Câu chuyện và hình ảnh thằng Mõ do Nam Cao khắc họa từ năm 1943 cứ lởn vởn hiện ra trong đầu tôi khi hôm trước thì nghe tin nhóm bè bạn đi đón bạn bè ở Sân bay và bị cả lũ côn đồ xông vào đánh… thế rồi hôm nay lại nghe tin Huệ Chi cũng tại Sân bay bị ngăn cản xuất cảnh đi thăm con ở Mỹ, con người nho nhã này không bị đánh, nhưng bị thu giữ hộ chiếu – một cú đánh không vào phần xương thịt, mà đánh vào đầu, thế mới… khốn kiếp lũ “mõ” chứ!
Tại sao hệ thống Mõ lại sợ Nguyễn Huệ Chi qua thăm thú nước Hoa Kỳ? Chàng Mõ Tân Sơn Nhất bảo ra Hà Nội, tức Trung ương, mà hỏi lý do vì sao. Đành nghĩ một mình, nhưng nghĩ mãi cũng chỉ thấy có cái lý do này thôi: có anh Mõ nào đó sợ chạm trán Huệ Chi, vì phải đua tài cùng dịp ấy.
Rõ là sợ hão! Huệ Chi sang thăm con gái. Cháu về dự Hội thảo kỷ niệm 100 năm sinh ông nội nên nhân tiện muốn dẫn bố mẹ vi vu một chuyến sang xứ sở “giãy chết” mấy tháng hè cho thỏa lòng hiếu thảo. Dĩ nhiên, ngoài việc thăm con cháu, có ai mời thì cũng quá bộ tới thăm và trò chuyện chơi. Từ sau năm 1975, Nguyễn Huệ Chi từng vài lần là diễn giả ở vài Đại học – và tài diễn thuyết cũng không đến nỗi tồi. Cũng tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội như ai, nhưng Huệ Chi có cả một kho vốn liếng văn học Cổ Cận đại, năm ngoái năm xưa in một phát cả nghìn trang.
Lại nữa, một diễn giả khi đứng trên bục thì cử tọa không chỉ nhìn thấy một ông già 77 tuổi nho nhã tươi tỉnh, người ta còn thấy sau lưng ông cả một hệ thống nhân vật không hề mang tư cách Mõ. Nguyễn Đổng Chi, người cha, được ông nội đặt tên, như dặn dò hãy sống cho xứng với Phù Đổng. Và Kinh Chi, nhắc nhở tới Kinh Dương Vương. Và Từ Chi, nhắc nhớ về Đào Duy Từ. Và Huệ Chi, nhắc nhớ về người anh hùng áo vải năm xưa…
Những diễn giả tiềm năng sắp qua Mỹ lo sợ phải “đấu nhau” với Huệ Chi chăng, khi sau lưng họ đếm đi đếm lại thấy rỗng không, cùng lắm là có một đống mối bọc đá đen mới xây bằng tiền lấy từ quỹ đen để cầu vận may cho gia đình và cho cả hệ thống đỏ đen đang vào vận xúi?
Hay là còn sợ cả chuyện đấu nhau về nhan sắc. Huệ Chi được ưu ái đến độ một văn phòng của một cái gọi tên là Quốc Hội đã gửi thư cho anh với danh xưng Bà GS Nguyễn Thị Huệ kia mà! Những anh chàng xấu giai, nói năng như ngậm hột thị, các cơ trên mặt căng thẳng không bao giờ thể hiện cảm xúc, chắc chắn sẽ dùng võ bẩn nhà Mõ để ngăn chặn đấu thủ, sao cho khi “ta đây, có thế nào mới được quy mã chứ” sẽ không có thế lực thù địch nào tầm cỡ Nguyễn Huệ cản phá nữa… Và ta thử hình dung trên đài thi đấu sẽ không sợ ai đấm nốc-ao, chỉ còn một mình một ngựa, như trẻ em nhà trẻ mẫu giáo, cưỡi ngựa gỗ, oách phết, oai hơn chàng kỵ sĩ mặt buồn là cái chắc.
Hệ thống Mõ sợ nhiều thứ quá! Sợ từ cái Điếu Cày sợ đi! Sợ cả một cô gái yếu đuối chỉ có một sức mạnh là biết tự giễu cợt mình là Ridiculous và do đó mà viết văn cực hay, phỏng vấn cực chuẩn. Sợ một anh cu Tuấn bé nhỏ lại dám có con nhỏ và dám đi mua sữa cho con, ai cho mày có quyền sống trong hạnh phúc thật sự, chỉ được quyền có hạnh phúc trên công văn giấy tờ thôi, nghe chưa? …
Và để đỡ sợ, hệ thống Mõ chỉ còn mấy miếng võ ăn vần với Mõ gọi tên là Võ Mõ. Kỳ này có ai qua Mỹ quảng cáo cho hệ thống Võ Mõ này, và thu hút sinh viên toàn cầu qua đây học những miếng Võ Mõ. Hệ thống giáo sư Mõ cứ gọi là đầy.
Vì thế, tôi đoán già đoán non, có lẽ vì thế mà phải triệt đường quy mã của Huệ Chi. Thôi, đừng buồn, chuẩn bị qua Mỹ Latin, sang Brazil chẳng hạn, ta sẽ ném hẳn một quả bom Văn Thơ Lý Trần mới in.
Thế, nhẻ?
P.T.