Một phi cơ chuẩn bị hạ cánh xuống sân bay ở vịnh Subic, bắc Manila ngày 25/09/2015. REUTERS/Ezra Acayan
Hoa Kỳ vào hôm qua, 08/10/2015, đã loan báo quyết định tăng gấp 4 lần ngân sách viện trợ cho Việt Nam, Philippines, Malaysia và Indonesia để giúp 4 nước Đông Nam Á nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển. Quyết định được đưa ra vào lúc Trung Quốc đang chèn ép ba trong bốn nước được Mỹ giúp tại Biển Đông, tuy nhiên, Washington nhấn mạnh rằng việc tăng viện không liên quan gì với tranh chấp Biển Đông.
Trong một cuộc họp báo qua điện thoại từ Washington, một tuần sau khi ông đi thăm Indonesia, Philippines và Việt Nam, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ William Brownfield xác nhận : «Sáng kiến trợ giúp lần này gồm hơn 100 triệu đô la dành cho lãnh vực chấp pháp biển tại bốn quốc gia có liên quan».
Như vậy là Washington đã quyết định gia tăng đáng kể khoản viện trợ này vì thoạt đầu, vào tháng 12/2013, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry chỉ cam kết một khoản trợ giúp 25 triệu đô la mà thôi.
Nhà ngoại giao Mỹ nhấn mạnh : «Chúng tôi không phải là hoàn toàn ngu ngốc. Chúng tôi biết rằng trong khu vực còn có nhiều vấn đề khác, nhưng trợ giúp của chúng tôi lần này tập trung vào lãnh vực thực thi luật pháp trên biển».
Đối với Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, sáng kiến giúp đỡ của Washington «hoàn toàn minh bạch», và Hoa Kỳ không hề có bất kỳ ẩn ý nào khác cho dù «theo logic thông thường, một quốc gia có khả năng tốt hơn trong việc thực thi luật lệ trên biển của mình sẽ có năng lực tốt hơn trong việc giải quyết nhiều vấn đề khác. Nhưng đó không phải là mục đích của sáng kiến này».
Malaysia, Philippines và Việt Nam là ba nước hiện đang có tranh chấp với Trung Quốc về chủ quyền trên Biển Đông. Tình hình đã căng thẳng hẳn lên đặc biệt từ năm ngoái, với việc Trung Quốc gây nên sự cố giàn khoan HD-981 trong vùng thềm lục địa của Việt Nam, đồng thời rầm rộ bồi đắp 7 rạn san hô đang tranh chấp thành đảo nhân tạo, và cho xây dựng trên đó các cơ sở bị cho là nhằm mục tiêu quân sự.