook đã mở thêm trụ sở ở Ireland để có thể tiếp cận trực tiếp với thị trường Châu Âu. Hậu quả là nhiều người Anh sẽ mất việc làm, trong khi nạn lạm phát đe dọa sẽ gia tăng vì đồng tiền Anh mất giá, hậu quả là mức sống sẽ xuống thấp. Phong trào Ly khai (Leave) ở Anh đã tiên đoán các hậu quả tai hại này, nhưng họ cho là chỉ xảy ra trong ngắn hạn. Họ không cho biết ngắn hạn là bao lâu và làm sao để thay đổi cho khá hơn trong dài hạn!
Chính phủ Anh tương lai có thể xin cộng tác với các nước trong Cộng đồng Châu Âu theo thể thức đã áp dụng đối với Na Uy, một nước Bắc Âu không gia nhập EU. Nhưng khi Na Uy muốn được áp dụng thuế quan ưu đãi với các nước EU, họ đã phải chấp nhận những điều kiện ngặt nghèo, mà chính phong trào Ly khai (Leave) ở bên Anh đã chống kịch liệt để thu hút phiếu của cử tri. Những điều kiện đó là: Chấp nhận hầu hết các luật lệ thương mại của EU (trong khi không được tham dự việc thảo luận về các diều luật đó); Chấp nhận người lao động các nước được tự do vào làm việc (một điều mà phong trào Ly khai chống kịch liệt nhất, để kêu gọi dân Anh ủng hộ). Hơn nữa, giống như Na Uy bây giờ, nước Anh vẫn phải đóng góp vào quỹ của EU, mà không được tham dự vào việc quyết định sử dụng ngân sách.
Sau khi Chính phủ Anh và các nước còn lại trong Cộng đồng Châu Âu thương thuyết xong về mối liên hệ mới, các nước có thể đem trưng cầu dân ý để biến thành hiện thực. Dân chúng Anh sẽ phải được hỏi ý kiến lần nữa, khi đó có thể một phong trào đòi trở lại với EU sẽ bùng lên!
Vụ Brexit sẽ ảnh hưởng tới nước Mỹ ra sao?
Hậu quả đầu tiên là đồng tiền Mỹ đang lên giá, không những đối với tiền Anh mà với cả các nước khác. Khi kinh tế thế giới bước vào một giai đoạn bất định vì kinh tế Anh và Châu Âu xuống thấp, những nước có tiền tiết kiệm sẽ tìm mua trái phiếu của Mỹ để có nơi gửi tiền an toàn, vì thế rất nhiều tiền được đem ra mua Mỹ kim. Vụ Brexit sẽ làm cho kinh tế Mỹ phát triển chậm lại, vì nước Anh và Châu Âu vẫn là những quốc gia mua bán nhiều nhất với Mỹ. Ngân hàng Trung ương Mỹ trước đây dự tính sẽ tăng lãi suất trong Tháng Sáu, nhưng bây giờ sẽ phải hoãn lại tới sang năm, khi triển vọng kinh tế xuống thấp. Ðồng đô la lên giá cũng khiến hàng xuất cảng của Mỹ khó cạnh tranh hơn. Tuy nhiên ảnh hưởng của Brexit trên kinh tế Mỹ sẽ rất nhẹ và không kéo dài. Khi London mất địa vị một trung tâm tài chánh thì vai trò của New York sẽ trở nên quan trọng hơn.
Một hậu quả chính trị sau vụ Brexit là nước Anh sẽ không còn đóng vai trò “trung gian” giữa nước Mỹ và khối Châu Âu. Ảnh hưởng của Chính phủ Mỹ trên các nước Châu Âu sẽ giảm, trong những vấn đề quốc tế như Trung Ðông, Ukraine, vân vân. Khi nước Anh không còn ngồi trong một ghế lãnh đạo của Cộng đồng Châu Âu thì họ sẽ không có tiếng nói trong các vấn đề như Ukraine, trong kế hoạch đối phó với Chính phủ Nga, cũng như các đe dọa khủng bố quốc tế, nạn di dân tràn ngập, vân vân. Những nước cựu Cộng sản đang chờ xin gia nhập Cộng đồng Châu Âu sẽ phải chờ lâu hơn nữa. Trong khi chính các nước đó muốn nhờ vào các điều kiện về luật pháp tự do, vế chống tham nhũng do EU đặt ra, để chính họ cải tổ nhanh hơn. Chính phủ Nga sẽ nhân cơ hội lôi kéo các nước này.
Nhưng một căn bản cộng tác giữa Mỹ là Châu Âu là Minh ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) sẽ không thay đổi. Khi nước Anh vắng mặt, Chính phủ Pháp sẽ được tự do hơn thúc đẩy việc thành lập lực lượng quân sự chung của Châu Âu, mà trước đây Chính phủ Anh không đồng ý. Như vậy thì khối NATO sẽ được chia sẻ trách nhiệm bảo vệ Châu Âu.
Thủ Tướng Cameron đã tiên đoán sai về dân tình khi tổ chức cuộc trưng cầu dân ý. Một nhà bình luận kinh tế trên nhật báo Financial Times đã kết án ông Thủ tướng vô trách nhiệm. Ông ta đã chịu hậu quả. Chính phủ các nước lớn ở lục địa, Pháp, Ý, sẽ gây khó khăn cho chính phủ tương lai của Anh, với hai mục đích. Thứ nhất, dọa các nước khác đừng nghĩ đến việc rút ra, vì hậu quả rất tai hại. Thứ nhì, họ cũng muốn dằn mặt các nhóm cực hữu trong nước họ có khuynh hướng ly khai.
Một hy vọng cho dân Anh Quốc và Châu Âu là sau cơn sốt Brexit này, cuộc khủng hoảng tài chánh và đồng tiền xuống giá sẽ khiến người dân Anh tỉnh ra và suy nghĩ kỹ hơn. Người ta có ít nhất hai năm để suy nghĩ lại và vận động với nhau. Giới lãnh đạo Anh vẫn không muốn ly khai có thể thỏa hiệp với các nước Châu Âu đi tới một phương thức cộng tác không khác xa với tình trạng hiện nay. Cuộc thương thảo có thể kéo dài như ông Donald Tusk, cựu Thủ tướng Ba Lan, đang làm Chủ tịch Ủy hội Châu Âu tiên đoán, chắc sẽ mất bảy năm mới xong. Trong thời gian đó, rất nhiều chuyện có thể xảy ra.
N.N.D.
Nguồn: http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=230793&zoneid=7