Nếu dựa vào những thông tin chính thức của nhà nước thì kết quả cuộc họp thượng đỉnh Việt-Trung vừa rồi rất là vô nghĩa, vì các nhà lãnh đạo chỉ vỗ tay khen nhau về mối liên hệ hữu hảo mà không đi sâu vào những vấn đề nhức nhối giữa hai quốc gia:
- Tranh chấp biển đảo ở Trường Sa và Hoàng Sa
- Thâm hụt mậu dịch Việt-Trung lên đến 19 tỷ USD chỉ trong sáu tháng đầu năm
- Hàng lậu của Trung Quốc tràn lan sang Việt Nam
- Hàng hoá độc hại từ Trung Quốc ảnh hưởng đến sức khoẻ và đời sống dân Việt
- Tác động của các đập thủy điện đến đồng bằng hạ nguồn ở Việt Nam
- Chất lượng kém của nhà thầu Trung Quốc trong các công trình trọng điểm tại Việt Nam.
Trước khi Tập Cận Bình sang Hoa Kỳ thì dân Mỹ đã được thông báo chương trình nghị sự gồm: biến đổi khí hậu, an ninh mạng, tranh chấp biển Đông, tỷ giá đồng Nhân Dân Tệ và mở cửa thị trường Trung Quốc cho doanh nghiệp Hoa Kỳ. Không phải các điểm thảo luận đều mang lại kết quả nhưng ít nhất hai giới lãnh đạo Mỹ-Trung chuẩn bị nói chuyện thẳng thắn về những vấn đề quan trọng trong bang giao.
Ông Tập đã rời Việt Nam mà không công khai giải đáp thỏa đáng được điều gì. Nếu sau này ông Tập trở lại hoặc một nhà lãnh đạo Việt Nam sang Bắc Kinh thì dân chúng Việt Nam có quyền – và phải đòi hỏi – cuộc họp thượng đỉnh phải thảo luận thẳng thắn những mối quan tâm của hai dân tộc. Nhà cầm quyền tránh né giấu nhẹm các nội dung bàn thảo quan trọng ảnh hưởng đến tiền đồ tổ quốc (như công hàm Phạm Văn Đồng hay Hiệp Ước Thành Đô) thì những tổ chức xã hội dân sự cần lên tiếng vận động dư luận kiến nghị một số đề mục cụ thể yêu cầu giới lãnh đạo phải mang ra thảo luận trong cuộc họp cấp cao, rồi sau đó tường trình kết quả trước Quốc Hội và nhân dân Việt Nam. Việc làm này ắt sẽ bị gạt bỏ ngoài tai như bao nhiêu lời kêu gọi chân chính khác, nhưng dù vậy vẫn nâng cao ý thức chính trị để người dân làm chủ vận mệnh của chính mình.
Đ.H.Q
Tác giả gửi BVN