Thiếu niên Nguyễn Mai Trung Tuấn bị tuyên án 2 năm rưỡi tù giam tại phiên xử phúc thẩm diễn ra tại Long An sáng hôm 2/3/2016.
Phiên tòa phúc thẩm xét xử Thiếu niên Nguyễn Mai Trung Tuấn đã khép lại nhưng giới luật sư lại dấy lên câu hỏi về sự vắng mặt của giám định viên và tính chân thực của bản giám định y khoa trong vụ án vẫn tiếp tục như một lỗ hổng của nền tư pháp Việt Nam. Mặc Lâm phỏng vấn luật sư Nguyễn Văn Miếng, một trong 9 luật sư bào chữa cho Thiếu niên Nguyễn Mai Trung Tuấn để có thêm chi tiết về phiên tòa này nhằm rộng đường dư luận.
Niềm vui không trọn vẹn
Mặc Lâm: Thưa Luật sư, với kết quả mà tòa tuyên 2 năm 6 tháng tù giam cho em Nguyễn Mai Trung Tuấn, đã giảm phân nửa đối với án sơ thẩm, ông và các đồng sự bảo vệ cho em Tuấn có hài lòng không?
LS Nguyễn Văn Miếng: Tất cả các luật sư tham gia phiên tòa hôm qua đều hy vọng một là em Nguyễn Mai Trung Tuấn sẽ được trắng án và được phóng thích ngay tại phiên tòa hay ít ra cũng được tù treo và được về nhà ngay ngày hôm qua. Tuy nhiên do công việc cùa luật sư là công việc đặc thù cho nên chúng tôi không thể nào tự mình định được kết quả mà kết quả là do nơi phiên tòa mà thực tể là do thẩm phán, hội đồng xét xử. Chúng tôi cũng lường trước được tình hình là sẽ y án, bởi vì tình trạng y án giữa sơ thầm và phúc thẩm gần như tới 99%. Những vụ án được giảm án tại phiên tòa phúc thẩm dường như rất là ít.
Tuy nhiên khi tòa tuyên ở mức hai năm sáu tháng mà không cho án treo thì niềm vui của chúng tôi không được trọn vẹn.
-LS Nguyễn Văn Miếng
Riêng vụ án này khi Việm kiểm sát đề nghị 2 năm rưỡi đến ba năm thì chúng tôi cũng le lói một chút hy vọng bởi vì nếu ở mức án đó thì cháu Tuấn sẽ được hưởng án treo. Tuy nhiên khi tòa tuyên ở mức hai năm sáu tháng mà không cho án treo thì niềm vui của chúng tôi không được trọn vẹn.
Mặc Lâm: Chi tiết đáng chú ý nhất là các luật sư đã yêu cầu triệu tập hai giám định viên ra trước tòa nhưng tòa đã không giải quyết. Xin luật sư cho biết lý do mà tòa đưa ra có phù hợp với những gì mà pháp luật quy định hay không?
LS Nguyễn Văn Miếng: Việc yêu cầu giám định viên có mặt tại phiên tòa thì đó là quyền của luật sư đã được ghi trong Bộ luật tố tụng hình sự khi thấy chuyện gì mà nó không rõ ràng thì các luật sư có quyền yêu cầu triệu tập giám định viên. Tuy nhiên quyền quyết định cuối cùng nó lại do thầm phán có mời hay không và phải đưa ra lý do.
Ở phiên tòa thứ nhất không có giám định viên, không có cha mẹ em Tuấn và một số tình tiết khác đã làm cho tòa phải hoãn phiên xử. Phiên tòa ngày hôm qua, 2 tháng 3 thì sự việc lập lại gần giống như vậy. Riêng việc không triệu tập giám định viên ngày hôm qua đã khiến cho phiên tòa tạm hoãn một thời gian ngắn để Hội đồng xét xử hội ý với nhau và khi họ ra thì họ tuyên bố phiên tòa vẫn tiếp tục. Lý do mà hai giám định viên không tới thì họ nói rằng hai người đó có đơn xin vắng mặt nhưng chúng tôi không được đọc cái đơn đó.
Hai nữa giám định viên có gửi một văn bản ngày 22 tháng 2 cho tòa để giải trình về kết quả của họ. Tuy nhiên cái văn bản đó ngày 26 tháng 2 chúng tôi lên nghiên cứu hồ sơ cũng không có trong hồ sơ, có nghĩa là nếu có thì họ cũng đã giữ riêng ra không cho chúng tôi coi.
Việc vắng giám định viên như vậy chúng tôi cho rằng đây là một hành vi cố ý bởi vì ít nhất trong vụ án này đã ba lần chúng tôi yêu cầu triệu tập giám định viên bởi vì có rất nhiều điểm vi phạm pháp luật cũng như không công minh, minh bạch trong bản giám định đó. Mục đích là lấy cho bằng được cái tỷ lệ thương tật 35% để kết tội Nguyễn Mai Trung Tuấn về khoản 3 trong điều 104. Bởi vì nếu Tuấn làm cho tỷ lệ thương tật của bị hại dưới 31% thì vì lứa tuổi của Tuấn sẽ không chịu trách nhiệm hình sự. Như vậy việc vắng bóng giám định viên các luật sư cho rằng, một là có sự sắp xếp không mời họ, hai là các giám định viên ấy cố tình trốn tránh.
Họ lấy văn bản giám định có sẵn đọc lại cho chúng tôi nghe, như vậy nó không xem xét được toàn diện cái kết quả 35% mà họ xác định đối với ông Nguyễn Văn Thủy nhằm kết tội Nguyễn Mai Trung Tuấn.
-LS Nguyễn Văn Miếng
Chúng tôi đã đề nghị áp giải theo quy định pháp luật nhưng tòa không áp dụng và tất cả những cái thiều sót đó khiến cho phiên tòa ngày hôm qua có một cái khoản khiếm khuyết. Những câu hỏi chúng tôi đặt ra về bản giám định đó thì lại do một người không biết về y học, đó là ông đại diện viện kiềm sát trả lời. Họ lấy văn bản giám định có sẵn đọc lại cho chúng tôi nghe, như vậy nó không xem xét được toàn diện cái kết quả 35% mà họ xác định đối với ông Nguyễn Văn Thủy nhằm kết tội Nguyễn Mai Trung Tuấn.
Mặc Lâm: Như luật sư vừa trình bày thì cốt lõi bản án nằm trên kết quả giám định tùy thuộc vào phần trăm để em Nguyễn Mai Trung Tuấn có thoát khỏi việc khởi tố hay không. Rõ ràng là hai giám định viên đã bất tuân pháp lệnh và có dấu hiệu phạm pháp. Luật sư có thể làm được gì để lấy lại công bằng cho thân chủ của ông?
LS Nguyễn Văn Miếng: Về những thủ tục sau phiên tòa thì các luật sư có bàn bạc với nhau và có lẽ sẽ ra văn bản để gửi cho các cơ quan chức năng về phiên tòa ngày hôm qua. Tuy nhiên ngay tại phiên tòa thì tôi đã đề nghị Hội đồng xét xử khởi tố vụ án làm sai lệch hồ sơ trong bộ luật hình sự, hoặc là có dấu hiệu ép buộc nhân viên tư pháp làm sai pháp luật. Nhưng yêu cầu của tôi cuối cùng cũng không được Hội đồng xét xử in trong bản án đó. Thường thì nếu khi họ chấp nhận thì sau đó họ sẽ làm văn bản gừi cho cơ quan điều tra để cơ quan điều tra tiên hành khởi tố vụ án do chúng tôi đề nghị.
Mặc Lâm: Sau khi trở lại trại giam thi hành án thì Nguyễn Mai Trung Tuấn vẫn chưa tới tuổi thành niên, Việt Nam có chính sách ưu đãi nào trong việc giam giữ em hay không?
LS Nguyễn Văn Miếng: Đối với người chưa thành niên thì họ có quy định giam riêng. Chẳng hạn như là khi Tuấn bị giam trong trại giam của công an thì thời gian đầu em bị giam chung với 8 người nữa, vậy là trong phòng có 9 người chưa thành niên. Đối với trường hợp của Tuấn chỉ mới 15 tuổi và đương nhiên phải giam chung với đứa chưa đủ 18 tuổi nhưng có hành vi vi phạm nghiêm trọng thì rõ ràng là có ảnh hưởng nhiều với em. Trong thời giam cuối trước khi ra tòa thì trong phòng em còn có hai người thôi. Họ có giam riêng, tuy nhiên môi trường thích hợp cho người chưa thành niên là trường học chứ không phải là trại giam cho nên giam em một ngày thì cũng là điều oan ức với em.
Mặc Lâm: Xin cám ơn luật sư.
M.L. – N.V.M.